ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΣ ΡΟΔΟΥ

 

                                                                 

ΟΙ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                        

Οι σχολικές γιορτές ήταν κάτι ξεχωριστό για μας τους μικρούς. Τις περιμέναμε πώς και πώς. Είχαμε πολλές γιορτές. Εθνικές, θρησκευτικές, γιορτή της Μάνας και Αθλητικές. Κάθε γιορτή είχε τη δική της ιδιομορφία. Οι δάσκαλοι μας έδιναν τον ρόλο μας που έπρεπε να τον ξέρουμε «νεράκι» και μας έλεγαν να ψάξουμε να ντυθούμε κατάλληλα. Στο ντύσιμο άρχιζε ο μεγάλος μπελάς. Πού να βρεις την εποχή εκείνη τα κατάλληλα ρούχα; Βολευόμασταν όπως όπως και πιο πολύ μας απασχολούσε ο ρόλος μας. Κάναμε αρκετές μέρες πρόβες στο σχολείο και οι δάσκαλοι μας διόρθωναν και μας καθοδηγούσαν. Οι γιορτές, συνήθως, γίνονταν στο Καφενείο, τη «Λέσχη» ή στην πλατεία του χωριού. Μόνο στο τέλος της χρονιάς γίνονταν στο χώρο έξω από την εκκλησιά. Θυμάμαι τους μεγαλύτερους και ιδίως τα παιδιά της έκτης τάξης να απαγγέλλουν ποιήματα πολύ μεγάλα που μας καθήλωναν. Από όλα τα ποιήματα μου έμειναν ο Θούριος του Ρήγα και η φυγή του Αλή Πασά με άλογο από το Σούλι. Όταν κάναμε πρόβες και οι τυχεροί απάγγελλαν αυτά τα ποιήματα, επικρατούσε «άκρα του τάφου σιωπή», όπως έλεγε και ο δάσκαλος. Ακόμα και εμείς, οι μικροί, τα μαθαίναμε απ’ έξω και ονειρευόμασταν κάποτε να τα απαγγείλουμε. Την ημέρα της γιορτής μαζεύονταν όλο το χωριό και όλοι περίμεναν να μας ακούσουν. Ανάλογα χειροκροτούσαν. Αν έλεγες το ποίημα ωραία και τους συνέπαιρνες σε χειροκροτούσαν. Αν όχι, σε υποδέχονταν χλιαρά. Οι άτυχοι της ημέρας ήταν αυτοί που ξεχνούσαν τα λόγια. Προσπαθούσαν να τα θυμηθούν, κόμπιαζαν, αλλά τίποτα. Καλύτερα να άνοιγε η γη να σε καταπιεί παρά να υπο- 121 στείς αυτόν τον κάζο. Δεν έφταναν οι παρατηρήσεις του δασκάλου, σε περίμενε στο σπίτι και η κατσάδα των γονιών σου. Ρεζίλι μας έκανες, ντροπή σου… Πού να βρεθεί παιδαγωγικό τακτ την εποχή εκείνη; Πριν πολλά χρόνια πίσω, ήταν η τελευταία μέρα της σχολικής χρονιάς. Ήταν η μέρα που όλο το χωριό θα παρακολουθούσε τις γυμναστικές επιδείξεις και τους αγώνες. Μέρες πριν όλα και όλοι ήμαστε σε ετοιμότητα. Ακόμα και τους γονείς μας παροτρύναμε να έρθουν για να πάρουν μέρος. Πατέρα να έρθεις, γιατί οι άλλοι θα φέρουν τους «δυνατούς τους», για να μας νικήσουν. Όλο το χωριό βρισκόταν επί ποδός πολέμου. Χαρά σε όποια ομάδα κέρδιζε. Κάναμε και μόνοι μας προπονήσεις κατά ομάδες, για να βγούμε πρώτοι. Πώς την περιμέναμε αυτήν την ημέρα δε λέγεται. Το τελευταίο αγώνισμα, «ο πότσος», ήταν το πιο εντυπωσιακό και το πιο δύσκολο. Έπαιρναν μέρος και οι μεγάλοι. Ο δάσκαλος μας χώριζε σε δυο ομάδες. Υπήρχε ένα σχοινί, στη μέση του έβαζε το πόδι ο δάσκαλος και οι ομάδες το τραβούσαν αντίθετα. Όποια ομάδα παράσερνε την άλλη, κέρδιζε. Ο αγώνας είχε άγρια ομορφιά, γιατί συμμετείχαν και οι γονείς. Κάθε γονιός πήγαινε με την ομάδα του παιδιού του, άνδρες και γυναίκες. Και ξέρετε, όπου ανακατεύονται οι μεγάλοι υπάρχουν και παρεξηγήσεις. Δεν πιάσαμε καλά, ξεκινήσατε πιο γρήγορα και ένα σωρό δικαιολογίες προέβαλλαν οι χαμένοι. Ο αγώνας άρχιζε. Ο δάσκαλος σφύριζε, οι ομάδες έπαιρναν θέσεις και όλοι περίμεναν το σύνθημα. Ο δάσκαλος στη μέση του σχοινιού, βάζοντας το πόδι του πάνω, σφύριζε και φώναζε έτοιμοι. Τότε άρχιζε ο αγώνας. Το τι τραβούσαμε εμείς οι μικροί δε λέγεται. Μας έσπρωχναν, μας ποδοπατούσαν και η χειρότερη στιγμή ήταν όταν η πιο αδύνατη ομάδα κουρασμένη, άφηνε το σχοινί. Απότομα οι νικητές έπεφταν φαρδιοί πλατιοί, αφού δεν υπήρχε αντίσταση. Σε έναν τέτοιο αγώνα και ενώ ο δάσκαλος είχε το πόδι πάνω στο σχοινί και πριν δώσει το σύνθημα, η μια ομάδα τράβηξε απότομα και ο δάσκαλος βρέθηκε κάτω. Θυμάμαι ότι ο αγώνας διακόπηκε, γιατί ο διαιτητής δεν μπορούσε να συνεχίσει. Ίσως ήταν ο πρώτος αθλητικός αγώνας που είχε άδοξο 

