ΚΑΛΗΜΕΡΑ ΑΪ ΒΑΣΙΛΗ -ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ -ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ

 

                                                        

ΜΕΛΕΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΠΑΛΙΩΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΕΝΩΝ

Καλημέρα ,Άϊ Βασίλη

ούλο μάλαμα κι ασήμι

χίλια καλά στο σπίτι σας

χίλια κιλά στα αλώνι σας

τα θηλυκά στη μάντρα σας

τα αρσενικά στα σπίτια σας

κλου κλου οι πούλες σας

και του χρόνου.

Αυτά είναι τα λόγια που λέγαμε μικρά παιδιά ,όταν κάναμε το ποδαρικό την Πρωτοχρονιά. Τότε μας τα μάθαινε η γιαγιά ή ο παππούς και εμείς τα απαγγέλαμε ,χωρίς να δίνουμε σημασία στο περιεχόμενο. Εδώ και 8 χρόνια που καταγράφω την ιστορία του χωριού μου, τα ήθη και έθιμα και οτιδήποτε το αφορά, προσπαθώ να ερμηνεύσω την αξία ‘ολων αυτών και να δω αν ισχύουν και σήμερα.

Ολόκληρο το παραπάνω ποιηματάκι περιέχει ευχές ,που οι χωριανοί ήθελαν να ευωδοθούν την εποχή εκείνη. Στην αρχή καλημερίζουν τον Άγιο Βασίλη και εύχονται να τους χαρίσει μάλαμα και ασήμι , στοιχεία πλούτου και ευημερίας. Παρακάτω εύχονται να γίνουν στο σπίτι τους χίλια καλά και χίλια κιλά στο αλώνι τους. Βλέπετε ήταν γεωργοί και το σιτάρι έτρεφε όλη την οικογένεια. Ψωμιά, τραχανάς, κουλουρία ,χόντρος ,πλαστά μακαρούνια ,τσούκα ,όλα αυτά γίνονταν από το σιτάρι.

Οι δύο στίχοι – τα θηλυκά στη μάντρα σας και τα αρσενικά στα σπίτια σας -είχαν μεγάλη σημασία. Ήθελαν να γεννούν οι κατσίκες τους θηλυκά ,για λόγους ευνόητους. Έτσι πολλαπλασιαζόταν το κοπάδι τους ευκολότερα και πιο γρήγορα. Επίσης στο σπίτι τους ήθελαν περισσότερα αρσενικά , έκαναν και πολλά παιδιά τότε ,γιατί ήθελαν εργατικά χέρια να τους βοηθούν στα χωράφια και σε όλες τις γεωργικές εργασίες. Οι κόρες βλέπετε ήθελαν προίκα ,σπίτια και χωράφια . Φανταστείτε κάποιες οικογένειες που είχαν 2 και 3 κόρες να θέλουν 3 σπίτια ,την εποχή που όλα γίνονταν με τα χέρια ….

Τέλος ήθελαν να κάνουν κλου κλου οι πούλες τους, οι κότες, γιατί όταν κακαρίζουν γεννούν και καθημερινά . Το αυγό ήταν δεύτερο στην ιεραρχία των συναλλαγών ,μετά τα χρήματα. Αρκετές συναλλαγές γίνονταν με τα αυγά. Θυμάμαι, μικροί τότε, αγοράζαμε από τα μπακάλικα της εποχής ,τρόφιμα , γλυκά και πάντα ο μπακάλης ήλεγχε το αυγό να μην είναι βούριο, κλούβιο. Το ποίημα τελειώνει με ευχές.

Σήμερα όλα αυτά σχεδόν έχουν ξεχαστεί. Προσπαθούμε να τα μεταδώσουμε στα παιδιά μας και στα εγγόνια μας ,αλλά τι να καταλάβει ένα παιδί σήμερα ,από την αξία που είχαν τότε το σιτάρι, τα αυγά και τα κατσίκια…

Ας είναι ,εμείς να προσπαθούμε και σίγουρα κάτι θα μείνει.

ΑΞΕΧΑΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ

ΠΡΩΤΟΧΡΟΝΙΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ ΡΟΟΥ

 

                                               

Η Πρωτοχρονιά είχε κάτι το ξεχωριστό . Θέλεις η αλλαγή του χρόνου, θέλεις οι δοξασίες πως η καλή χρονιά φαινόταν από την πρώτη μέρα της , έκανε την ημέρα αυτή πιο χαρούμενη , αλλά και τους ανθρώπους πιο προσεκτικούς.

