ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                               

ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ

Ο Μεσαναγρός έχει πολλά χρόνια ζωής . Η περιοχή ήταν πάντα ζωντανή λόγω της θέσης της την εποχή εκείνη(μακριά από θάλασσα και πολλά δάση). Το Βυζαντινό σύστημα οργάνωσης ήταν φεδουαρχικό, με διοικητές διορισμένους . Αυτό συνεχίστηκε και επί ιπποτών.

Επί τουρκοκρατίας από το 1522 οι τούρκου παρεχώρησαν προνόμια .Το ενδιαφέρον των τούρκων ήταν η είσπραξη φόρων .Υπήρχε ο Καδής που δίκαζε διάφορες υποθέσεις και η εκκλησία που έλυνε διαφορές των χωρικών. Οι κάτοικοι προσέφεραν εθελοντικά και πλήρωναν τη λειτουργία της εκκλησίας , του σχολείου ,τον Σκοπό (αγροφύλακα), τον Υδρονομέα και ό,τι άλλο χρειάζονταν.

Υπήρχαν οι Δημογέροντες ,οι οποίοι εκλέγονταν από τους άντρες του χωριού ,παρουσία τυ εκπροσώπου του πασά. Ο πρώτος από τους Δημογέροντες ήταν ο Προεστός. Ο Προεστός είχε μικροαρμοδιότητες. Φρόντιζε για την καθαριότητα ,διάνοιξη δρόμων ,καθαρισμό πηγών και γενικά κάλυπτε τις ανάγκες του χωριού. Τα έργα γίνονταν με προσωπική εργασία των κατοίκων. Επίσης έλυνε τις διαφορές μεταξύ των κατοίκων και φιλοξενούσε στο σπίτι του κάθε επίσημο που ερχόταν στο χωριό..

Υπήρχε το Τοκάτι που εκεί οδηγούσαν τα ζώα που έπιανε ο Σκοπός να κάνουν ζημιές σε ξένα χωράφια. Για να πάρει πίσω τα ζώα του ο χωρικός ,επλήρωνε τη ζημιά και πρόστιμο στο ταμείο του χωριού.

Ο Παπάς ήταν ο Ληξίαρχος του χωριού, ο οποίος κατέγραφε γεννήσεις ,βαπτίσεις, γάμους και θανάτους, Μέχρι σήμερα από τα αρχεία αυτά που διατηρούνται στην Μητρόπολη ,μπορεί κανείς να βρει πληροφορίες για συγγενείς της εποχής εκείνης.

Περίπου ο ίδιος τρόπος αυτοδιοίκησης διατηρήθηκε και επί ιταλικής κατοχής. Ο Προεστός λεγόταν Δήμαρχος ,τον ψήφιζαν μόνο οι άντρες ,παρουσία Ιταλού αστυνομικού και έπρεπε να είναι αρεστός στην Ιταλική Διοίκηση.

Το 1922 οι Ιταλοί κάνουν την πρώτη απογραφή πληθυσμού . Το νησί της Ρόδου έχει 41.571 κατοίκους ,που κατοικούν σε 47 χωριά και Οικισμούς.

Μετά την απελευθέρωση και επί Αγγλικής κατοχής στις 29-5-1945 έγιναν εκλογές στον Μεσαναγρό παρουσία του εκπροσώπου της Αγγλικής Διόικησης κ. Heltin .Κατόπιν ψηφοφορίας εκλέγεται ως Δήμαρχος και Πρόεδρος της Κώμης Μεσαναγρού ο κ. Ηλίας Καραγιάννης ,πατέρας μου, ο οποίος κατά γενική ομολογία υπήρξε ο καλύτερος Δήμαρχος .που διακρινόταν για τη δικαιοσύνη και εργατικότητά του. Παρέμεινε ως το 1950 ,οπότε απεβίωσε κατόπιν εγχειρίσεως στομάχου ,που έγινε στο νοσοκομείο Ρόδου.

Εκλογικόν 29-5-1945

Μετά τους Ιταλούς και Γερμανούς , για κάποιο χρονικό διάστημα , τη Ρόδο την κατείχαν οι ΄Αγγλοι. Στις 29 Μαϊου του 1945 έγινα εκλογές στο Μεσαναγρό για την εκλογή νέου Δημάρχου παρουσία του Στρατιωτικού αντιπροσώπου της Αγγλικής Διοίκησης κ. Heltin και των ψηφοφόρων της Κοινότητας . Κατόπιν ψηφοφορίας εκλέγεται ως Δήμαρχος και Πρόεδρος της κώμης Μεσαναγρού, ο κ. Ηλίας Καραγιάννης .

Γενομένων των ειθισμένων Δημαρχιακών διατυπώσεων και τύπων ο κ. Ηλίας Καραγιάννης παρέλαβε την περιουσία και τη διαχείριση του Δημαρχείου .

