Δευτέρα 29 Ιουνίου 2020

ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ


                                                                     

                                                            ΦΩΤΟ: ΜΑΝΟΥ ΚΟΛΙΑΔΗ 

                                                      Τα  Τοπωνύμια  Μεσαναγρού


Τα τοπωνύμια του Μεσαναγρού είναι χιλιάδες. Κάθε σπιθαμή γης φέρει και το όνομά της και το όνομα αυτό της ταιριάζει.  Όλα μαρτυρούν Ελλάδα και Ελληνική γλώσσα. Σήμερα θα μιλήσουμε για τα τοπωνύμια  βουνών.

  Ως γνωστό το χωριό είναι ορεινό . Κάθε ονομασία του βουνού ταιριάζει με το σχήμα του, τη θέση , γεγονός που συνέβη κλπ.

Σκιάδι – Σκιάδιον , Πλατύ καπέλο

Πετεινόουνος- Πήρε το όνομά του από το σχήμα πετεινού και από το χρώμα του χώματος.

Μονοδένδρι – Τόπος που έχει ένα δένδρο.

Χιονιάς – Κορυφή βουνού που το χειμώνα σκεπαζόταν από χιόνια.

Κάραος- Από το σχήμα καραβιού

Δαιμονιάρης – Τόπος δαιμόνων

Δάλη – Δάλιος κάτοικος της νήσου Δήλου

Μισόουνος – Μισό βουνό

Γρηά – Κάθισμα γριούλας

Τσιτσιά βουνάρια-  Βουνά γυμνά ,χωρίς βλάστηση

Καλαμαύκα – Μεγενθυντικό του καλιμαυκιού. Που έχει το σχήμα του .

Κόλυμπος – Λάκκοι γεμάτοι με βρώμικα νερά

Χρουσόνια – Βουνά που βρίσκανε παλαιότερα χρυσό

Μαύρου – Βουνό που ζούσε κάποιος μαύρος

 

               


Δευτέρα 22 Ιουνίου 2020

Η ΜΟΝΟΛΙΘΟΣ ΚΟΛΥΜΒΗΘΡΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ




                                                                


  Η μονόλιθος κολυμβήθρα  στην Παλαιοχριστιανική εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου στον Μεσαναγρό

           Στην πλατεία του χωριού υψώνεται ο ιερός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του 13ου αιώνα. Είναι κτισμένος στα ερείπια τρίκλιτης  βασιλικής του 6ου αιώνα . Μέσα στο ναό βρίσκεται η μονόλιθος  κολυμβήθρα . Σας παραθέτουμε τι αναφέρει ο Αν. Ορλάνδος. « …Αλλά το πλέον εντυπωσιακό λείψανο της παλαιάς βασιλικής αποτελεί μεγάλη μονόλιθος κολυμβήθρα , λαξευθείσα  επί τεμαχίου λευκού μαρμάρου διαστάσεων 0,92χ0,89χ0,40. Η κολυμβήθρα αυτή, απολαμβάνουσα  μεγάλου σεβασμού υπό των φιλοθρήσκων  κατοίκων , έχει εξωτερικώς και εσωτερικώς το σχήμα του σταυρού. Την κολυμβήθρα αφιέρωσαν εις τη βασιλική  ευλαβείς πιστοί ,οίτινες ηθέλησαν να μείνωσιν ανώνυμοι. Τούτο μας διδάσκει η επί της άνω επιφανείας του χείλους επιγραφή, της οποίας το κείμενο έχει ως εξής.

Υπέρ ευχής κε σωτιρίας  ων ύδεν ο Θεός τα ονόματα.

               Η μορφή των κιονοκράνων  ,η τέχνη των ,ως και τα γράμματα της επιγραφής της κολυμβήθρας ,τάσσουσι τη βασιλική εκ την οποίας προέρχονται εις τον 5ο μ.Χ. αιώνα ». (ΟΡΛΑΝΔΟΣ 1948).


Τετάρτη 17 Ιουνίου 2020

ΗΛΙΑΣ ΞΥΝΤΑΣ ,Ο ΛΟΧΑΓΟΣ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ ,ΠΟΥ ΕΠΕΣΕ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ ΣΤΙΣ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ ΤΟΥ 1944 ,ΗΜΕΡΑ ΤΩΝ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ ΤΟΥ




                                                                          


Μπορεί  να είμαστε μικρό χωριό, αλλά οι καταγόμενοι από τον Μεσαναγρό, πολλές φορές  έχουν τιμήσει το όνομά του με πράξεις και έργα , που ξεπερνούν τα όρια  του μικρού, αλλά  ξακουστού χωριού μας.

΄Ενας από τους Μεσαναγρενούς που τίμησαν το χωριό, είναι και ο ήρωας Ηλίας Ξύντας. Γεννήθηκε  την 16η Ιουνίου του 1916 .. Ο Ηλίας Ξύντας έζησε στην Αμερική και αργότερα κατατάχθηκε στον Αμερικανικό στρατό και μάλιστα έφερε το βαθμό του Λοχαγού. Στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο πολεμώντας στην Ευρώπη εναντίον των Γερμανών-Ιταλών  ,έπεσε μαχόμενος στη Γαλλία  την 16η Ιουνίου 1944 ,ημέρα των γενεθλίων του ,σε ηλικία 28 χρονών.