Την παραμονή, οι νοικοκυρές έφτιαχναν τη βασιλόπιτα ,ετοίμαζαν τα φαγητά και τα γλυκά και τα σπίτια έλαμπαν. Μόλις βράδιαζε, οι δάσκαλοι, η Σχολική Εφορεία και τα παιδιά ,έβγαιναν για τα κάλαντα. Τραγουδούσαν τα κάλαντα που σώζονται μέχρι σήμερα.

Εμείς οι νέοι

νέα γενεά

με θάρρος και με ελπίδα

ας πούμε την πρωτοχρονιά

τη λατρευτή πατρίδα.

...................................................

Δώστε όλοι τον οβολό σας

είναι μέγας ο σκοπός

ηθικότατος εν γένει

και εκπαιδευτικός.

Επί τω νέω έτει μας

Που μόλις ανατέλλει

Ευχόμεθα στον ΄Υψιστο

Υγεία να σας στέλλει

........................................................

Δώστε όλοι τον οβολό σας

Είναι μέγας ο σκοπός

Ηθικότατος εν γένει

Και εκπαιδευτικός

………………………………………..

Χρόνια πολλά να ζήσετε

με άκρα ευτυχία

κι οι δάσκαλοι κι οι μαθητές

σας εύχονται υγεία.

......................................................

Δώστε όλοι τον οβολό σας

είναι μέγας ο σκοπός

ηθικότατος εν γένει

και εκπαιδευτικός.

...................................................

Στις 12 η ώρα όταν άλλαζε η ώρα, οι κοπέλες του χωριού πήγαιναν στη βρύση να πάρουν το καινούριο νερό με στάμνες και να το φέρουν σπίτι. ΄Οσοι είχαν όπλα πυροβολούσαν ,κτυπούσαν οι καμπάνες ,έσβηναν τα φώτα και όσοι έπαιζαν πόκα σταματούσαν ,για να πάνε στα σπίτια τους να πουν τα χρόνια πολλά και καλή χρονιά με τους δικούς τους και να ξαναγυρίσουν πάλι στο τραπέζι.

Η αυγή της Πρωτοχρονιάς ήταν ξεχωριστή για τα παιδιά, γιατί κάνοντας το ποδαρικό ,ότι χρήματα παίρνανε ήταν δικά τους. ΄Επρεπε να ξυπνήσουν νωρίς ,να εντοπίσουν τα σπίτια που θα έδιναν περισσότερα χρήματα και να έχουν γεμίσει τις τσέπες τους με πέτρες. Χτυπούσαν λοιπόν τις πόρτες και οι νοικοκυραίοι ρωτούσαν ποιος είναι. Αν σε θεωρούσαν χρουσούζη δε σου άνοιγαν και σου έλεγαν να περάσεις αργότερα, για να μπεί στο σπίτι τους πρώτα αυτός που θεωρούσαν γουρλή. Αν σου άνοιγαν ,έμπαινες ,πετούσες μέσα στο σπίτι την πέτρα, λέγοντας.

Καλή μέρα ,΄Αι Βασίλη

ούλο μάλαμα κι ασήμι

χίλια καλά στο σπίτι σας

χίλια κιλά στα αλώνι σας

τα θηλυκά στη μάντρα σας

τα αρσενικά στα σπίτια σας

κλου κλου οι πούλες σας

και του χρόνου.

Στο τέλος σε φίλευαν δίνοντας σου γλυκά και χρήματα.

΄Οταν χτυπούσε η καμπάνα , όλο το χωριό μαζεύονταν στη εκκλησία, γίνονταν δοξολογία και το μεσημέρι μετά το πλούσιο τραπέζι , έκοβαν τη βασιλόπιτα. Την έκοβε ο πατέρας, τη σταύρωνε και έδινε στον καθένα το κομμάτι του. Πρώτα στο Χριστό, στην Παναγία, στον ΄Αγιο Βασίλη , στο σπίτι και με τη σειρά σε ΄ολα τα μέλη της οικογένειας.

Το βράδυ πήγαιναν σε όσους γιόρταζαν να τους ευχηθούν , έπιναν , τραγουδούσαν και όλοι πήγαιναν στο χοραστάσι για να χορέψουν. Οι χοροί έδιναν και έπαιρναν μέχρι το πρωί.

