Ο ΜΑΡΤΗΣ ΕΦΤΑΣΕ -ΚΑΛΟΣ ΜΑΣ ΜΗΝΑΣ

 

                                                     

               

Ο Μάρτιος

Πήρε το όνομά του από το λατινικό όνομα του Θεού ¨Αρη (Mars). O Μάρτης είναι ο τρίτος μήνας κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο και έχει 31 ημέρες. Κατά το ρωμαϊκό ημερολόγιο το έτος άρχιζε από το Μάρτιο και συνεπώς ήταν ο πρώτος μήνας.

Λόγω του ευμετάβλητου του καιρού, ο λαός με τις παροιμίες του τον ονομάζει « γδάρτη, παλουκοκάφτη , πεντάγνωμο, καρβουνιάρη ,διπρόσωπο».

Στην πρώτη του Μάρτη φορούν στο χέρι μια κόκκινη κλωστή ,για να μη μαυρίζουν. Είναι ο μήνας των χελιδονιών και ο πρώτος της ¨Ανοιξης. Η λαϊκή φαντασία αποδίδει την αστάθεια του καιρού στον άστατο χαραχτήρα του.

Σύμφωνα με την παράδοση ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες .Μια όμορφη και μια άσχημη. Το βράδυ κοιμάται ανάμεσά τους. ¨Όταν γυρίζει από τη μεριά της όμορφης χαίρεται και κάνει ηλιόλουστες μέρες. ¨Όταν γυρίζει από τη μεριά της άσχημης ,τη βλέπει και από το κακό του ,χειμωνιάζει και βρέχει.

Τις τελευταίες μέρες του Μαρτίου ή τις πρώτες του Απριλίου γίνονται μπόρες που τις λένε « της γριάς οι μπόρες». Σύμφωνα με την παράδοση ,έπειτα από ένα βαρύ χειμώνα , στο τέλος του Μάρτη μια γριά χαϊδεύοντας τα πρόβατά της μίλησε απαξιωτικά για το Μάρτη που έφευγε. Ο Μάρτης θύμωσε και παρακάλεσε τον Απρίλη να το δανείσει 3 ημέρες. Ο Μάρτης για να εκδικηθεί έκανε φοβερό κρύο . Η γριά κρύωνε , πλησίαζε τη φωτιά και στο τέλος κάηκε.

Αν και είναι ο πρώτος μήνας της ΄Ανοιξης , είναι από τους πιο κρύους μήνες του χρόνου. Θεωρείται όμως ο καταλληλότερος για το φύτεμα δέντρων

ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ

 

                                                                           

                                        

Καθαρή Δευτέρα

Η Καθαρή Δευτέρα ονομάστηκε έτσι ,επειδή οι Χριστιανοί « καθαρίζονται σωματικά και πνευματικά» Οι Βυζαντινοί την ονόμαζαν Απόθεση ή Απόδοση.

Κούλουμα ονομάζεται η έξοδος στην εξοχή ,το πέταγμα του χαρταετού . Η λέξη κούλουμα προέρχεται από το λατινικό cumulus που σημαίνει αφθονία. Με την Καθαρή Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή και τελειώνουν οι Απόκριες.

Την ημέρα αυτή συνηθίζονται εκδρομές και είναι η γιορτή που ταιριάζει με τη φύση και το πράσινο. Είναι η χαρά των παιδιών ,γιατί πετούν το χαρταετό τους. Κάποιοι λένε πως το πέταγμα του χαρταετού εκφράζει την επιθυμία του ανθρώπου να νιώσει ελεύθερος και να διώξει το κακό.

Γενικά η Καθαρή Δευτέρα είναι μια μέρα χαρούμενη ,μέρα χαλάρωσης και γλεντιού. Παραμερίζονται τα ταμπού , οι απαγορεύσεις και επιτρέπονται οι εκτροπές. Ο κόσμος μεταμφιέζεται ,χορεύει και διασκεδάζει. Ακόμα και το ψωμί της Καθαρής Δευτέρας ,η λαγάνα, ζυμώνεται νηστίσιμο.

