Ο ΄Αγιος Φανούριος

 

                                                       

Ο ΄Αγιος Φανούριος

Ο ¨Αγιος Φανούριος είναι ένας καινούριος ΄Αγιος και στη λαϊκή παράδοση είναι αυτός που φανερώνει τα χαμένα πράγματα. Για αυτό ακριβώς το λόγο και την ημέρα της γιορτής του , συνηθίζεται να προσφέρονται γλυκίσματα ,που αφού ευλογηθούν από τον ιερέα μοιράζονται στους παρευρισκομένους,

Η λατρεία του Αγίου Φανουρίου φαίνεται ότι ξεκινά από τη Ρόδο , όπου κατά την παράδοση , βρέθηκε εικόνα του , όταν έσκαβαν σε ερείπια παλιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης. Το ντύσιμό του παρέπεμπε σε στρατιωτικό ΄Αγιο. Ο Μητροπολίτης Ρόδου , Νείλος, διάβασε την επιγραφή « ΄Αγιος Φανούριος». Από τη Ρόδο η λατρεία του εξαπλώθηκε στα κοντινά νησιά και κυρίως στην Κρήτη, όπου σήμερα υπάρχουν τρία σπουδαία μοναστήρια και δεκάδες ναοί. Σύμφωνα με το λαογράφο Γιώργο Αικατερινίδη ,ισχύει η πιο κάτω παράδοση.

« Η μάνα του ΄Αγιου δεν έκανε ποτέ καλό στη ζωή της . Μόνο ένα κρεμμυδόφυλλο έδωσε στη ζωή της σε ένα ζητιάνο. Όταν πέθανε έβραζε σε ένα καζάνι πίσσα και ο ΄Αγιος ρώτησε.- Γιατί είναι η μάνα μου εκεί μέσα…Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ του απάντησε ότι δεν έκανε ποτέ καλό στη ζωή της και θα της έριχνε ένα κρεμμυδόφυλλο που είχε δώσει , για να κρατηθεί και να σωθεί. ΄Εριξαν το κρεμμυδόφυλλο και μαζί με τη μάνα του ΄Αγιου κρατήθηκαν και άλλες τρεις γυναίκες για να σωθούν. Η μάνα του τις έσπρωξε και έπεσαν πάλι μέσα. Τότε ο Αρχάγγελος του είπε ότι η μάνα του είναι κακιά . ΄Ετσι ο ΄Αγιος ζήτησε μια χάρη . Να μην πηγαίνουν πράγματα τίποτα σ΄αυτόν ,παρά μόνο για τη μάνα του για να συγχωρεθεί.΄ Ετσι φτιάχνουμε τη Φανουρόπιτα .

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΕΥΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                              

Σε ανασκαφές που έγιναν από τον αρχαιολόγο Δρ. Ι. Βολανάκη στον προαύλιο χώρο της Κοίμησης της Θεοτόκου, αποκαλύφθηκε στο δάπεδο του νότιου κλίτους της Βασιλικής, ο χάλκινος Σταυρός ευλογίας. Ο Ι. Βολανάκης, ο οποίος ανέσκαψε το χώρο, γράφει: «Στο ανατολικό τμήμα του νότιου κλίτους της Βασι- λικής Α αποκαλύφθηκαν δύο τάφοι προσανατολισμένοι και σε επαφή ο ένας με τον άλλο, οι οποίοι περιείχαν οστά από πολυάριθμες ταφές. Κάτω από τον τοίχο που χώριζε τους τάφους αυτούς και σε βάθος 0,65 μ. από την επιφάνεια του ψηφιδωτού δαπέδου, αποκαλύφθηκε χάλκινος σταυρός ευλογίας. Ο σταυρός είναι κατασκευασμένος από κράμα χαλκού ύψους 0,107 μ. και σώζεται ακέραιος πλην του ενός επίμυλου στην αριστερή άκρη. Το μικρό μέγεθος του σταυρού, καθώς και οι οπές στο κάτω μόνο τμήμα της κεραίας, υποδηλώνουν ότι πρόκειται για σταυρό ευλογίας. Η εμπρόσθια όψη διακοσμείται με εγχάρακτη παράσταση δύο ολόσωμων και μετωπικών μορφών, εκ των οποίων η μεγαλύτερη έχει τα χέρια ανοιχτά σε στάση προσευχής, ενώ η μικρότερη έχει τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος. Και οι δυο φέρουν μακρύ χιτώνα. Οι μορφές αυτές είναι ο Ιησούς και η Θεοτόκος. Δίπλα στις μορφές αυτές έχουν χαραχθεί τα αποκαλυπτικά γράμματα Α-Ω και η επιγραφή Ι(ησούς) Χ(ριστός)-Μ(ητηρ) Χ(ριστού)». Σύμφωνα με τον Δρ. Ι. Βολανάκη, ο σταυρός χρονολογείται στον 6ο αιώνα. 