Καλή χρονιά σε όλους ,με υγεία και ευτυχία και οι παλιοί να διηγούνται όλα αυτά στους πιο νέους για να συνεχίζεται η παράδοση.

ΑΡΧΙΣΑΝ ΟΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΠΛΑΚΟΣΤΡΩΣΗΣ ΣΤΑ ΣΟΚΑΚΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ

 

                                                                     

¨Αρχισαν οι εργασίες πλακόστρωσης στα σοκάκια του Μεσαναγρού. ¨Ηδη έγινε σχεδόν η πλακόστρωση στην είσοδο του χωριού και του Μουσείου και στις επόμενες μέρες οι εργασίες θα συνεχιστούν στα υπόλοιπα σοκάκια.

Όπως είπε ο Πρόεδρος του Τοπικού Συμβουλίου κ. Μπάμπης Λάμπρου , σε λίγες μέρες θα αρχίσει και η ασφαλτόστρωση του δρόμου Καλάμι- Μεσαναγρός. Είναι ένα έργο κομβικής σημασίας για το χωριό, γιατί θα μπορούν μεγάλα φορτηγά ,μπετονιέρες να φτάνουν στο κέντρο του χωριού και έτσι θα λυθούν πολλά προβλήματα.  

Τα παραπάνω έργα εκτελούνται από το Δήμο Ρόδου.

ΚΑΛΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΜΕ ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΕΚΠΛΗΡΩΣΗ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΕΠΙΘΥΜΙΩΝ ΜΑΣ

              

                                                  ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ ΜΕ ΥΓΕΙΑ

                                                         

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                            

Κάθε χρόνο τέτοια εποχή σαν κινηματογραφική ταινία περνούν από το μυαλό μας οι Χριστουγεννιάτικες γιορτές. Μέρες ξεχωριστές , μέρες αναμνήσεων ,μέρες ανεπα­νάληπτες.

Οι μέρες αυτές ήταν ξεχωριστές για τα παιδιά. Πώς και πώς τις περιμένανε. ΄Ενα μήνα πριν έβλεπε κανείς τις προετοιμασίες σ΄όλα τα σπίτια. ΄Ολοι βιάζονταν να τε­λειώσουν οι γεωργικές εργασίες ,ελιές, σπορά, για να απολαύσουν μετά τις γιορτές. Ακόμα και στο σχολείο οι δάσκαλοι μάθαιναν τα κάλαντα στα παιδιά ,για να είναι έτοιμα να τα ψάλλουν. Οι νοικοκυρές καθάριζαν τα σπίτια ,τα άσπριζαν και τα τζάκια ειχαν την τιμητική τους. ΄Ολοι οι δρόμοι του χωριού είχαν τα περίφημα σχέδια -κύ­κλους από ασβέστη - που γίνονταν στα χαρμόσυνα γεγονότα. Το χωριό έλαμπε.

Κάθε σπίτι έσφαζε το χοίρο του και όλη η οικογένεια συμμετείχε στην ιεροτελεστία αυτή. Οι νοικοκυρές τακτοποιούσαν το κρέας ,το λίπος, έφτιαχναν τον "καβρουμά", τσιγαρισμένα μικρά κομμάτια κρέας που τα τοποθετούσαν στους πηδιακούς και από εκεί έπαιρναν για να φτιάξουν τα φαγητά τους. Βλέπετε την εποχή εκείνη δεν υπήρ­χαν ψυγεία. ¨Επαιρναν χωριστά τα " τσιρίγκια", το δέρμα του χοίρου με λίπος ,τους "κολοσαφάες",τα 'εντερα που τα γέμιζαν με ρύζι. Ετοίμαζαν γλυκά -νεράτζι , κατι­μέρια, βασιλόπιτες, φοινίκια, μελεκούνια.

Επιτέλους τα Χριστούγεννα έφταναν. Μόλις βράδιαζε οι δάσκαλοι ,τα μέλη της Σχο­λικής Εφορείας και τα παιδιά ,σπίτι σπίτι έψαλλαν τα κάλαντα,που δεν παρουσίαζαν καμιά διαφορά από τα κάλαντα της υπόλοιπης Ελλάδας. Είναι τα κλασσικά κάλαντα" Καλήν εσπέρα άρχοντες...Κάθε νοικοκύρης έδινε χρήματα ,γλυκά, γκλεούδια και όλοι εύχονταν χρόνια πολλά.

