Η ΠΑΙΔΕΙΑ

 

                                                           

Η ΠΑΙΔΕΙΑ

Οι διάφοροι κατακτητές ,που πέρασαν από τη Ρόδο ,παραμέλησαν την παιδεία ή δεν ενδιαφέρθηκαν . Οι Ιππότες δεν φρόντισαν την εκπαίδευση ,γιατί ήταν απασχολημένοι στην κατασκευή οχυρωματικών έργων.

Επί Τουρκοκρατίας δεν υπάρχουν στοιχεία για την εκπαίδευση. Γεγονός είναι , απ΄ ότι έλεγαν οι παλιοί Μεσαναγρενοί . τα γράμματα εδιδάσκονταν από τους παπάδες και μοναχούς και περισσότερο τα παιδιά εμάθαιναν τα σχετικά με την εκκλησία , Απόστολο, Πιστεύω, Πάτερ ημών ,ψαλμούς, πράγματα που συνεχίστηκαν και σε μας στα παιδικά μας χρόνια.

Πρώτος ο μητροπολίτης Γερμανός ( 1876- 1888 ) ίδρυσε σχολεία στα χωριά. Κτήρια δεν υπήρχαν και χρησιμοποιήθηκαν σπίτια , εκκλησιές και μοναστήρια. Χρησιμοποιούσαν την « αλληλοδιδακτική μέθοδο » , δηλαδή οι μεγαλύτεροι μαθητές δίδασκαν και βοηθούσαν τους μικρότερους στη Γραφή και Ανάγνωση. Υπήρχαν ποινές ,για τους μαθητές , ανάλογα με τα παραπτώματα. Το ξύλο ήταν ένα είδος τιμωρίας.

¨Όλα τα παιδιά δε φοιτούσαν στο σχολείο και ιδίως τα κορίτσια. Κάθε μαθητής έφερνε στο σχολείο ξύλα , ψωμί για τον δάσκαλο και διάφορα άλλα πράγματα.

Οι δάσκαλοι διορίζονταν από την Κοινότητα , για ορισμένο χρονικό διάστημα. Στο τέλος της σχολικής χρονιάς οι μαθητές εξετάζονταν από Επιτροπή της Κοινότητας και της Εκκλησίας , για να δουν αν οι μαθητές κατείχαν την ύλη. Το έτος 1908-1909 αναφέρονται τα αποτελέσματα της εξετάσεις των μαθητών . Για τον Μεσαναγρό αναφέρεται « Αποτελέσματα ευάρεστα » .

Οι δάσκαλοι έχαιραν εκτίμησης από τους χωριανούς , συμμετείχαν στην κοινωνική ζωή , είχαν πρωτεύοντα ρόλο στο « γίγνεσθαι του χωριού» και σύντασσαν τα προικοσύμφωνα και όλα τα έγγραφα της εποχής.

Τα σχολεία λειτουργούσαν πρωί και απόγευμα και τα παιδιά πήγαιναν στο σχολείο ακούοντας το χτύπημα της καμπάνας τρεις φορές (σχο-λεί-ο). Το 1926 εισάγεται στα σχολεία η ιταλική γλώσσα . Το 1936 ο Ντεβέκι έκλεισε όλα τα σχολεία και αυτά που λειτούργησαν τα παιδιά έπρεπε να μιλούν την Ιταλική. ¨Οσοι δάσκαλοι δεν αποδέχτηκαν αυτόν τον θεσμό ,απολύονταν.

Φορέας αντίδρασης ,κατά των Ιταλών η Εκκλησία . Ίδρυσε τα κατηχητικά σχολεία , τα οποία λειτούργησαν ως «Κρυφά Σχολειά». Οι μαθητές διδάσκονταν κρυφά την Ελληνική και έτσι η γλώσσα μας κρατήθηκε ζωντανή.