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

     

                                                         

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                        

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι Παλαιοχριστιανική του 13ου αιώνα κτισμένη σε ερείπια άλλων δύο παλαιοχριστιανικών, του 6ου και 3ου αιώνα. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και έλκει πολλούς τουρίστες. Γύρω από τον ναό υπήρχε κοιμητήριο και σήμερα υπάρχουν πολλά ψηφιδωτά. Μπαίνοντας στον ναό, στο ανώφλι της εισόδου υπάρχει μαρμάρινη κολώνα, που ίσως μεταφέρθηκε από άλλη Παλαιοχριστιανική, της Αγίας Βαρβάρας. Δεξιά υπάρχει μαρμάρινη κολυμβήθρα και καθίσματα για τους πιστούς. Το πάτωμα καλύπτεται από χοχλάκι και στους τοίχους υπήρχαν αγιογραφίες, που δε  διασώζονται. Το τέμπλο είναι παλιό και αριστερά βρίσκεται η είσοδος στο Ιερό και στο κέντρο η Ωραία Πύλη. Δεξιά είναι η εικόνα του Χριστού και δίπλα η εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Αριστερά της Ωραίας Πύλης είναι η εικόνα της Παναγίας και πλάγια κάποιες παλιές εικόνες. Στο πάνω μέρος του Τέμπλου, βρίσκονται οι εικόνες, στο κέντρο του Χριστού και αριστερά και δεξιά, οι εικόνες των Αποστόλων. Μπαίνοντας στο Ιερό, υπάρχει η Αγία Τράπεζα και ο Χριστός στον Σταυρό. Η εκκλησία λειτουργείται από την 1η Αυγούστου μέχρι και τις 23, που γιορτάζει η Παναγία. Μετά από ανασκαφές που έγιναν, η εκκλησία έχει συντηρηθεί και υπάρχουν και αρκετά ψηφιδωτά. Η αγάπη, η πίστη και ο σεβασμός στην Παναγιά, είναι παροιμιώδης. Δεν υπάρχει στιγμή της ζωής των Μεσαναγρενών, που να μην αναφέρεται στην Παναγιά. Στις χαρές και στις λύπες, στις αρρώστιες, στον πό νο, στην προσμονή, στην ελπίδα, η λέξη που κυριαρχεί είναι «Παναγιά μου». Λειτουργείται από 1 έως 23 Αυγούστου, αλλά σε καθημερινή βάση είναι α νοιχτή για τους επισκέπτες. Στη χάρη της είναι κατάμεστη από κόσμο, που δεν χωρεί μέσα στην εκκλησιά και καταλαμβάνει και την μικρή πλατεία του χωριού. Οι Μεσαναγρενοί της Ρόδου, αλλά και πολλοί ξενιτεμένοι, το δεκαπενθήμερο του Αυγούστου κατακλύζουν το χωριό, για να προσκυνήσουν τη χάρη της. Η αρτοκλασία τόσο στον εσπερινό όσο και στη Θεία Λειτουργία, γίνεται στη μι κρή πλατεία που υπάρχει έξω από την εκκλησιά. Τα τελευταία χρόνια με την έλευση του παπα-Αγαθάγγελου, την παραμονή της γιορτής, ψάλλονται τα εγκώμια της Παναγίας και γίνεται περιφορά του Επιταφίου σε μέρος του χωριού. Όπως μας αφηγείται η Καθολική Καραγιάννη, «Τα προηγούμενα χρόνια, ο γιορτιάρης, δηλαδή ο νοικοκύρης που είχε το εικόνισμα της Παναγιάς σπίτι του και η οικογένειά του, γιόρταζε αυτή τη γιορτή. Ανήμερα, έκανε τραπέζι μετά την εκκλησία και καλούσε τις αρχές του χωριού, παπά, δάσκαλο, πρόεδρο, συγγενείς, φίλους και πολλές φορές και όλο το χωριό. Στον Μεσαναγρό κάθε σπίτι είχε τον προστάτη Άγιό του. Ο γιορτιάρης, έπαιρνε στην εκκλησία αρτοκλασία, πρόσφορο, λάδι, κρασί, κεριά και ήταν μεγάλη τιμή να φιλήσεις τον άρτο που ευλογούσε ο παπάς, πράγμα που έδειχνε ότι ήσουν ο γιορτιάρης. Πολλές φορές, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής, γινόταν γλέντι. Η Εκκλησιαστική Επιτροπή, για να μαζέψει χρήματα, την ώρα του χορού, τηρούσε το έθιμο που λέγεται «Κούπα». Καθώς 86 χόρευαν, ένας Επίτροπος κρατούσε ένα βαθύ πήλινο πιάτο, την Κούπα και φώναζε «Κούπα», κάθε φορά που άλλαζε ο πρώτος χορευτής. Ο πρώτος που έσερνε τον χορό, έπρεπε να ρίξει χρήματα μέσα στην κούπα. Οι πρώτοι χορευτές άλλαζαν συνέχεια και η κούπα γέμιζε, προς τέρψιν της Εκκλησιαστικής Επιτροπής». Σε κάθε λέξη, σε κάθε καημό, σε κάθε κίνδυνο, αρρώστια, η πρώτη λέξη που έβγαινε από τα χείλη των Μεσαναγρενών, ήταν Παναγιά μου. Πολλές φορές όλα αυτά γίνονταν τραγούδι, στίχος, που έκφραζε την επιθυμία του ζητούντος.      