 Οι Μεσαναγρενοί της Αμερικής τιμώντας την μνήμη του και την προσφορά του , είχαν στήσει μνημείο στην πλατεία του χωριού, μπροστά  από την εκκλησία της Κοίμησης της θεοτόκου ,με την παρακάτω επιγραφή.

  

                       ΕΙΣ  ΜΝΗΜΗΝ   ΑΛΥΤΟΝ

 

ΥΠΕΡ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ ΠΕΣΌΝΤΟΣ ΕΝ ΓΑΛΛΙΑ ΤΗΝ 16Η ΙΟΥΝΙΟΥ 1944 ΛΟΧΑΓΟΥ ΤΟΥ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΗΛΙΑ Κ. ΞΥΝΤΑ ΓΕΝΝΗΘΕΝΤΟΣ  ΕΝΤΑΥΘΑ  ΤΗΝ 16Η  ΙΟΥΝΙΟΥ 1916 .

 Η ΕΝ  Β. ΑΜΕΡΙΚΗ  ΜΕΣΑΝΑΓΡΕΝΗ  ΑΔΕΛΦΟΤΗΣ  Ο  ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ  ΤΑΥΤΗΝ  ΤΗΝ ΠΛΑΚΑ  ΑΝΗΡΤΗΣΙ.

                                                             

Και όπως σε όλα  τα πράγματα εμείς οι ΄Ελληνες  λέμε  θα γίνει αργότερα ,έτσι και στο Μνημείο του ήρωα Ηλία Ξύντα, κάποιοι διοικούντες ,το χάλασαν για να τον κάνουν καλύτερο ή να το μεταφέρουν αλλού, το ξέχασαν.... και χρόνια τώρα παραμένει  στο θα γίνει……… Ευτυχώς που η πλάκα  με την επιγραφή  βρέθηκε στο γραφείο της εκκλησίας και  μια ιστορία που τιμά το χωριό σώθηκε.  Συγγενείς του ήρθαν από την Αμερική ,ζήτησαν να δουν το μνημείο , αλλά ………..

Είναι υποχρέωση  όλων μας το μνημείο να ξαναγίνει σύντομα  και ο ήρωας Ηλίας Ξύντας, να τιμηθεί όπως αξίζει να  τιμούνται , οι ήρωες.

 

           


Δευτέρα 15 Ιουνίου 2020

Ο ΜΕΣΑΝΑΓΡΕΝΟΣ ΑΡΚΕΦΤΑΣ





                                                             

                                            Ο Μεσαναγρενός  ΄Αρκεφτας ,ένα είδος  Κέδρου

 

Ο Κέδρος είναι κωνοφόρο αειθαλές δέντρο που ανήκει στην οικογένεια των Πευκοειδών . Γνωστότερα είδη είναι ο κέδρος του Λιβάνου . Δάση από Κέδρους συναντάμε  στην Κύπρο και στην Ελλάδα.

  Τα φύλλα του είναι βελονοειδή και παραμένουν τα ίδια στο δέντρο από 3 έως 6 χρόνια. Οι θηλυκού κώνοι του Κέδρου έχουν πράσινο ή πορφυρό χρώμα. Κέδρους συναντάμε σε ελατοδάση , διότι παρέχουν σκιά  στα έλατα , για να μεγαλώσουν στα πρώτα στάδια της ζωής του. Ο Κέδρος δε χρειάζεται πολύ νερό για να αναπτυχθεί. Οι Εβραίοι το θεωρούσαν σα σύμβολο της δύναμης και του μεγαλείου.

       Στη Ρόδο υπάρχουν ορισμένα είδη Κέδρου. Στο Μεσαναγρό είδος Κέδρου συναντάται με το όνομα ΄Αρκεφτας  και βρίσκεται στην περιοχή Κάμπος. Τα δέντρα βρίσκονται κοντά στη θάλασσα  ακόμη και στην άμμο. ΄Αλλα είναι ψηλότερα ,δέντρα και άλλα είναι χαμηλότερα  και είναι θάμνοι. Πριν γίνουν χωράφια οι εκτάσεις του Κάμπου ,γύρω στο 1950 ,οι ΄Αρκεφτοι ήταν περισσότεροι . Σήμερα υπάρχουν αρκετοί στις άκρες των χωραφιών ,στα βουναλάκια γύρω γύρω και στην παραλία .Οι γεωργοί τα προσέχουν  και πιστεύουμε ότι είναι ένα είδος που πρέπει να προστατευθεί ιδιαίτερα  .