Σε κάθε περιοχή της Ελλάδας υπάρχουν και διαφορετικά έθιμα . Στη Βόνιτσα , το έθιμο του « Αχυρένιου Γρηγοράκι»,στη Θήβα « ο Βλάχικος γάμος» , στη Μακεδονία οι « Μουτζούρηδες» , στη Χίο το έθιμο του «Αγά» και σε κάθε χωριό και πόλη κάτι διαφορετικό.

Στη Ρόδο ,σε όλα τα χωριά την καθαρή Δευτέρα κορυφώνονται οι γιορτές της Αποκριάς ,γίνονται εκδρομές στην ύπαιθρο , ο κόσμος ξεφαντώνει με νηστίσιμα .πέταγμα χαρταετού και χορό.

ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ

   

                                                               

Χαρταετός

Ο χαρταετός είναι μια ελαφριά κατασκευή που πετά με τη βοήθεια του αέρα. Κρατιέται από ένα σπάγκο ,την καλούμπα.

Το έθιμο προέρχεται από την Κίνα. Υπάρχουν γραπτές αποδείξεις ότι χαρταετοί πετούσαν στον ουρανό της Κίνας από το 2000π.Χ. . Στην Ευρώπη εμφανίστηκε το 1400 μ.Χ.. Το 18^ο αιώνα χρησιμοποιήθηκε σαν επιστημονικό όργανο ,π.χ. για την καταγραφή θερμοκρασιών ,από το Βενιαμίν Φραγκλίνο, για να αποδείξει ότι οι αστραπές δεν είναι τίποτε άλλο από στατικός ηλεκτρισμός κ.α.

Κατά τη διάρκεια των δύο παγκόσμιων πολέμων οι χαρταετοί χρησιμοποιήθηκαν σαν συσκευές παρατήρησης.

Στην Ελλάδα το πέταγμά του γίνεται την Καθαρή Δευτέρα. Ο σκελετός κατασκευάζεται από ξύλο είτε από πλαστικό , ενώ το μέρος που φέρνει αντίσταση από πλαστικό φύλλο ή χαρτί. Σημαντικά σημεία του χαρταετού είναι.

• Τα ζύγια της καλούμπας

• Τα ζύγια της ουράς

• Το μέγεθος της ουράς

Χρειάζεται μεγάλη προσοχή στο πέταγμα. Κάθε χρόνο γίνονται πολλά ατυχήματα ιδίως με παιδιά από ηλεκτροπληξία, όταν πετούν το χαρταετό κοντά στα ηλεκτροφόρα καλώδια.

Προσοχή

• Πετάμε τους χαρταετούς μακριά από τα ηλεκτροφόρα καλώδια

• Είναι προτιμότερο να τον αφήσουμε όταν μπλεχτεί στα καλώδια

• Δεν προσπαθούμε να ανεβούμε σε στύλους της ΔΕΗ ,για να ξεμπλέξουμε το χαρταετό

• Δεν πετάμε χαρταετό ,όταν ο καιρός είναι βροχερός και αστράφτει.

Καλό πέταγμα του χαρταετού την Καθαρή Δευτέρα αλλά πάνω από όλα προσοχή…

ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ

 

                                                               

Καρναβάλι - Αποκριές στον Μεσαναγρό

Η λέξη Καρναβάλι ,προέρχεται από τις λατινικές λέξεις «carrus navalis » ,που σημαίνουν ναυτικό αμαξίδιο . Και αυτό γιατί στις πομπές που γίνονταν κατά τη διάρκεια των Ελευσίνιων μυστηρίων ,για να μεταφερθεί το Ιερό Πέπλο της Αθηνάς στον Παρθενώνα ,παρήλαυνε ένα μικρό πλοίο με ρόδες ,στολισμένο με άνθη και καρπούς.