Η πόκα έδινε και έπαιρνε και όλοι έψαχναν την τύχη τους. Τα 3 ή 4 καφενεία ήταν γεμάτα από τους εραστές της πόκας. Μέχρι τις αυγές που κτυπούσε η καμπάνα της εκκλησίας ,το παιχνίδι συνεχιζόταν και πολλές φορές και μετά. Κατά τις 2 τα μεσάνυ­χτα ο καφετζής έφτιαχνε την περίφημη μακαρονάδα και όλοι οι παίχτες την απολάμ­βαναν . Την άλλη μέρα καταλάβαινες τους νικητές ή τους χαμένους από το ύφος τους.

¨Οταν η καμπάνα χτυπούσε ,όλο το χωριό πήγαινε στην εκκλησία. Κανένας δεν έλει­πε. Στο τέλος οι ευχές έδιναν και έπαιρναν. Το μεσημεριανό τραπέζι ήταν κάτι το ξε­χωριστό. ΄Ολη η οικογένεια καθισμένη γύρω του ,απολάμβανε τις λιχουδιές της μάνας. Το βράδυ όσοι γιόρταζαν ,άνοιγαν τα σπίτια τους και υποδέχονταν τους χω­ριανούς. Παρέες παρέες πήγαιναν από σπίτι σε σπίτι και το γλέντι συνεχιζόταν μέχρι το πρωί.

Σήμερα όλα αυτά είναι μια ανάμνηση .΄Οσοι έμειναν στο χωριό και όσοι το επι­σκέπτονται τις μέρες αυτές, γιορτάζουν σύμφωνα με την εποχή ,αλλά κάποια έθιμα συνεχίζουν να τηρούνται και να αντέχουν στο χρόνο.

Καλά Χριστούγεννα ,υγεία και χρόνια πολλά σε όλους.

ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ

 

                                            

Το Χριστόψωμο είναι το ψωμί που έφτιαχναν οι νοικοκυρές , για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

ΥΛΙΚΑ

2 κιλά σκληρό αλεύρι

2 κουταλιές της σούπας μαγιά

Ζεστό νερό

1 κουταλιά αλάτι

1 φλιτζάνι ψίχα καρύδι( ψιλοκομμένο)

1 ολόκληρο καρύδι

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Ρίχνουμε σε μια λεκάνη τη διαλυμένη μαγιά , το αλεύρι και αρχίζουμε να ζυμώνουμε. Προσθέτουμε τα καρύδια και πλάθουμε το Χριστόψωμο. Στο επάνω μέρος σχηματίζουμε το σταυρό και στη μέση τοποθετούμε το ολόκληρο καρύδι. Το ψήνουμε στο φούρνο και είναι έτοιμο για το Χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ

ΙΕΡΗ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                      

Σε απόσταση 6χιλιομέτρων από το χωριό στη θέση ΄Εριντος βρίσκεται το μοναστηράκι του Αγίου Νικολάου. Κτίστηκε στα τέλη του 1960.Είναι κτισμένο στη θέση μεσαιωνικού ναού με τοιχογραφίες. Το δάπεδο καλύπτεται από λευκά μάρμαρα. Σε απόσταση λίγων μέτρων βρίσκεται αρχαίος δρόμος. Στη μια πλευρά έχει χαραχθεί η επιγραφή " ΘΕΟΥ ΧΑΡΙC" και στην άλλη η επιγραφή "ΑΡΤΟΛΟΙΜΑC". Tο μοναστηράκι λειτουργείται στη γιορτή του Αγίου στις 6 Δεκεμβρίου.

Το τέμπλο του είναι χτιστό και φέρει τις συνήθεις εικόνες έργα του Ιερομόναχου Κυρίλλου ,της νέας Σκήτης του Αγίου ΄Ορους .

Κτίστηκε με δαπάνες των αδελφών Γεωργίου και Εμμανουήλ Παπαβασιλείου κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1960.

Κάθε χρόνο η οικογένεια Μ. Παπαβασιλείου λειτουργεί το Μοναστηράκι , τόσο στον Εσπερινό , όσο και την ημέρα της γιορτής του Αγίου. ΄Οσοι χωριανοί βρίσκονται στο χωριό ,αλλά και από την πόλη της Ρόδου θα πάνε να προσκυνήσουν τον ΄Αγιο και να ανάψουν κερί στη χάρη του.