¨Όλα αυτά συνέβησαν το Μάϊο του 1945.

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ ...ΠΑΛΙΑ...

 

                                                          

ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ

¨Όπως σε όλα τα πράγματα υπήρχε τάξη και πάντα ακολουθούσαν την παράδοση, έτσι και η ώρα του φαγητού ήταν ιερή και απαιτούσε ιδίως από τους μικρότερους σεβασμό και υπακοή. Λίγες ήταν οι φορές που η οικογένεια έτρωγε όλη μαζί, λόγω του ότι οι γονείς έλειπαν όλη την ημέρα στο χωράφι ή στα κατσίκια . Τις γιορτινές μέρες έτρωγαν στο τραπέζι και τις άλλες το ρόλο του τραπεζιού έπαιζε ο σουφράς.

Όταν το φαγητό ήταν έτοιμο έπρεπε όλοι να είναι εκεί. Καθίζανε γύρω από τον σουφρά σταυροπόδι. Πριν ξεκινήσουνε το φαγητό κάνανε την προσευχή μας και περιμένανε να αρχίσουν πρώτα οι μεγαλύτεροι. Τις περισσότερες φορές το φαγητό ήταν μέσα σε μια βαθιά σκουτέλα και από εκεί έτρωγαν όλοι. Έτρωγες πιο πολύ ψωμί παρά φαγητό. Το ψωμί σε χόρταινε. Βιαζόντουσαν να φάνε , γιατί αν έτρωγες αργά ,σίγουρα θα έμενες νηστικός…. Απαγορευόταν να τρώνε οι μικροί τις γωνιές του ψωμιού, γιατί θα έτρωγαν τους γονιούς τους. Αν υπήρχε κρέας ο καθένας έπαιρνε το κομμάτι του . Τα καλοκαίρια που κοιμόντουσαν στα χωράφια μαγείρευαν εκεί ,αλλά όταν η δουλειά ήταν αρκετή ,η σαλά(σαλάτα) σε μια βαθιά τσανάκα γέμιζε τα στομάχια. Πιο νόστιμη σαλάτα δεν έχω ξαναφάει. …Η ντομάτα ,το αγγούρι και το τυρί της μάντρας ήταν τόσο νόστιμα που σήμερα οι σαλάτες του Σεφ ωχριούν μπροστά τους.

Τα μεσημέρια, όταν σχολούσανε από το σχολείο και οι γονείς ήταν στα χωράφια, μια φέλλα (φέτα) ψωμί ,με λάδι και αλάτι τους έκανε να ξεχάσουνε την πείνα . Πολλές φορές τηγανίζανε αυγά και πατάτες ή κάποια γιαγιά έφτιαχνε κάτι.

Στις γιορτές καθίζανε γύρω από το τραπέζι , τα φαγητά ήταν περισσότερα ,υπήρχε κρέας και πολλές φορές και γλυκό. Κρέας τρώγανε λίγες φορές τον χρόνο. Ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω ,γιατί αφού όλα τα σπίτια είχαν κατσίκια δεν έτρωγαν περισσότερο κρέας….

΄Όλα τα φαγητά είχαν σχέση με το σιτάρι και το γάλα .Η κουλουρία, τα πλαστά μακαρούνια, ο τραχανάς ,το πιργούρι ,η τσούκα και πολλά άλλα ήταν τόσο νόστιμα που και τώρα συνεχίζουν να μαγειρεύονται.

Σήμερα οι διατροφικές συνήθειες άλλαξαν ,συνεχίζονται όμως να μαγειρεύονται αρκετά από αυτά τα φαγητά. Και όταν βλέπω τις γριούλες των 90 και 100 χρόνων κοτσανάτες και γερές ,συνδυάζω όλα αυτά με τη διατροφή τους.

ΓΙΟΡΤΗ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

      

                                                            

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                   

Το Εσωτερικό της Κοίμησης της Θεοτόκου .Γιορτή Παναγιάς

 

                                                       

