Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές στον Μεσαναγρό

 

                                                                          

Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές

Υπάρχουν 9 Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές γύρω από το χωριό Μεσαναγρός , όπως αναφέρουν οι κάτοικοι και διακρίνονται από τα ερείπιά τους εύκολα ,αλλά και ο αρχαιολόγος κ .Ι .Βολανάκης που έκανε σχετικές εργασίες. Χαρακτηριστικά ο Αρχαιολόγος Ιωάννης Βολανάκης αναφέρει. « Ο μεγάλος αριθμός των Παλαιοχριστιανικών μνημείων που έχει επισημανθεί στην περιοχή του Μεσαναγρού, υποδηλοί ότι ο οικισμός βρισκόταν σε μεγάλη ακμή. Σε έξι διαφορετικές θέσεις υπήρχαν 9 συνολικά Παλαιοχριστιανικές βασιλικές» .

Αυτές είναι – 1) Της Αγίας Βαρβάρας

2. Αγίου Νικολάου

3. Τιμίου Σταυρού ή Αγίου Ιωάννου

4. Κοίμησης της Θεοτόκου( 3)

5. Πεντάθυρα

6. Στις Ζωπές

7. Αγίου Μηνά

8. Παλαιόκαστρο

9. Χιονιάς

Ο μεγάλος αριθμός των παλαιοχριστιανικών μνημείων που έχει επισημανθεί στην περιοχή του Μεσαναγρού ,υποδηλοί ότι ο οικισμός βρισκόταν σε μεγάλη ακμή κατά τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους. Σε έξι διαφορετικές θέσεις υπήρχαν εννιά συνολικά παλαιοχριστιανικές βασιλικές , γεγονός το οποίο μαρτυρεί ότι ο οικισμός αποτελείτο από περισσότερες κώμες ή συνοικισμούς κάθε μία από τις οποίες είχε τη δική της βασιλική.

Εξαίρεση φαίνεται να αποτελεί το εκτεταμένο παλιοχριστιανικό συγκρότημα της Αγίας Βαρβάρας στη θέση Παληοκκλησιά ,όπου δεν υπήρχε οικισμός και θα πρέπει να ερμηνευθεί είτε ως μοναστηριακό συγκρότημα είτε ως τόπος λατρείας μάρτυρα.

Παράλληλα με τα παράκτια αυτά κέντρα, η νησιωτική ύπαιθρος εμφανίζει ένα πυκνό δίκτυο

μικρότερων οικισμών, είτε στις πλαγιές χαμηλών λόφων, είτε κοντά σε μικρά αγκυροβόλια.

Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα της δεύτερης κατηγορίας αποτελεί η περιοχή Μεσαναγρού της

Ν. Ρόδου.

Κάτω από τη μεσαιωνική εκκλησία του χωριού ανακαλύφθηκε μία ευρύχωρη

παλαιοχριστιανική βασιλική, η οποία αποτελούσε το κέντρο του παλαιοχριστιανικού οικισμού,

τμήματα του οποίου επίσης αποκαλύφθηκαν. Είναι αξιοσημείωτο πως σε ακτίνα 7 χιλιομέτρων

από το χωριό αποκαλύφθηκαν τουλάχιστον άλλες 9 βασιλικές. Ωστόσο, η ελλιπής μελέτη και

δημοσίευση του υλικού τους δεν μας επιτρέπει να απαντήσουμε με σιγουριά εάν τα μνημεία αυτά

σχετίζονταν με αντίστοιχους αγροτικούς οικισμούς, ή αν ανήκαν σε κάποια αγροικία,

λειτουργούσαν ως προσκυνήματα ή μικρά μοναστήρια. Η σημαντική αδυναμία συσχετισμού των

διάσπαρτων βασιλικών της υπαίθρου με κάποιο οικισμό ή κάποια συγκεκριμένη λειτουργία

αποτελεί ίσως το σοβαρότερο πρόβλημα ερμηνείας του υλικού