   Τα τραγούδια για την Παναγιά είναι της Καθολικής Πιζήμολα .Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, το θαύμα σου να κάμεις, κάθε ανθρώπου που πονά τον πόνο του να γιάνεις.                                                                  Η αγάπη της μάνας στα παιδιά της και η επιθυμία της να έχουν την Παναγιά προστάτιδα, εκφραζόταν στους παρακάτω στίχους: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, με τα χρυσά καντήλια, να βλέπεις τα παιδάκια μου να σου τα κάμω χίλια.                                                                                                                                    Ο καημός της μάνας για τα ξενιτεμένα παιδιά της και η προστασία από την Παναγιά που επιζητούσε, φαίνεται παρακάτω: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, που ’σαι στα ψηλωμένα και βλέπε τα παιδάκια μου που ’ναι μακριά στα ξένα.                                                                                                                  Όταν γινόταν γλέντι στη γιορτή της Παναγιάς, τραγουδούσαν: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, έβγα που το στασί σου, να δεις χαρές που γίνονται έξω που την αυλή σου.                                                                        Ένα άλλο όνομα που έδιναν οι Μεσαναγρενοί στην Παναγιά ήταν «Καθολική». Πολλές κοπέλες του χωριού, έφεραν αυτό το όνομα: Ω, Παναγιά Καθολική, που ’σαι μες στο χωριό μου, θέλω προστάτις να γενείς και μάνα των παιδιών μου.

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                 

Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που ανεγέρθηκε στις αρχές του 13ου αιώνα. Είναι κτισμένος στο μεσαίο κλίτος μιας ερειπωμένης, τρίκλιτης βασιλικής. Ο ναός επισκευάστηκε κατά τα έτη 1979-81 από την αρχαιολογική υπηρεσία. Μετά την αφαίρεση της επίχωσης αποκαλύφθηκαν δύο παλαιότεροι ναοί. Εχρησιμοποιείτο και ως νεκροταφείο. Ο ναός αποτελεί κόσμημα για τον Μεσαναγρό και πόλο έλξης για πολλούς Έλληνες και αλλοδαπούς. Υπάρχουν στο εσωτερικό του Αγιογραφίες και μεγάλη μαρμάρινη κολυμβήθρα που φέρει την επιγραφή. «ΥΠΕΡΕΥΧΗC ΚΕ CΩΤΗΡΙΑC ΩΝ ΥΔΕΝ Ο ΘΕΟC TA ONOMATA» και δάπεδο από χοχλάκια. Η κολυμβήθρα βρίσκεται στο μέσον του δυτικού τμήματος του ναού. Έχει εξωτερικά και εσωτερικά το σχήμα του σταυρού, με τη διαφορά ότι εξωτερικά όλα τα σκέλη του σταυρού είναι ευθύγραμμα, ενώ εσωτερικά, τα δύο πλάγια είναι ημικυκλικά. Την κολυμβήθρα αφιέρωσαν στο ναό ευλαβείς πιστοί, οι οποίοι ήθελαν να είναι ανώνυμοι. Η μορφή των κιονοκράνων, η τέχνη τους και τα γράμματα της επιγραφής της κολυμβήθρας, δηλώνουν ότι προέρχονται από βασιλική του 5ου αιώνα. Υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο με εικόνες. Η εικόνα του Χριστού χρονολογείται από το 1850. Στο δάπεδο της αυλής υπάρχουν ψηφιδωτά. Ο ναός λειτουργείται το δεκαπενταύγουστο και περιστασιακά, για την τέλεση μυστηρίων.

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

 

                                                      

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Στη θέση Αλώνια υψώνεται το μονόχωρο ,καμαροσκέπαστο μοναστηράκι που τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού. Το μοναστηράκι περιτριγυρίζεται από τσιμεντοστρω­μένη αυλή και σκιάζεται από δέντρα. Δεξιά της εισόδου μια μαρμάρινη , εντοιχισμένη επι­γραφή αναφέρει. « ΔΑΠΑΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΜΜ ΠΙΛΛΗΡΗ ΙΔΡΥΘΕΙΣ ΤΟ 1985.

Στο εσωτερικό του οι τοίχοι είναι ασβεστωμένοι και φιλοξενούν εικονίσματα διαφόρων Αγίων. Το τέμπλο του είναι κτιστό και φέρει τις συνήθεις εικόνες και το εικόνισμα της Με­ταμορφώσεως του Σωτήρος.

Το μοναστηράκι φροντίζουν σήμερα όσοι περαστικοί σταματήσουν για να προσκυνήσουν και όσοι Μεσαναγρενοί έχουν κοντά τα κτήματά τους.

Λειτουργείται τακτικά μόνο στις 6 Αυγούστου που γιορτάζει.