Ο ΑΓΙΟΣ ΦΑΝΟΥΡΙΟΣ

 

                                                             

                                                 

Ο ΄Αγιος Φανούριος

Ο ¨Αγιος Φανούριος είναι ένας καινούριος ΄Αγιος και στη λαϊκή παράδοση είναι αυτός που φανερώνει τα χαμένα πράγματα. Για αυτό ακριβώς το λόγο και την ημέρα της γιορτής του , συνηθίζεται να προσφέρονται γλυκίσματα ,που αφού ευλογηθούν από τον ιερέα μοιράζονται στους παρευρισκομένους,

Η λατρεία του Αγίου Φανουρίου φαίνεται ότι ξεκινά από τη Ρόδο , όπου κατά την παράδοση , βρέθηκε εικόνα του , όταν έσκαβαν σε ερείπια παλιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης. Το ντύσιμό του παρέπεμπε σε στρατιωτικό ΄Αγιο. Ο Μητροπολίτης Ρόδου , Νείλος, διάβασε την επιγραφή « ΄Αγιος Φανούριος». Από τη Ρόδο η λατρεία του εξαπλώθηκε στα κοντινά νησιά και κυρίως στην Κρήτη, όπου σήμερα υπάρχουν τρία σπουδαία μοναστήρια και δεκάδες ναοί. Σύμφωνα με το λαογράφο Γιώργο Αικατερινίδη ,ισχύει η πιο κάτω παράδοση.

« Η μάνα του ΄Αγιου δεν έκανε ποτέ καλό στη ζωή της . Μόνο ένα κρεμμυδόφυλλο έδωσε στη ζωή της σε ένα ζητιάνο. Όταν πέθανε έβραζε σε ένα καζάνι πίσσα και ο ΄Αγιος ρώτησε.- Γιατί είναι η μάνα μου εκεί μέσα…Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ του απάντησε ότι δεν έκανε ποτέ καλό στη ζωή της και θα της έριχνε ένα κρεμμυδόφυλλο που είχε δώσει , για να κρατηθεί και να σωθεί. ΄Εριξαν το κρεμμυδόφυλλο και μαζί με τη μάνα του ΄Αγιου κρατήθηκαν και άλλες τρεις γυναίκες για να σωθούν. Η μάνα του τις έσπρωξε και έπεσαν πάλι μέσα. Τότε ο Αρχάγγελος του είπε ότι η μάνα του είναι κακιά . ΄Ετσι ο ΄Αγιος ζήτησε μια χάρη . Να μην πηγαίνουν πράγματα τίποτα σ΄αυτόν ,παρά μόνο για τη μάνα του για να συγχωρεθεί.΄ Ετσι φτιάχνουμε τη Φανουρόπιτα .

Η μονόλιθος κολυμβήθρα στην Παλαιοχριστιανική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στον Μεσαναγρό

 

                                                                 

Στην πλατεία του χωριού υψώνεται ο ιερός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του 13^ου αιώνα. Είναι κτισμένος στα ερείπια τρίκλιτης βασιλικής του 6^ου αιώνα . Μέσα στο ναό βρίσκεται η μονόλιθος κολυμβήθρα . Σας παραθέτουμε τι αναφέρει ο Αν. Ορλάνδος. « …Αλλά το πλέον εντυπωσιακό λείψανο της παλαιάς βασιλικής αποτελεί μεγάλη μονόλιθος κολυμβήθρα , λαξευθείσα επί τεμαχίου λευκού μαρμάρου διαστάσεων 0,92χ0,89χ0,40. Η κολυμβήθρα αυτή, απολαμβάνουσα μεγάλου σεβασμού υπό των φιλοθρήσκων κατοίκων , έχει εξωτερικώς και εσωτερικώς το σχήμα του σταυρού. Την κολυμβήθρα αφιέρωσαν εις τη βασιλική ευλαβείς πιστοί ,οίτινες ηθέλησαν να μείνωσιν ανώνυμοι. Τούτο μας διδάσκει η επί της άνω επιφανείας του χείλους επιγραφή, της οποίας το κείμενο έχει ως εξής.