Δευτέρα 8 Ιουνίου 2020



Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΓΑΝΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΑΣ Κ.Κ. ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΗΣΕ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

ΤΟ ΣΑΒΒΑΤΟ  6-6-2020

                                                               












Πέμπτη 4 Ιουνίου 2020

"ΤΟΠΩΝΥΜΙΑ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ"




                                                                       

                                                                 Σολάτσος


                                                             Τοπωνύμια   Μεσαναγρού 

      Σας παραθέτουμε ονόματα  περιοχών του Μεσαναγρού και την προέλευση του ονόματός τους ,για να θυμηθούν οι παλιοί  και οι καινούριοι να γνωρίσουν  τους τόπους καταγωγής τους.
        Λευτεράκια                       -Μέρη ελεύθερα υποθήκης και χρέους
        Ακούρης                           - Τόπος χωρίς βλάστηση
        Μεσαμάνδρα                    - Στην , μάντρα για ζώα
        Αϊλαμιές                           - Τόπος που έσπερναν αέλαμο, βρώμη
        Χώνες                               - Στενή και βαθιά κοιλάδα
        Ασπερδιλλώνας                - Τόπος γεμάτος ασπερδίλλους (φυτό)
        Χασοϊναίκι                        - Τόπος που χάθηκαν γυναίκες που έβοσκαν ζώα
        Κιάουλας                          - Χωριό ,συνοικισμός
        Αργιάκοι                           - Μεγάλα  ρυάκια
        Πόρος                               - Μόνη διάβαση
        Λιπαρούικα                       - Τόποι γόνιμοι (λιπαροί)
        Αθιάτης                             - κάτοικος του Μεσαιωνικού χωριού Θα ,κοντά στη     
                                                    Λαχανιά   που αναφέρεται στο διάταγμα του 1474
        Κοίλες                               -Τόποι σαν κοιλότητες
        Σκάλαθρα                           Τόποι απ΄όπου έκοβαν κοντάρια , για να 
                                                    ανασκαλεύουν τη φωτιά του φούρνου 
        Κριαττίνια                        - Τόποι σαν κρεβάτια στρωμένα
        Προσκύνημα                    - Θέση από την οποία εφαίνετο γειτονική εκκλησία

           Από τη λαογραφική εργασία του αείμνηστου δασκάλου  μας  Ιωάννη  Μπίλλη

Δευτέρα 1 Ιουνίου 2020


                   
                                                             




Ο ΚΑΠΕΤΑΝ ΙΟΥΝΙΟΣ ΤΟΥ ΑΝΩΝΥΜΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΤΗΣ ΑΜΑΡΑΝΤΕΙΟΥ


       Στο τέλος του μαγιάτικου μονοπατιού στο σταυροδρόμι του καλοκαιριού ,στέκεται καρτερικά ο Ιούνιος. Με τα πύρινα δόρατά του , τις σταρένιες βολές του και το ακονισμένο δρεπάνι του, θερίζει τους μαγιάτικους καρπούς και δηλώνει όλη την πορφύρα στη δική του παλέτα. Εκ πρώτης όψεως η φιγούρα του ίσως δείχνει απειλητική. Στην πραγματικότητα όμως δεν είναι παρά ένας σκληροτράχηλος γέροντας που εργάζεται στωικά ,χωρίς να πτοείται από τα ρυάκια ιδρώτα που αναβλύζουν στο σκαμμένο πρόσωπό, κάτω  από το ψάθινο καπέλο του. Κι αν μέχρι εδώ η εικόνα μοιάζει συνηθισμένη πλην πέρα για πέρα φιλότιμη ,μια στιγμή φτάνει για να καταρριφθεί. Ανάμεσα σε δυο διαδοχικά βλέμματα , ο γέροντας τινάζει από πάνω του τη σκόνη και το χώμα και καθώς σκύβει και διπλώνεται στη μέση, εξαφανίζει τα ταλαιπωρημένα του ρούχα με ασύλληπτο για τον κοινό νου ,τρόπο.
       Ντύνεται στα λευκά ,παρότι κι αυτά είναι κιτρινισμένα από τον παράφορο ήλιο και τον χρόνο, μεταμορφώνει το ξεφτισμένο ψάθινο καπέλο του σ΄ένα περιποιημένο ναυτικό με χρυσοκέντητες άγκυρες και τον παραλυμένο από τη ζέστη αγρό , σε μια απέραντη αφρισμένη θάλασσα;. Τώρα πια στέκεται αγέρωχος στην είσοδο του καραβιού, έτοιμος να υποδεχτεί τους επίδοξους πορθητές του καλοκαιριού. Να  τους οδηγήσει σε αχαρτογράφητα πελάγη , κάτω από γαλήνιες ξαστεριές και θελκτικές πανσέληνους. Το μελτέμι δυναμώνει και φουσκώνει με αγαλλίαση και ιώδιο πνευμόνια και πανιά.

« Φεύγουν  ώρες και οι στιγμές σαν βιαστικές νεροσυρμές
   Μα εμείς θα βρούμε υλικό να φτιάξουμε αναμνήσεις».

                                    Καλό μας ταξίδι

                             Ο Ανώνυμος  Μαθητής

                             Αμαράντειος  2015