Το Εσωτερικό της Κοίμησης της Θεοτόκου  .Γιορτή Παναγιάς

 Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι Παλαιχριστιανική του 13ου αιώνα κτισμένη σε ερείπια άλλων δύο παλαιχριστιανικών, του 6 ου και 3ου αιώνα. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και έλκει πολλούς τουρίστες. Γύρω από τον ναό υπήρχε κοιμητήριο και σήμερα υπάρχουν πολλά ψηφιδωτά. Μπαίνοντας στον ναό, στο ανώφλι της εισόδου υπάρχει μαρμάρινη κολώνα, που ίσως μεταφέρθηκε από άλλη Παλαιοχριστιανική, της Αγίας Βαρβάρας. Δεξιά υπάρχει μαρμάρινη κολυμβήθρα και καθίσματα για τους πιστούς. Το πάτωμα καλύπτεται από χοχλάκι και στους τοίχους υπήρχαν αγιογραφίες, που δε διασώζονται. Το τέμπλο είναι παλιό και αριστερά βρίσκεται η είσοδος στο Ιερό και στο κέντρο η Ωραία Πύλη. Δεξιά είναι η εικόνα του Χριστού και δίπλα η εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Αριστερά της Ωραίας Πύλης είναι η εικόνα της Παναγίας και πλάγια κάποιες παλιές εικόνες. Στο πάνω μέρος του Τέμπλου, βρίσκονται οι εικόνες, στο κέντρο του Χριστού και αριστερά και δεξιά, οι εικόνες των Αποστόλων. Μπαίνοντας στο Ιερό, υπάρχει η Αγία Τράπεζα και ο Χριστός στον Σταυρό. Η εκκλησία λειτουργείται από την 1η Αυγούστου μέχρι και τις 23, που γιορτάζει η Παναγία. Μετά από ανασκαφές που έγιναν, η εκκλησία έχει συντηρηθεί και υπάρχουν και αρκετά ψηφιδωτά. Η αγάπη, η πίστη και ο σεβασμός στην Παναγιά, είναι παροιμιώδης. Δεν υπάρχει στιγμή της ζωής των Μεσαναγρενών, που να μην αναφέρεται στην Παναγιά. Στις χαρές και στις λύπες, στις αρρώστιες, στον πόνο, στην προσμονή, στην ελπίδα, η λέξη που κυριαρχεί είναι «Παναγιά μου». Λειτουργείται από 1 έως 23 Αυγούστου, αλλά σε καθημερινή βάση είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες. Στη χάρη της είναι κατάμεστη από κόσμο, που δεν χωρεί μέσα στην εκκλησιά και καταλαμβάνει και την μικρή πλατεία του χωριού. Οι Μεσαναγρενοί της Ρόδου, αλλά και πολλοί ξενιτεμένοι, το δεκαπενθήμερο του Αυγούστου κατακλύζουν το χωριό, για να προσκυνήσουν τη χάρη της. Η αρτοκλασία τόσο στον εσπερινό όσο και στη Θεία Λειτουργία, γίνεται στη μικρή πλατεία που υπάρχει έξω από την εκκλησιά. Τα τελευταία χρόνια με την έλευση του παπα-Αγαθάγγελου, την παραμονή της γιορτής, ψάλλονται τα εγκώμια της Παναγίας και γίνεται περιφορά του Επιταφίου σε μέρος του χωριού. Όπως μας αφηγείται η Καθολική Καραγιάννη, «Τα προηγούμενα χρόνια, ο γιορτιάρης, δηλαδή ο νοικοκύρης που είχε το εικόνισμα της Παναγιάς σπίτι του και η οικογένειά του, γιόρταζε αυτή τη γιορτή. Ανήμερα, έκανε τραπέζι μετά την εκκλησία και καλούσε τις αρχές του χωριού, παπά, δάσκαλο, πρόεδρο, συγγενείς, φίλους και πολλές φορές και όλο το χωριό. Στον Μεσαναγρό κάθε σπίτι είχε τον προστάτη Άγιό του. Ο γιορτιάρης, έπαιρνε στην εκκλησία αρτοκλασία, πρόσφορο, λάδι, κρασί, κεριά και ήταν μεγάλη τιμή να φιλήσεις τον άρτο που ευλογούσε ο παπάς, πράγμα που έδειχνε ότι ήσουν ο γιορτιάρης. Πολλές φορές, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής, γινόταν γλέντι. Η Εκκλησιαστική Επιτροπή, για να μαζέψει χρήματα, την ώρα του χορού, τηρούσε το έθιμο που λέγεται «Κούπα». Καθώς χόρευαν, ένας Επίτροπος κρατούσε ένα βαθύ πήλινο πιάτο, την Κούπα και φώναζε «Κούπα», κάθε φορά που άλλαζε ο πρώτος χορευτής. Ο πρώτος που έσερνε τον χορό, έπρεπε να ρίξει χρήματα μέσα στην κούπα. Οι πρώτοι χορευτές άλλαζαν συνέχεια και η κούπα γέμιζε, προς τέρψιν της Εκκλησιαστικής Επιτροπής». Σε κάθε λέξη, σε κάθε καημό, σε κάθε κίνδυνο, αρρώστια, η πρώτη λέξη που έβγαινε από τα χείλη των Μεσαναγρενών, ήταν Παναγιά μου. Πολλές φορές όλα αυτά γίνονταν τραγούδι, στίχος, που έκφραζε την επιθυμία του ζητούντος

.       Τα τραγούδια για την Παναγιά είναι της Καθολικής Πιζήμολα 

 Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, το θαύμα σου να κάμεις, κάθε ανθρώπου που πονά τον πόνο του να γιάνεις. 