Οι μεταμφιέσεις πρωτοεμφανίζονται το 2.00π.Χ. στην Ασία. Αργότερα στο Βυζάντιο ,στην Ευρώπη , όπου η αποκριά έπαιρνε πάνδημο χαρακτήρα. Η συνήθεια αυτή από το 2^ο αιώνα μ.Χ. βρήκε αντίθετη την εκκλησία που τις έβλεπε ειδωλολατρικές. Από τα κείμενα βλέπουμε ότι μεταμφιέζονταν άνδρες σε γυναίκες ,γυναίκες σε άνδρες ,φτωχοί σε πλούσιους ,άλλοι σε ζώα και ενοχλούσαν τους περαστικούς.

Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του καρναβαλιού είναι το κέφι, η φαντασία, το παιχνίδι. Πολλές πόλεις είναι διάσημες για τις καρναβαλικές εκδηλώσεις .Ρίο Τζανέιρο ,στη Βραζιλία, Βενετία, Μαϊάμι και στην Ελλάδα το καρναβάλι της Πάτρας.

Στον  Μεσαναγρό έδωσαν στην αποκριά ένα ξεχωριστό νόημα. Οι μέρες αυτές ήταν ευκαιρία να ξεδώσουν από τον καθημερινό μόχθο Συνήθως ντύνονταν τα Σαββατοκύριακα «Καμουζέλες». Το τελευταίο Σαββατοκύριακο πριν την Καθαρή Δευτέρα μικροί και μεγάλοι ,άνδρες και γυναίκες φορούσαν κάτι διαφορετικό για να γίνονται αγνώριστοι .Δεν υπήρχαν τα σημερινά μέσα, αλλά είχαν τον τρόπο να αυτοσαρκάζονται και να προκαλούν γέλιο. Γύριζαν το χωριό παρέες-παρέες ,κρατώντας κουδούνια, μπαστούνια ,ξύλα και διασκέδαζαν τον κόσμο.

Την τελευταία Κυριακή ,οι οικογένειες μαζεύονταν σε ένα σπίτι και εκεί όλοι μαζί έτρωγαν ,διασκέδαζαν μέχρι τις 12 η ώρα τα μεσάνυχτα και μετά συνέχιζαν με νηστίσιμα .Κάθε νοικοκυρά έφτιαχνε κάτι διαφορετικό και το τραπέζι ήταν ξεχωριστό.

Την Καθαρή Δευτέρα , ημέρα σωματικής και πνευματικής κάθαρσης ,συνέχιζαν το γλέντι ‘εξω από το χωριό και ιδιαίτερα στον ΄Αγιο Θωμά. Σήμερα κάποια ΄εθιμα διατηρούνται και κάποια συνεχίζονται.

ΤΣΙΚΝΟΠΕΜΠΤΗ

 

                                                                            

Τσικνοπέμπτη

Στο μέσο της κρεατινής εβδομάδας της Σαρακοστής ,βρίσκεται η Τσικνοπέμπη ,που καταναλώνεται μεγάλη ποσότητα κρέατος εν όψει της νηστείας της Σαρακοστής. Βασικό χαρακτηριστικό της γιορτής είναι το ψήσιμο, « τσίκνισμα» κρέατος στα κάρβουνα . Σύμφωνα με την παράδοση , όλοι , ακόμη και οι φτωχοί , πρέπει να ψήσουν κρέας με λίγο λίπος , ώστε η τσίκνα να γεμίσει την ατμόσφαιρα.

Οι αποκριές κρατούν 3 εβδομάδες .Η πρώτη λέγεται «προσφωνέσιμη» ,γιατί προσφωνούσαν , διαλαλούσαν στα χωριά τον ερχομό της αποκριάς. Η δεύτερη είναι η «κρεατινή» , επειδή έτρωγαν κρέας και η τρίτη η « τυρινή ή τυροφάγος», γιατί έτρωγαν γαλακτοκομικά προϊόντα.

