Η ΄Ωρα του φαγητού ήταν ιερή

•  

                                                                          

 Σπάνια η οικογένεια βρισκόταν μέσα στο σπίτι όλη μαζί, εκτός από τα βράδια και ιδιαίτερα του χειμώνα. Κεφαλή της οικογένειας ήταν ο πατέρας και «βασίλισσα» του σπιτιού, η μάνα. Τα παιδιά, λίγα ή πολλά, μεγάλωναν και μάθαιναν καλούς τρόπους και πάνω από όλα, σεβασμό στους μεγαλύτερους. Η επιθυμία των μεγάλων, ήταν διαταγή για τους μικρούς. Ιερή στιγμή για την οικογένεια ήταν ή ώρα του φαγητού. Έπρεπε όλοι να είναι παρόντες και καθισμένοι στις θέσεις τους. Στο τραπέζι κάθονταν τις μεγάλες μέρες και όλες τις άλλες στον σουφρά. Ο σουφράς ήταν ένα είδος επίπλου, στρογγυλός, χαμηλός και σε αυτόν έπλαθαν τα ψωμιά οι νοι κοκυρές, έγραφαν τα παιδιά τα μαθήματά τους και έτρωγαν. Δεν υπήρχε πιάτο για τον καθένα. Στη μέση του σουφρά, έμπαινε μια μεγάλη πιατέλα με το φαγητό, σε πιο μικρή η σαλά, σαλάτα, το ψωμί και οτιδήποτε άλλο υπήρχε. Μη φανταστείτε μαχαιροπήρουνα, κανάτες, ποτήρια κ.λπ. Όταν όλα ήταν έτοιμα, όλη η οικογένεια έκανε την προσευχή της, το σταυρό της και ξεκινούσε πρώτος ο πατέρας και ακολουθούσαν όλοι οι άλλοι. Μπορώ να πω ότι η βασική τροφή των Μεσαναγρενών ήταν το ψωμί, το οποίο μέχρι σήμερα θεωρούσαν ιερό. Δεν έπρεπε να το πετάξεις κάτω και αν σου έπεφτε το έπιανες με σεβασμό και το φιλούσες. Αν το πέταγες και δεν έκανες αυτό που έπρεπε, η τι μωρία ήταν μεγάλη. Πώς τα κατάφερνε η μάνα να φτιάχνει φαγητό για τόσα άτομα και να τους φτάνει, τρώγοντας από την ίδια πιατέλα! Βέβαια αυτοί που έτρωγαν γρηγορότερα, σίγουρα έτρωγαν και περισσότερο. Αυτό ήταν λεπτομέρεια. Σε κάποια φαγητά που δεν μας άρεσαν, τρώγαμε αργά, αλλά γινόταν αντιληπτό από τους γονείς, που με το δικό τους τρόπο, σε ανάγκαζαν να φας, είτε σου άρεσε είτε όχι.  Πάντα ακούγαμε τους μεγάλους με σεβασμό και προσπαθούσαμε να είμαστε εντάξει. Θυμάμαι ορισμένα πράγματα που σήμερα έχουν ξεχαστεί και αναρωτιέμαι, γιατί… Όταν μας ζητούσαν νερό για να πιούν, γινόταν ολόκληρη ιεροτελεστία. Έπαιρνες το κατσαρόλι (ποτήρι), το γέμιζες από τη στάμνα γιατί βρύσες δεν υπήρχαν τότε, πήγαινες μπροστά στον πατέρα σου και έλεγες. Πατέρα ορίστε, έφερα το νερό. Το έπαιρνε στα χέρια του και άρχισε να πίνει. Όλη αυτή την ώρα, εμείς έπρεπε να είμαστε «σταυρωϊμένοι», δηλαδή με σταυρωμένα χέρια και όταν τέλειωνε, να λέμε. Με τις υγείες σας. Αυτό απαιτούσαν οι καλοί τρόποι. Στο μάζεμα των πιάτων, συμμετείχαμε όλοι οι μικροί, αγόρια και κορίτσια.