Υπέρ ευχής κε σωτιρίας ων ύδεν ο Θεός τα ονόματα.

Η μορφή των κιονοκράνων ,η τέχνη των ,ως και τα γράμματα της επιγραφής της κολυμβήθρας ,τάσσουσι τη βασιλική εκ την οποίας προέρχονται εις τον 5^ο μ.Χ. αιώνα ». (ΟΡΛΑΝΔΟΣ 1948).

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

                                                                           

                                                              

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ ,ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΩΝ ΕΤΩΝ

        

                                                                        

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ,ΠΟΥ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΣΤΙΣ 15 ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

 

                                                                                      

                                                 Η Κοίμηση της Θεοτόκου ή Πανωεκκλησιά

Η Κοίμηση της Θεοτόκου ,Παλαιοχριστιανική εκκλησιά του 13^ου αιώνα , είναι κτισμένη σε ερείπια Παλαιοχριστιανικής του 5^ου αιώνα και στον ίδιο χώρο υπάρχει άλλη του 3^ου αιώνα. Ο γύρω χώρος υπήρξε και νεκροταφείο . Μετά από ανασκαφές που έγιναν ,η εκκλησία έχει συντηρηθεί και υπάρχουν και αρκετά ψηφιδωτά. Η αγάπη , η πίστη και ο σεβασμός στην Παναγιά ,είναι παροιμιώδης . Δεν υπάρχει στιγμή της ζωής των Μεσαναγρενών , που να μην αναφέρεται στην Παναγιά. Στις χαρές και στις λύπες ,στις αρρώστιες ,στον πόνο , στην προσμονή ,στην ελπίδα ,η λέξη που κυριαρχεί είναι « Παναγιά μου »

Λειτουργείται από 1 έως 23 Αυγούστου ,αλλά σε καθημερινή βάση είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες. Στη χάρη της είναι κατάμεστη από κόσμο ,που δεν χωρεί μέσα στην εκκλησιά και καταλαμβάνει και την μικρή πλατεία του χωριού. Οι Μεσαναγρενοί της Ρόδου ,αλλά και πολλοί ξενιτεμένοι ,το δεκαπενθήμερο του Αυγούστου κατακλύζουν το χωριό ,για να προσκυνήσουν τη χάρη της. Η αρτοκλασία τόσο στον εσπερινό όσο και στη Θεία Λειτουργία ,γίνεται στη μικρή πλατεία που υπάρχει έξω από την εκκλησιά .Τα τελευταία χρόνια με την έλευση του Παπα- Αγαθάγγελου , την παραμονή της γιορτής ,ψάλλονται τα εγκώμια της Παναγίας και γίνεται περιφορά του Επιταφίου σε μέρος του χωριού.

Τα προηγούμενα χρόνια ο γιορτιάρης΅, δηλαδή ο νοικοκύρης που είχε το εικόνισμα της Παναγιάς σπίτι του και η οικογένειά του γιόρταζε αυτή τη γιορτή , ανήμερα έκανε τραπέζι μετά την εκκλησία και καλούσε τις αρχές του χωριού ,Παπά ,Δάσκαλο ,Πρόεδρο ,συγγενείς .φίλους και πολλές φορές και όλο το χωριό. Στο Μεσαναγρό κάθε σπίτι είχε τον προστάτη ¨Αγιο και ο Γιορτιάρης έπαιρνε στην εκκλησία αρτοκλασία ,πρόσφορο ,λάδι ,κρασί ,κεριά και ήταν μεγάλη τιμή να φιλήσεις τον άρτο που ευλογούσε ο Παπάς ,πράγμα που έδειχνε ¨ότι ήσουν ο γιορτιάρης. Πολλές φορές την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής γινόταν γλέντι. Η εκκλησιαστική Επιτροπή για να μαζέψει χρήματα την ώρα του χορού τηρούσε το έθιμο που λέγεται ” Κούπα΅ . Καθώς χόρευαν ,ένας Επίτροπος κρατούσε ένα βαθύ πήλινο πιάτο ,την Κούπα και φώναζε ΅Κούπα ,΅κάθε φορά που άλλαζε ο πρώτος χορευτής. Ο πρώτος που έσερνε τον χορό , έπρεπε να ρίξει χρήματα μέσα στην κούπα. Οι πρώτοι χορευτές άλλαζαν συνέχεια και η κούπα γέμιζε προς τέρψιν της Εκκλησιαστικής Επιτροπής.