Παλιά το γλέντι της ημέρας γινόταν στα σπίτια. Μαζεύονταν όλοι οι φίλοι και συγγενείς , έψηναν και γλεντούσαν. Σήμερα τα πράγματα άλλαξαν. Οι ταβέρνες έχουν την τιμητική τους. Πού να βρεις τραπέζι αν δεν έχεις κλείσει …

Καλή Τσικνοπέμπτη λοιπόν και σ΄αυτούς που θα βγουν και σ΄αυτούς που θα μείνουν σπίτια τους. Διασκεδάστε, χορέψτε, τηρήστε το έθιμο ,αλλά με μέτρο .

Καλά να περάσετε όλοι.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΕΠΙ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑΣ

 

                                                                             

Επί τουρκοκρατίας η Εκκλησία διατήρησε κάποια προνόμια. Στην αρχή δεν επέτρεπαν να κτίζονται καινούριες εκκλησιές ,αλλά αργότερα επέτρεπαν τη συντήρησή τους. Ο Μητροπολίτης ήταν ο αρχηγός όλων των χριστιανών και είχε δικαίωμα να λύνει προβλήματα που αφορούσαν ,προίκα, κληρονομιές ,διαθήκες, διαζύγια κ.α.

Κάθε εκκλησία είχε τον κώδικά της και τηρούσε και ληξιαρχικά βιβλία. Χάρη σε όλα αυτά διασώθηκε ολόκληρη η ιστορία μιας μεγάλης περιόδου. Η ζωή τότε περιστρεφόταν γύρω από την εκκλησία.

Ο Μητροπολίτης επισκεπτόταν το χωριό τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο και η επίσκεψη του έπαιρνε πανηγυρικό χαραkτήρα. ¨Ολο το χωριό συμμετείχε στην υποδοχή του και από μέρες γίνονταν οι κατάλληλες προετοιμασίες. Την ημέρα που ερχόταν στο χωριό οι δρόμοι στρώνονταν με μυρτιές ,οι νοικοκυρές έκαναν διάφορα σχήματα με ασβέστη ,ιδίως κύκλους , στους πέτρινους δρόμους και όλοι βρίσκονταν στην είσοδο του χωριού. Προεστοί ,δάσκαλοι, μαθητές και οι γυναίκες κρατούσαν θυμιαστήρες , όταν η πομπή περνούσε μπροστά από τα σπίτια τους. Ο Δεσπότης έμενε στο καλύτερο σπίτι του χωριού και μετά τον εσπερινό ακολουθούσε δείπνο με όλες τις αρχές του χωριού και αργότερα έλυνε διάφορα προβλήματα των χωριανών.

Την επόμενη μέρα γινόταν η Θεία Λειτουργία και το κήρυγμα από τον ίδιο τον Δεσπότη.

Αυτό συνεχίστηκε και επί Ιταλοκρατίας και θυμάμαι και μέχρι τα παιδικά μας χρόνια ,τη δεκαετία του -50.

Ο Δεσπότης όριζε την Εκκλησιαστική Επιτροπή και της είχε παραχωρήσει ορισμένες αρμοδιότητες. Συντήρηση ναού, εξεύρεση πόρων ,λύση μικροπροβλημάτων ανάμεσα στους χωριανούς ,διαφύλαξη της Εκκλησιαστικής περιουσίας και πληρωμή των Δασκάλων που υπηρετούσαν στο χωριό.

