Το Εσωτερικό της Κοίμησης της Θεοτόκου

Το Εσωτερικό της Κοίμησης της Θεοτόκου Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι Παλαιχριστιανική του 13ου αιώνα κτισμένη σε ερείπια άλλων δύο παλαιχριστιανικών, του 6 ου και 3ου αιώνα. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και έλκει πολλούς τουρίστες. Γύρω από τον ναό υπήρχε κοιμητήριο και σήμερα υπάρχουν πολλά ψηφιδωτά. Μπαίνοντας στον ναό, στο ανώφλι της εισόδου υπάρχει μαρμάρινη κολώνα, που ίσως μεταφέρθηκε από άλλη Παλαιοχριστιανική, της Αγίας Βαρβάρας. Δεξιά υπάρχει μαρμάρινη κολυμβήθρα και καθίσματα για τους πιστούς. Το πάτωμα καλύπτεται από χοχλάκι και στους τοίχους υπήρχαν αγιογραφίες, που δε διασώζονται. Το τέμπλο είναι παλιό και αριστερά βρίσκεται η είσοδος στο Ιερό και στο κέντρο η Ωραία Πύλη. Δεξιά είναι η εικόνα του Χριστού και δίπλα η εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Αριστερά της Ωραίας Πύλης είναι η εικόνα της Παναγίας και πλάγια κάποιες παλιές εικόνες. Στο πάνω μέρος του Τέμπλου, βρίσκονται οι εικόνες, στο κέντρο του Χριστού και αριστερά και δεξιά, οι εικόνες των Αποστόλων. Μπαίνοντας στο Ιερό, υπάρχει η Αγία Τράπεζα και ο Χριστός στον Σταυρό. Η εκκλησία λειτουργείται από την 1η Αυγούστου μέχρι και τις 23, που γιορτάζει η Παναγία. Μετά από ανασκαφές που έγιναν, η εκκλησία έχει συντηρηθεί και υπάρχουν και αρκετά ψηφιδωτά. Η αγάπη, η πίστη και ο σεβασμός στην Παναγιά, είναι παροιμιώδης. Δεν υπάρχει στιγμή της ζωής των Μεσαναγρενών, που να μην αναφέρεται στην Παναγιά. Στις χαρές και στις λύπες, στις αρρώστιες, στον πόνο, στην προσμονή, στην ελπίδα, η λέξη που κυριαρχεί είναι «Παναγιά μου». Λειτουργείται από 1 έως 23 Αυγούστου, αλλά σε καθημερινή βάση είναι ανοιχτή για τους επισκέπτες. Στη χάρη της είναι κατάμεστη από κόσμο, που δεν χωρεί μέσα στην εκκλησιά και καταλαμβάνει και την μικρή πλατεία του χωριού. Οι Μεσαναγρενοί της Ρόδου, αλλά και πολλοί ξενιτεμένοι, το δεκαπενθήμερο του Αυγούστου κατακλύζουν το χωριό, για να προσκυνήσουν τη χάρη της. Η αρτοκλασία τόσο στον εσπερινό όσο και στη Θεία Λειτουργία, γίνεται στη μικρή πλατεία που υπάρχει έξω από την εκκλησιά. Τα τελευταία χρόνια με την έλευση του παπα-Αγαθάγγελου, την παραμονή της γιορτής, ψάλλονται τα εγκώμια της Παναγίας και γίνεται περιφορά του Επιταφίου σε μέρος του χωριού. Όπως μας αφηγείται η Καθολική Καραγιάννη, «Τα προηγούμενα χρόνια, ο γιορτιάρης, δηλαδή ο νοικοκύρης που είχε το εικόνισμα της Παναγιάς σπίτι του και η οικογένειά του, γιόρταζε αυτή τη γιορτή. Ανήμερα, έκανε τραπέζι μετά την εκκλησία και καλούσε τις αρχές του χωριού, παπά, δάσκαλο, πρόεδρο, συγγενείς, φίλους και πολλές φορές και όλο το χωριό. Στον Μεσαναγρό κάθε σπίτι είχε τον προστάτη Άγιό του. Ο γιορτιάρης, έπαιρνε στην εκκλησία αρτοκλασία, πρόσφορο, λάδι, κρασί, κεριά και ήταν μεγάλη τιμή να φιλήσεις τον άρτο που ευλογούσε ο παπάς, πράγμα που έδειχνε ότι ήσουν ο γιορτιάρης. Πολλές φορές, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής, γινόταν γλέντι. Η Εκκλησιαστική Επιτροπή, για να μαζέψει χρήματα, την ώρα του χορού, τηρούσε το έθιμο που λέγεται «Κούπα». Καθώς χόρευαν, ένας Επίτροπος κρατούσε ένα βαθύ πήλινο πιάτο, την Κούπα και φώναζε «Κούπα», κάθε φορά που άλλαζε ο πρώτος χορευτής. Ο πρώτος που έσερνε τον χορό, έπρεπε να ρίξει χρήματα μέσα στην κούπα. Οι πρώτοι χορευτές άλλαζαν συνέχεια και η κούπα γέμιζε, προς τέρψιν της Εκκλησιαστικής Επιτροπής». Σε κάθε λέξη, σε κάθε καημό, σε κάθε κίνδυνο, αρρώστια, η πρώτη λέξη που έβγαινε από τα χείλη των Μεσαναγρενών, ήταν Παναγιά μου. Πολλές φορές όλα αυτά γίνονταν τραγούδι, στίχος, που έκφραζε την επιθυμία του ζητούντος. Τα τραγούδια για την Παναγιά είναι της Καθολικής Πιζήμολα Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, το θαύμα σου να κάμεις, κάθε ανθρώπου που πονά τον πόνο του να γιάνεις. Η αγάπη της μάνας στα παιδιά της και η επιθυμία της να έχουν την Παναγιά προστάτιδα, εκφραζόταν στους παρακάτω στίχους: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, με τα χρυσά καντήλια, να βλέπεις τα παιδάκια μου να σου τα κάμω χίλια. Ο καημός της μάνας για τα ξενιτεμένα παιδιά της και η προστασία από την Παναγιά που επιζητούσε, φαίνεται παρακάτω: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, που ’σαι στα ψηλωμένα και βλέπε τα παιδάκια μου που ’ναι μακριά στα ξένα. Όταν γινόταν γλέντι στη γιορτή της Παναγιάς, τραγουδούσαν: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, έβγα που το στασί σου, να δεις χαρές που γίνονται έξω που την αυλή σου. Ένα άλλο όνομα που έδιναν οι Μεσαναγρενοί στην Παναγιά ήταν «Καθολική». Πολλές κοπέλες του χωριού, έφεραν αυτό το όνομα: Ω, Παναγιά Καθολική, που ’σαι μες στο χωριό μου, θέλω προστάτις να γενείς και μάνα των παιδιών μου