ΤΟ ΠΑΤΕΛΊΩΜΑ Η ΧΩΜΑΤΙΣΜΑ

 

                                                                                 

•     Φθινοπώριασε και στο χωριό αρχίζουν διάφορες προετοιμασίες. Οι βροχές ήρθαν πρώιμα και κάποιους ίσως τους πρόλαβαν στο χωμάτισμα των σπιτιών. Παλιά τα σπίτια του Μεσαναγρού στο δώμα, ήταν με πατελιά. Χώμα που δεν περνάει εύκολα το νερό. Σήμερα τα περισσότερα έχουν γίνει ψευτοταράτσες και έτσι αποφεύγουν το χωμάτισμα. Όσα, λοιπόν, σπίτια έχουν μείνει με πατελιά πρέπει να καθαριστούν, να τριφτούν και μετά, να πέσει η πατελιά. Να χωματιστούν, όπως λένε οι Μεσαναγρενοί. Το χωμάτισμα ή πατέλιωμα των σπιτιών, ήταν η προφύλαξη των σπιτιών από τις βροχές του χειμώνα. Σε και το χωμάτι- σμα ή πατέλιωμα έχει γίνει ατραξιόν για τους τουρίστες που περνούν από το χωριό. Σε μια περιοχή έξω από το χωριό, στο Διαούλι, υπήρχε πατελιά, χώμα κτάλληλο για τα σπίτια. Οι άνδρες έσκαβαν την πατελιά, τη φόρτωναν στα γαϊ δουράκια και τη μετέφεραν στο χωριό. Μετά ακολουθούσε άλλη διαδικασία. Έδεναν έναν κουβά με σχοινί και μέσα έβαζαν την πατελιά. Ένας βρισκόταν πάνω στο δώμα, συνήθως ο άνδρας, ο οποίος τραβούσε το σχοινί, ανέβαζε την πατελιά και την τοποθετούσε στο δώμα. Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Την πατελιά τη φέρνουν Αρχαγγελίτες.

ΑΞΕΧΑΣΤΟΙ ΧΟΡΟΙ ΚΑΙ ΓΛΕΝΤΙΑ

 

                                                                 

Αν διηγηθεί σήμερα ένας παλιότερος σε ένα νεότερο πως γλεντούσε ο κόσμος πριν μερικά χρόνια, δε θα το πίστευε. Άλλες εποχές, άλλα έθιμα, άλλες νοοτροπίες. Τα γλέντια και οι χοροί γίνονταν για κάποιο γεγονός. Γάμος, αρραβώνας, ονομαστική γιορτή και γιορτές του χωριού. Του Ταξιάρχη, του Αγίου Θωμά, της Σκιαδενής. Δεν υπήρχε κάποια μεγάλη αίθουσα, όπως γίνεται σήμερα στο χοροστάσιο και οι χοροί γινόντουσαν σε μεγάλα σπίτια. Θυμάμαι ακόμα και πάνω στους πάγκους κάθονταν, για να χωρέσουν όλοι. Η ορχήστρα, συνήθως, αποτελείτο από ντόπιους καλλιτέχνες που έπαιζαν διάφορα όργανα. Βιολί, σαντούρι, λαγούτο, κιασπάς (τύμπανο). Πολλές φορές, μέχρι κουτάλια χτυπούσε κάποιος. Τα ποτά ήταν ούζο, κρασί που έβγαζαν οι ίδιοι οι χωριανοί. Κάποιος κρατούσε το μπουκάλι και ένα ποτήρι και κερνούσε όλους. Στο χορό πρωτοστατούσαν οι νέοι, αλλά στη σούστα οι μεγαλύτεροι που ήταν και καλοί χορευταράδες. Οι κοπέλες καθόντουσαν όλες μαζί σε μια μεριά και οι νέοι σε μια άλλη. Όταν άρχιζε η ορχήστρα να παίζει όλοι έπαιρναν μέρος στο χορό και η πίστα γέμιζε. Στα ευρωπαϊκά, όπως έλεγαν το ταγκό κ.ά., οι νεαροί πήγαιναν, έκαναν μια υπόκλιση μπροστά από την κοπέλα που ήθελαν να χορέψουν και άρχιζε ο χορός. Το πρόβλημα ήταν, όταν κάποιοι ήθελαν να χορέψουν με την ίδια κοπέλα, που συνήθως ήταν η πιο όμορφη, τότε κάποιοι έμεναν μπουκάλα και τυχερός ήταν ο πρώτος που τη ζητούσε. Πόσες φορές οι προσπάθειες για κάποιο χορό πήγαν χαμένες, για ολόκληρη βραδιά. 149 Στις πρωινές ώρες που το κέφι έφτανε στο ζενίθ, έπαιζαν χορεύοντας διάφο- ρα παιχνίδια. Τη σκούπα, το πιπέρι κ.ά. Όταν έπαιζαν τη σκούπα, το κέφι μεγάλωνε και ο χαμένος ήταν για λύπηση. Ο χορός ξεκινούσε με τα ζευγάρια στην πίστα και κάποιο να χορεύει κρατώντας μια σκούπα. Υπήρχε ένα σύνθημα που έλεγε αυτός που κρατούσε τη σκούπα και έπρεπε οι καβαλιέροι να αλλάξουν ντάμα. Αυτός που έμενε χωρίς ντάμα έπαιρνε τη σκούπα και χόρευε με αυτή. Έτσι συνεχιζόταν το γλέντι. Το πιπέρι ήταν πιο βάρβαρος χορός και έπαιρναν μέρος μόνο άντρες. Ο πα λαιότερος, κρατώντας μια ζώνη, έδινε τις διαταγές και αυτοί που χόρευαν έπρεπε να τις εκτελούν με ακρίβεια. Διαφορετικά, η ζώνη έπεφτε πάνω τους ανελέητα. Ξεκινούσαν όλοι μαζί τραγουδώντας: «Πώς το τρίβουν το πιπέρι του διαόλου οι καλογέροι;». Μετά, ο παλαιότερος έλεγε: «Με τη μύτη τους το τρίβουν…». Όλοι τότε ξάπλωναν καταγής και έτριβαν τις μύτες τους στο πάτωμα, που σημειωτέον ήταν χωμάτινο. Το τρίψιμο του πιπεριού συνεχιζόταν με τα αυτιά, τα χέρια, την κοιλιά και γενικά όλα τα μέρη του σώματος. Ήταν ένα θέαμα ξεκαρδιστικό. Έβλεπες, ρούχα, μύτες, κεφάλια, μέσα στο χώμα και κάποιους, να τρώνε το ξύλο της χρονιάς τους. Σήμερα, όλα αυτά ξεχάστηκαν και μόνο σε κάποιες εκδηλώσεις παρουσιάζονται και μας θυμίζουν αξέχαστες μέρες, όμορφα γλέντια από αγνούς και απλούς ανθρώπους. 