Ο ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ( Β.ΙΑΤΡΙΔΗΣ -1968 )

 

                                                                 

ΑΝΑΣΚΑΛΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΑΡΧΕΙΑ ΤΩΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ-14-

Ο ΑΓΙΟΣ ΘΩΜΑΣ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ ΤΟΥ Κ. ΒΑΣΙΛΗ ΙΑΤΡΙΔΗ

Στον αυτοκινητόδρομο που οδεύει προς Κατταβιά και μερικά χιλιόμετρα πριν απ΄ αυτήν ,μια καλαίσθητη επιγραφή προς τα δεξιά σε εμβάζει σε μια εκτεταμένη κοιλάδα που στις βουνοπλαγιές της διακρίνεις έντονο το όργιο νεανικού πρασίνου με απόλυτον κυρίαρχον τον πεύκον και το κυπαρίσσι. Στον μυχό της κοιλάδας αυτής και σε μικρό, χαμηλό υψόμετρο , σε εντυπωσιάζει ένα μικρό κατάλευκο εκκλησάκι κάτω από πυκνή σκιά ρωμαλέων κυπαρισσιών. Είναι ο Άγιος Θωμάς Μεσαναγρού .

Σε εντυπωσιάζει πολύ με την ιδιορυθμίες του. Ημικατακόμβη με πολύ εφθαρμένες ,μόλις διακρινόμενες από την αφροντισιά και τον χρόνον αγιογραφίες στους τοίχους, Από το στυλ της ζωγραφικής διαπιστώνεις ότι πρόκειται περί εγκαταστάσεων , πιθανώς των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Καμία επιγραφή δεν σώζεται. Και απορείς….Πώς ο ανεκτίμητος αυτός χριστιανικός , αρχαιολογικός και αρχαιολογικός θησυρός ,διέλαθε της προσοχής των εκκλησιαστικών, αρχαιολογικών και τουριστικών παραγόντων μας….

Γραφικό τοπίο ,που την ομώνυμη Κυριακή συγκεντρώνει πολλλούς ευλαβικούς προσκυνητάς ,αλλά και ρομαντικούς των γειτονικών χωρίων και όχι ολίγους και από την πόλη. Μετά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας μερικά στιγμιότυπα είναι χαραχτηριστικά.

Γύρω στα πάμπολα τραπέζια προ του μπουφέ ,κάτω από την σκιά των κυπαρισσιών ,διακρίνεις εκλεκτόν κόσμο. Γνώριμοι επιστήμονες εμπορευόμενοι ,επιχειρηματίες από την πόλη και τη γύρω περιοχή.

Το πλούσιο κυλικείο που η προοδευτική επιτροπή εφρόντισε να εγκαταστήσει για ψυχαγωγία των πανηγυριστών ,σου επιτρέπει , συν τοις άλλοις , να απολαύσεις σουβλάκια με το νοστιμότατο βουνίσιο ριφίστικο κρέας της περιοχής. Ντόπια ορχήστρα σε μελωδικούς τόνους ,συναρπάζει λυγερές χωριατοπούλες και λεβεντόκορμα παλικάρια ,να σύρουν τον χορό. Κατά προτίμηση εθνικούς χορούς. Χαίρονται τα νιάτα και την ευτυχία τους.

Ο γνωστός ,συμπαθής και διακεκριμένος μαιευτήρας της πόλεως μας κ.Αθανάσιος Καραγιάννης ,πολύ κεφάτος ,δίνει διαρκώς τον τόνο και αδιάπτωτο γενικά κέφι και γλέντι. Προφανώς, κατασυγκινημένος και περήφανός ,γιατί βρίσκεται στο περιβάλλον των παιδικών του χρόνων. Κατάγεται από εδώ ο φίλος ιατρός.

Κατά τας πρώτας απογευματινάς ώρας γίνονται τα εγκαίνια του δρόμους προς καταρράκτη , που η διάνοιξή του έγινε προσφάτως ,με εσκαφέα δια μέσου του δάσους και ύστερα από πορεία ενός τετάρτου μας μεταφέρει μπροστά στον καταρράκτη. Ο καταρράκτης αυτός είναι μικρογραφία του Νιαγάρα της Αμερικής. Αυτήν την εποχή έχει λίγο νερό, αλλά τον χειμώνα περισσότερον . Αργότερα μπορεί να γίνει ένα φράγμα για να συγκρατεί τα νερά και να καλλιεργηθούν υδρόβια φυτά και ζώα, που θα προσελκύει ντόπιους και τουρίστες.