Σε κάθε λέξη ,σε κάθε καημό ,σε κάθε κίνδυνο, αρρώστια ,η πρώτη λέξη που έβγαινε από τα χείλη των Μεσαναγρενών ,ήταν Παναγιά μου. Πολλές φορές όλα αυτά γίνονταν τραγούδι ,στίχος ,που έκφραζε την επιθυμία του ζητούντος.

Ω Παναγιά μου Δέσποινα το θαύμα σου να κάμεις

Κάθε ανθρώπου που πονά τον πόνο του να γιάνεις.

Η αγάπη της μάνας στα παιδιά της και η επιθυμία της να έχουν την Παναγιά προστάτιδα ,εκφραζόταν στους παρακάτω στίχους.

Ω Παναγιά μου Δέσποινα με τα χρυσά καντήλια

Να βλέπεις τα παιδάκια μου να σου τα κάμω χίλια..

Ο καημός της μάνας για τα ξενιτεμένα παιδιά της και η προστασία από την Παναγιά που επιζητούσε ,φαίνεται παρακάτω.

Ω Παναγιά μου Δέσποινα πούσαι στα ψηλωμένα

Και βλέπε τα παιδάκια μου πούναι μακριά στα ξένα.

¨Όταν γινόταν γλέντι τη γιορτή της Παναγιάς τραγουδούσαν.

Ω Παναγιά μου Δέσποινα έβγα που το στασί σου

Να δεις χαρές που γίνονται έξω από την αυλή σου.

¨Ένα άλλο όνομα που έδιναν οι Μεσαναγρενοί στην Παναγιά ήταν «Καθολική». .Πολλές κοπέλες του χωριού ,έφεραν αυτό το όνομα.

Ω Παναγιά Καθολική πούσαι μες στο χωριό μου

Θέλω προστάτης να γενείς και μένα των παιδιών μου.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ ,ΠΟΥ ΓΙΟΡΤΑΖΕΙ ΑΥΡΙΟ

 

                                                 

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Στη θέση Αλώνια υψώνεται το μονόχωρο ,καμαροσκέπαστο μοναστηράκι που τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού. Το μοναστηράκι περιτριγυρίζεται από τσιμεντοστρω­μένη αυλή και σκιάζεται από δέντρα. Δεξιά της εισόδου μια μαρμάρινη , εντοιχισμένη επι­γραφή αναφέρει. « ΔΑΠΑΝΗ  ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ  ΕΜΜ  ΠΙΛΛΗΡΗ   ΙΔΡΥΘΕΙΣ  ΤΟ 1985.

Στο εσωτερικό του οι τοίχοι είναι ασβεστωμένοι και φιλοξενούν εικονίσματα διαφόρων Αγίων. Το τέμπλο του είναι κτιστό και φέρει τις συνήθεις εικόνες και το εικόνισμα της Με­ταμορφώσεως του Σωτήρος.

Το μοναστηράκι φροντίζουν σήμερα όσοι περαστικοί σταματήσουν για να προσκυνήσουν και όσοι Μεσαναγρενοί έχουν κοντά τα κτήματά τους.

Λειτουργείται τακτικά μόνο στις 6 Αυγούστου που γιορτάζει.