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ ΜΟΥ ....ΠΟΥ ΔΕ ΓΝΩΡΙΣΑ...

 

                                                                           

ΣΑΝ ΣΗΜΕΡΑ ,ΤΟ 1950 ,ΑΠΕΒΙΩΣΕ Ο ΗΛΙΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ, ΠΡΩΤΟΣ ΔΗΜΑΡΧΟΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΙΤΑΛΟΥΣ –ΓΕΡΜΑΝΟΥΣ ( Ο ΗΛΙΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ ΗΤΑΝ Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΟΥ, ΑΠΕΒΙΩΣΕ ΝΕΩΤΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΓΩ ΗΜΟΥΝ 4 ΕΤΩΝ )

Εκλογικόν 29-5-1945

Μετά τους Ιταλούς και Γερμανούς , για κάποιο χρονικό διάστημα , τη Ρόδο την κατείχαν οι ΄Αγγλοι. Στις 29 Μαϊου του 1945 έγινα εκλογές στον Μεσαναγρό για την εκλογή νέου Δημάρχου παρουσία του Στρατιωτικού αντιπροσώπου της Αγγλικής Διοίκησης κ. Heltin και των ψηφοφόρων της Κοινότητας . Κατόπιν ψηφοφορίας εκλέγεται ως Δήμαρχος και Πρόεδρος της κώμης Μεσαναγρού, ο κ. Ηλίας Καραγιάννης .

Γενομένων των ειθισμένων Δημαρχιακών διατυπώσεων και τύπων ο κ. Ηλίας Καραγιάννης παρέλαβε την περιουσία και τη διαχείριση του Δημαρχείου .

¨Όλα αυτά συνέβησαν το Μάϊο του 1945.

Ο κ. Ηλίας Καραγιάννης παρέμεινε Δήμαρχος έως το 1950 ,οπότε απεβίωσε κατόπιν εγχειρίσεως στομάχου ,που έγινε στο Νοσοκομείο της Ρόδου.

ΗΛΙΑΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ –ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΟΣ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ

ΝΕΚΡΟΛΟΓΙΑ

Προ ημερών απέθανε εις το Νοσοκομείο ,εις νεαρωτάτην ηλικίαν, ο Πρόεδρος της Κοινότητος Μεσαναγρού ,ο αείμνηστος Ηλίας Καραγιάννης ,του οποίου ο πρόωρος ,απρόοπτος θάνατος ,εβύθισεν εις άφατον πένθος ,όχι μόνο όλους τους κατοίκους του χωριού Μεσαναγρού ,αλλά και όλους οι οποίοι τον είχαν γνωρίσει .Και δικαίως ,διότι ο αποθανών πεπροικισμένος από μεγάλην αγαθότητα ,καλοσύνην και ευφυία και δραστηριότητα , ήτο συμπαθέστατος και αγαπητός εις όλους τους κατοίκους του Μεσαναγρού και κατά το πενταετές διάστημα κατά το οποίον ήτο εν συνεχεία Πρόεδρος της Κοινότητος , έκαμε πολλά κοινωφελή έργα και υπήρξε ο πρωτοπόρος και πρωτεργάτης πάσης προόδου και πάσης προωθήσεως της Κοινότητός του ,εις την οποίαν με την πρωτοβουλίαν και με την ανιδιοτελή προσωπικήν του δραστηριότητα και συμμετοχή του ,εγένοντο ουκ ολίγα έργα τα οποία αναλόγως των πολλών δυσχερειών που παρεμβάλλονται πάντοτε εις μικράς Κοινότητας , ως η Κοινότης Μεσαναγρού και κυρίως αναλόγως της οικονομικής κατάστασης ,πρέπει να χρησιμεύσουν ως παράδειγμα προς μίμηση όχι μόνο εις τους προορισμένους να συνεχίσωσι το κοινωφελές έργον του αποθανόντος ,αλλά και εις άλλους Προέδρους άλλων Κοινοτήτων.

Ούτω δια της πρωτοβουλίας του και δια της ακαμάτου δραστηριότητάς του ,οι δρόμοι του χωρίου ελιθοστρώθησαν , δενδροφυτευθέντες εις πολλά σημεία ,άλλοι οδοί εις ανώμαλα εδάφη διηνοίχθησαν , διευκολύνοντες κατά πολύ τας γεωργικάς ασχολίας των κατοίκων. Πολλά δε κοινοτικά ιδρύματα επεσκευάσθησαν , ως η Λέσχη , το Σχολείον , το Υδραγωγείον ,η πλατεία του χωριού διηυρύνθη και πολλαί υποθέσεις γεωργικής και κτηνοτροφικής φύσεως ερρυθμίσθησαν τη επιμελεία και τη επεμβάσει του.

Η αγαθότητά του δε , φυσική του ευγένεια και α λοιπά καλά προσόντα του, δεν είλκυον μόνον τους συγχωριανούς του ,εις τους οποίους ήτο πολύ αγαπητός και οι οποίοι επί τω θανάτω του ελυπήθησαν κατάκαρδα και τον ετίμησαν με πόνον και συγκίνησιν ,κηδεύσαντες αυτόν πανδήμως και αποχαιρετήσαντες τον μεταστάντα καλόν Πρόεδρόν των δια του διδασκάλου του χωρίου κ. Μπίλλη, εκφωνήσαντες συγκινητικώτατο λόγον ,αλλά είλκυον επίσης και εκείνους οι οποίοι πρώτην φοράν επεσκέπτοντο το χωρίον Μεσαναγρός ,ως συνέβη και εις ημάς όταν μετέβημεν εκεί δια το Νοσοκομείον ,όπου τον εύρομεν ευγενέστατον ,πρόθυμον με διάχυτον καλοσύνην και με καταφανή ενεργητικότητα.

Λυπηθέντες όθεν και ημείς κατάκαρδα ,δια τον πρόωρον θάνατον ενός τόσον καλού ανθρώπου και καλού Δημάρχου ,εκφράζουμε θερμά συλλυπητήρια εις την οικογένειάν του και εις ολόκληρον την Κοινότητα Μεσαναγρού.