Ο ΘΕΡΙΣΜΟΣ

 

                                                                  

                                                               Ο ΘΕΡΙΣΜΟΣ

Όταν πλησίαζε το καλοκαίρι ,τα σημάδια για να το καταλάβεις ήταν πολλά. Τα παιδιά βγάζαμε τα παπούτσια ,περπατούσαμε ξυπόλητοι ,άρχιζαν οι καλοκαιρινές δουλειές, πλησίαζαν οι εξετάσεις και το χωριό άδειαζε. Δεν υπήρχαν αυτοκίνητα, ούτε θεριστικές μηχανές και οι αποστάσεις ήταν μεγάλες. Ολόκληρη η οικογένεια έμενε στα χωράφια. Όταν θέριζαν ένα χωράφι, πήγαιναν σε κάποιο άλλο , μέχρι να τελειώσουν το θέρος, να «ποθερίσουν ».

Οι μεγάλοι θέριζαν με τα χέρια. Κρατούσαν το δρεπάνι και θέριζαν τα χρυσοκίτρινα στάχια. Οι άντρες τα έκαναν «γομάρια» και τα έδεναν με λυγαριές, «λύες». ΄Εβλεπες άντρες ,γυναίκες στη σειρά σκυφτοί από το πρωί ως το βράδυ ,να θερίζουν αδιάκοπα. Τα μεσημέρι κάτω από τη σκιά ενός δέντρου, αν υπήρχε, όλη η οικογένεια απολάμβανε το φαϊ που έφτιαχνε η μητέρα. Η μητέρα είχε όλα τα σύνεργα, τσουκάλια, πιάτα ,τρόφιμα. ΄Αναβε φωτιά με ξύλα ,έφτιαχνε με πέτρες «σιεριστιά», για να καθίσει πάνω η «τσούκα» ,τσουκάλι και ταυτόχρονα μαγείρευε και θέριζε. Πιο νόστιμο φαγητό από αυτό του χωραφιού δεν υπήρχε. Θέλεις η κούραση ,θέλεις τα αγνά υλικά ,το φαγητό αυτό ήταν πεντανόστιμο. Πολλές φορές όταν η δουλειά ήταν πολλή και η μητέρα δεν προλάβαινε να μαγειρέψει ,η «σαλά»,σαλάτα αντικαθιστούσε το φαγητό. Μέσα σε μια μεγάλη γαβάθα όλοι μαζί τρώγαμε ,βουτώντας το ψωμί. Πόσες φωτιές άναβαν κατακαλόκαιρο κάθε μέρα ,δεν μπορώ να σας πω. Μπορώ να σας πω όμως ότι ποτέ δεν έπιασε φωτιά και να κινδυνέψει δάσος. ΄Ηταν για μένα πράγμα ανεξήγητο. Τα βράδια μου έχουν μείνει αξέχαστα. Δίπλα από τα στάχια και κάτω από τον έναστρο ουρανό ,όλη η οικογένεια κοιμόταν ευτυχισμένη. Ξυπνούσες και έβλεπες τα αστέρια ψηλά στον ουρανό και τον ήλιο να ανατέλλει.