 Η αγάπη της μάνας στα παιδιά της και η επιθυμία της να έχουν την Παναγιά προστάτιδα, εκφραζόταν στους παρακάτω στίχους: 

 Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, με τα χρυσά καντήλια, να βλέπεις τα παιδάκια μου να σου τα κάμω χίλια.

 Ο καημός της μάνας για τα ξενιτεμένα παιδιά της και η προστασία από την Παναγιά που επιζητούσε, φαίνεται παρακάτω: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, που ’σαι στα ψηλωμένα και βλέπε τα παιδάκια μου που ’ναι μακριά στα ξένα. 

Όταν γινόταν γλέντι στη γιορτή της Παναγιάς, τραγουδούσαν: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, έβγα που το στασί σου, να δεις χαρές που γίνονται έξω που την αυλή σου. 

Ένα άλλο όνομα που έδιναν οι Μεσαναγρενοί στην Παναγιά ήταν «Καθολική». Πολλές κοπέλες του χωριού, έφεραν αυτό το όνομα: Ω, Παναγιά Καθολική, που ’σαι μες στο χωριό μου, θέλω προστάτης να γενείς και μάνα των παιδιών μου. 

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

 

                                                                         

Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που ανεγέρθηκε στις αρχές του 13ου αιώνα. Είναι κτισμένος στο μεσαίο κλίτος μιας ερειπωμένης, τρίκλιτης βασιλικής. Ο ναός επισκευάστηκε κατά τα έτη 1979-81 από την αρχαιολογική υπηρεσία. Μετά την αφαίρεση της επίχωσης αποκαλύφθηκαν δύο παλαιότεροι ναοί. Εχρησιμοποιείτο και ως νεκροταφείο. Ο ναός αποτελεί κόσμημα για τον Μεσαναγρό και πόλο έλξης για πολλούς Έλληνες και αλλοδαπούς. Υπάρχουν στο εσωτερικό του Αγιογραφίες και μεγάλη μαρμάρινη κολυμβήθρα που φέρει την επιγραφή. «ΥΠΕΡΕΥΧΗC ΚΕ CΩΤΗΡΙΑC ΩΝ ΥΔΕΝ Ο ΘΕΟC TA ONOMATA» και δάπεδο από χοχλάκια. Η κολυμβήθρα βρίσκεται στο μέσον του δυτικού τμήματος του ναού. Έχει εξωτερικά και εσωτερικά το σχήμα του σταυρού, με τη διαφορά ότι εξωτερικά όλα τα σκέλη του σταυρού είναι ευθύγραμμα, ενώ εσωτερικά, τα δύο πλάγια είναι ημικυκλικά. Την κολυμβήθρα αφιέρωσαν στο ναό ευλαβείς πιστοί, οι οποίοι ήθελαν να είναι ανώνυμοι. Η μορφή των κιονοκράνων, η τέχνη τους και τα γράμματα της επιγραφής της κολυμβήθρας, δηλώνουν ότι προέρχονται από βασιλική του 5ου αιώνα. Υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο με εικόνες. Η εικόνα του Χριστού χρονολογείται από το 1850. Στο δάπεδο της αυλής υπάρχουν ψηφιδωτά. Ο ναός λειτουργείται το δεκαπενταύγουστο και περιστασιακά, για την τέλεση μυστηρίων.

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

 

                                                               

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Στη θέση Αλώνια υψώνεται το μονόχωρο ,καμαροσκέπαστο μοναστηράκι που τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού. Το μοναστηράκι περιτριγυρίζεται από τσιμεντοστρω­μένη αυλή και σκιάζεται από δέντρα. Δεξιά της εισόδου μια μαρμάρινη , εντοιχισμένη επι­γραφή αναφέρει. « ΔΑΠΑΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΜΜ ΠΙΛΛΗΡΗ ΙΔΡΥΘΕΙΣ ΤΟ 1985.

Στο εσωτερικό του οι τοίχοι είναι ασβεστωμένοι και φιλοξενούν εικονίσματα διαφόρων Αγίων. Το τέμπλο του είναι κτιστό και φέρει τις συνήθεις εικόνες και το εικόνισμα της Με­ταμορφώσεως του Σωτήρος.

Το μοναστηράκι φροντίζουν σήμερα όσοι περαστικοί σταματήσουν για να προσκυνήσουν και όσοι Μεσαναγρενοί έχουν κοντά τα κτήματά τους.

Λειτουργείται τακτικά μόνο στις 6 Αυγούστου που γιορτάζει.