Αξίζει πολύς έπαινος στην εκκλησιαστικήν επιτροπήν και στον ακάματο παπα-Παντελεήμονα ,στους προοδευτικούς νέους και σε όλους τους χωριανούς ,για την χρηματική προσφορά για τη διάνοιξη του δρόμου.

Εάν εξακολουθήσει ο φετεινός ρυθμός και η φιλότιμη προσπάθεια των Μεσαναγρενών ,πολύ σύντομα ο Άγιος Θωμάς Μεσαναγρού ,θα γίνει ο σημαντικότερος τόπος προσκυνήματος και ψυχαγωγίας .Το ευχόμεθα ολοψύχως.

Παρασκευή 3 Μαϊου 1968 -Από την Εφημερίδα Ροδιακή

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ "Ο ΚΟΥΤΣΟΣ ΠΕΙΡΑΤΗΣ ( ΔΗΜΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ)

 

                                                                 

  

ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ « Ο ΚΟΥΤΣΌΣ ΠΕΙΡΑΤΗΣ»

Φεβρουάριος ή Φλεβάρης, όπως καθιερώθηκε να τον αποκαλούν χαϊδευτικά, ίσως λόγω της φουσκωμένης από την οργή και την αποστροφή φλέβας του. Ο Φλεβάρης είναι ο έκπτωτος μήνας του ημερολογίου, αυτός ο οποίος στον καταμερισμό του ημερολογιακού έτους ανάμεσα στους μήνες πήρε…..»¨ο,τι περίσσεψε. Σαν να ήταν ο Βενιαμίν αυτής της δωδεκαμελούς οικογένειας στην οποία ο λόγος και οι απαιτήσεις του δεν είχαν ιδιαίτερη βαρύτητα.

΄Ετσι αποχώρησε μια για πάντα από το οικογενειακό συμβούλιο, έγινε ένας «πειρατής του χρόνου » που προκειμένου να αποκαταστήσει την πληγωμένη του τιμή αλλοίωσε το χρονικό κατεστημένο και σφήνωσε στο απαραβίαστο ημερολόγιο των 365 ημερών μια εμβόλιμη μέρα κάθε τέσσερα χρόνια. Φημολογείται μάλιστα ότι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού που έκανε σε αχαρτογράφητες θάλασσες, για να ανακαλύψει το ναυάγιο αυτής της έκπτωτης μέρας που δικαιωματικά του ανήκε ,έχασε το ένα του πόδι. Κάπως έτσι γεννήθηκαν και οι περιπαιχτικοί του χαραχτηρισμοί από τους υπόλοιπους μήνες που άλλοτε τον θέλουν « κουτσοφλέβαρο » και άλλοτε «δίσεκτο». Ο ίδιος αρνήθηκε να ενταχθεί σε οποιαδήποτε εποχή . Ως εκ τούτου ,οι υπόλοιποι τον κατέταξαν στον χειμώνα με μοναδικό κριτήριο το παγερό του βλέμμα την τελευταία φορά που τον αντίκρισαν .Κι όμως ο Φεβρουάριος δεν αποδέχτηκε ποτέ αυτήν την ιδιότητα…..

Ως Πειρατής, που ζει και ταξιδεύει χωρίς κανόνες είναι απρόβλεπτος .¨Όπως έγραφε το τελευταίο του σημείωμα που ξεβράστηκε στην ακτή μέσα σ΄ένα μπουκάλι. « Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει ,καλοκαίρι θα μυρίσει…..μα αν τύχει και θυμώσει , μες στα χιόνια θα μας χώσει…»

Ανώνυμος Μαθητής

Αμαράντειος Φεβρουάριος 2015