Τα παιδιά και αυτά δούλευαν. Θέριζαν , κουβαλούσαν νερό και έκαναν τις μεταφορές. Τα δεμάτια από το στάρι έπρεπε να μεταφερθούν στο χωριό, στα αλώνια. ΄Ηταν η εποχή που άρχιζαν και οι εξετάσεις στο Δημοτικό. Πρωί-πρωί μας φόρτωναν με δεμάτια τα ζώα ,συνήθως γαϊδουράκια και μουλάρια., καθίζαμε στη μέση και ξεκινούσαμε για το χωριό.΄ Επρεπε να πάμε να ξεφορτώσουμε τα δεμάτια, να πάμε στο σχολείο και το μεσημέρι να γυρίσουμε στο χωράφι, να μας ξαναφορτώσουν τα ζώα και το βράδυ να γυρίσουμε ξανά πίσω. Παρέες-παρέες τα παιδιά που τα χωράφια γειτόνευαν ,κάναμε όλα αυτά τα δρομολόγια. Τι κούρσες κάναμε για το ποιος θα βγει πρώτος ,δε λέγεται. Το χειρότερο πράγμα στη μεταφορά ,ήταν να γείρει από τη μια πλευρά το δεμάτι ,το ζώο να μην προχωρά και συ να προσπαθείς να το ισορροπήσεις με τις μικρές σου δυνάμεις. Αν δεν τα κατάφερνες ,έλυνες τα σκοινιά και άφηνες τα δεμάτια για να έρθουν οι μεγάλοι. Το τι κόλπα κάναμε για να φτάσει το φορτίο δε λέγεται. Μας έμαθαν να βάζουμε πέτρες στο αντίθετα δεμάτι για να ισορροπεί ή να χαλαρώνουμε τα σκοινιά .

Στο τελευταίο χωράφι γινόταν ο αγιασμός. ΄Αφηναν ένα κομμάτι αθέριστο και συνήθως ο πατέρας με το δρεπάνι θερίζοντας ,έκανε το σχήμα του σταυρού. ΄Εσπαγαν και μια «σουρά», στάμνα και ο ένας κυνηγούσε τον άλλο για να το βρέξει. Μετά όλοι μαζί γύριζαν στο χωριό κουρασμένοι ,αλλά και χαρούμενοι που εξασφάλισαν τη σοδειά της χρονιάς.

ΟΙ ΠΗΓΕΣ ΤΟΥ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ

 

                                                              

                             Πάντα ο Μεσαναγρός είχε πρόβλημα νερού. Έβρεχε, όμως, πολύ και έτσι η κατάσταση βολευόταν. Υπήρχαν όμως και πολλές πηγές που βοηθούσαν στη λύση του προβλήματος. Σήμερα πολλές απ’ αυτές δεν υπάρχουν. Αναφέρουμε τις πηγές για την ιστορία: ΜΕΣΤΕΝΟΥΕΣ. Πηγάζει από το Πήμαχο και είναι χιλιοτραγουδισμένο του Μεστενού μας το νερό που είναι ξακουσμένο, που ’ρχεται απ’ το Πήμαχο με τη δροσιά λουσμένο. ΟΡΓΥΙΕΣ. Πηγή που το νερό της εχρησιμοποιείτο για πότισμα κήπων. ΦΛΕΕΣ. Βρύση πολύ παλιά, συνοικισμού που καταστράφηκε. Ευρέθησαν οχετοί από κορασάνι και ασβέστη που το νερό διοχετεύετο στο καταστραφέν χωριό. ΚΟΥΣΑ. Πηγή που έπαιρναν νερό οι κάτοικοι από τις Ευγάλες και εποτίζοντο και κήποι. ΛΟΥΒΡΟΥ. Υπήρχε νερό άφθονο, αλλά μακριά από το χωριό. Λόγω της απόστασης οι Μεσαναγρενοί δεν μπόρεσαν να το φέρουν στο χωριό. ΒΡΥΣΗ ΚΑΜΠΟΥ. Πηγή χρονολογούμενη από τα προχριστιανικά χρόνια. Πλησίον υπάρχει και άλλη πηγή που μυρίζει πετρέλαιο. Οι Ιταλοί προσπάθησαν να την εκμεταλλευτούν, αλλά η αξία της μικρή. ΚΑΠΟΣ. Πηγή με αρκετό νερό που εχρησιμοποιείτο για την κίνηση μύλων. ΔΑΛΗ. Πηγή για τα ποίμνια. ΑΣΣΑΛΟΣ. Αρκετό νερό με το οποίο επότιζαν κήπους και ζώα. ΒΟΥΡΝΙΑ. Πηγή παλιού συνοικισμού. ΖΩΟΠΕΣ. Πηγή παλιού συνοικισμού που καταστράφηκε από εχθρικές επιδρομές. ΠΙΑΙ ΠΑΠΑ-ΓΙΩΡΓΗ. Με το νερό της έσβηναν τη δίψα τους οι περαστικοί. ΚΟΚΚΙΝΗ. Πηγή με νερό για ζώα. ΛΙΠΑΡΟΥΪΚΑ. Πότισμα ζώων. ΚΛΗΜΑ. Πηγή που υδρεύοντο οι κάτοικοι παλιού συνοικισμού. Ιστορικό μέρος για Πλάκκες. ΚΙΑΟΥΛΑ. Πηγή παλιού συνοικισμού. ΣΑΛΗΜΗ. ΚΑΤΑΡΡΗΚΤΗ. ΚΙΑΗ ΛΕΙΑΙ. ΑΝΤΡΟΛΙΑΝΟΥΣ. ΚΑΡΑΟΣ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ. ΑΣΠΡΟΠΕΤΡΕΣ. Πηγές για πότισμα ζώων. ΣΤΕΦΑΝΑΚΙ. Το νερό της πηγής αυτής, με τη βοήθεια των Μεσαναγρενών της Αμερικής, διοχετεύτηκε στο χωριό για πόσιμο. ΤΑ ΒΡΥΣΙΑ. Το νερό εχρησιμοποιείτο για τα ζώα. ΠΗΓΗ ΛΙΑΣ. Παλιά άρδευε περί τους 30 κήπους. ΑΥΤΟΛΕΣ. Βρίσκεται Δυτικά του χωριού και παλιά αρδεύοντο οι κάτοικοι του συνοικσμού Λουριά και κάποιοι κήποι. Άλλες πηγές. Σκιάδι, Βουρνιά, Λιπαρούικα, Κλήμα, Κιάουλα, Καταϊνός, Σαλήμη, Λειάι, Αντρολιάνοι, Ασπρόπετρες, Κάραος, Αλεξάνδρου, Χασάμπ

ΤΟΥ ΑΣΥΝΑΛΗΨΙΟΥ (ΤΗΣ ΑΝΑΛΗΨΕΩΣ)

 

                                                      

  Του Ασυναληψιού (Της Αναλήψεως)

Η Ανάληψη ήταν η γιορτή των βοσκών. ΄Ολοι οι χωριανοί γιόρταζαν στις μάντρες ,που υπήρχαν πολλές. Οι συγγενείς ,άλλοι με τα ζώα τους, άλλοι με τα πόδια ,πήγαιναν για να γιορτάσουν την ημέρα και να περάσουν καλά.

Οι βοσκοί από τις προηγούμενες ημέρες ετοιμαζόντουσαν για να φιλοξενήσουν τους δικούς τους . Ετοίμαζαν τυριά ,γάλατα , μυζήθρα ,γριά ,και γιαπράκια, ντολμάδες. ΄Ολο το χωριό έφτιαχνε ντολμάδες , με αμπελόφυλλα και με κρέας ριφιού. Επίσης το κοκκινιστό ήταν στη διάταξη.

Κάτω από τα πελώρια κυπαρίσσια ή πεύκα ,κατάχαμα ,άπλωναν τα τραπεζομάντηλα και τα γέμιζαν με τα φαγητά. Ο κάθε μαντράτορας ,βοσκός , έσφαζε το κατσίκι και άρχιζε το ψήσιμο στη φωτιά που είχαν ανάψει. Όλοι γλεντούσαν και απολάμβαναν τα φαγητά και το κρασί. Ανάμεσα στα δέντρα έδεναν σχοινιά και έφτιαχναν κούνιες ,για να κουνιούνται τα παιδιά. Το έθιμο έλεγε ,όλα τα παιδιά να κάνουν κούνιες. Ακόμα και σήμερα που δε γίνονται αυτά, οι κούνιες στο χωριό θα γίνουν. Σε κάποιο δέντρο θα δεθεί το σχοινί ,για να τηρηθεί το έθιμο.

Η ημέρα περνούσε χαρούμενα και το γλέντι τέλειωνε αργά το απόγευμα. Το βραδάκι ,ένα ατέλειωτο καραβάνι ,αποτελούμενο από ανθρώπους και ζώα, έπαιρνε το δρόμο προς το χωριό. ΄Ηταν μια όμορφη στιγμή. ΄Αλλοι κεφάτοι να τραγουδούν , άλλοι κουρασμένοι από το ποτό και τα παιδιά να τρέχουν ατέλειωτα.

΄Ομορφες μέρες, όμορφα χρόνια ,όμορφοι άνθρωποι ,αξέχαστες στιγμές.