Γ.Θ. ΓΕΩΡΓΙΑΔΗΣ

Πρόεδρος Νοσοκομείου Ρόδου

Από την Εφημερίδα Ροδιακή . Δευτέρα 16 Οκτωβρίου 1950

ΗΘΗ ΚΑΙ ΕΘΙΜΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                         

Η ζωή κυλούσε μονότονα και μόνο στις γιορτές άλλαζε κάτι. Όλα γινόντουσαν με σεβασμό, μεράκι και αγάπη. Οι πιο παλιοί πάντα είχαν τον πρώτο λόγο. Οι ηλικιωμένοι απολάμβαναν το σεβασμό όλων και οι συγγενικοί δεσμοί ήταν πολύ σφικτοί. Από μικρούς μας μάθαιναν να σεβόμαστε όλα αυτά και να τη- ρούμε τα ήθη και έθιμα. Θυμάμαι ορισμένες στιγμές που είτε μας άρεσε είτε όχι, αυτό που έπρεπε να γίνει θα γινόταν. Τις μεγάλες γιορτές, Χριστούγεννα, Πάσχα και της Παναγιάς, όλο το χωριό μεταλάβαινε. Έπρεπε, λοιπόν, πριν πάμε στην εκκλησία, να τηρηθεί η διαδικασία. Να πλυθούμε, να ντυθούμε με καθαρά ρούχα και μετά να πάρουμε την ευχή των γονιών μας και των νονών μας, φιλώντας το χέρι τους. Ξεκινώντας από τον πατέρα, τη μητέρα, παππού, γιαγιά και μετά τους νονούς. Ανάλογα πόσους είχες, έπρεπε να πας σπίτι τους πρωί πρωί να τους φιλήσεις το χέρι. Οι περισσότεροι κοιμόντουσαν και σε δεχόντουσαν ξαπλωμένοι. Τους φιλούσες το χέρι και η νοικοκυρά σε φίλευε με γλυκά και ο νονός με χρήματα. Περίμενες, λοιπόν, να δεις πόσα θα έπαιρνες. Μόλις έβγαινες από το σπίτι έβλεπες το ποσό και ανάλογη ήταν η αντίδρασή σου. Ακόμα και οι γονείς σου σε ρωτούσαν πόσα πήρες. Τώρα, όλο αυτό ήταν σεβασμός ή συμφέρον, λόγω των χρημάτων που περιμέναμε; Στο δρόμο πάντα καλημερίζαμε όποιους συναντούσαμε και όταν καθόμασταν έπρεπε να σηκωθούμε για να κάτσουν οι μεγαλύτεροι. Πιστέψτε με, όλα αυτά τα τηρώ μέχρι σήμερα. Κάναμε θελήματα στους μεγαλύτερους, βοηθούσαμε τις γιαγιάδες φέρνοντάς τους νερό από τη βρύση με τη στάμνα, τους ψωνίζαμε και σε αντάλλαγμα, τα βράδια μας έλεγαν τα καλύτερα παραμύθια που έχω ακούσει ποτέ. Κάποιοι που δεν τηρούσαν κάτι από το άγραφο δίκαιο, τους περίμενε η τιμωρία από τους γονείς τους αλλά πιο πολύ από το δάσκαλο. Στο φαγητό και εκεί υπήρχε τάξη. Όλη η οικογένεια καθισμένη γύρω από του «σουφρά», ένα ξύλινο, στρογγυλό, χαμηλό έπιπλο, περιμέναμε τη μητέρα να σερβίρει. Τα πράγματα ήταν απλά. Σε μια μεγάλη γαβάθα ήταν το φαγητό και σε μια άλλη η «σαλά», σαλάτα. Τρώγαμε όλοι μαζί από το ίδιο σκεύος και ο πιο γρήγορος όπως φαντάζεστε, έτρωγε το περισσότερο. Πριν ξεκινήσουμε, κάποιος έπρεπε να κάνει προσευχή, ο πατέρας να κόψει το ψωμί σταυρώνοντάς το τρεις φορές και μετά το έκοβε φέτες και η όλη ιεροτελεστία ξεκινούσε. Κα νένας δε μιλούσε για να προλάβει φαγητό και πάντα κάποιος έμενε παραπονεμένος. Εκείνη η σαλά (σαλάτα) μου έχει μείνει αξέχαστη. Θέλεις η ντομάτα που εμείς την παράγαμε, το τυρί μας, το κρεμμύδι, το αγγούρι, όλα αγνά προϊόντα, την έκαναν πεντανόστιμη. Το ρεζουμέ της όλης κατάστασης, ήταν το ζουμί που έμενε στη γαβάθα. Βουτούσαμε το ψωμί και η νοστιμιά του δεν περιγράφεται. Τις γιορτές, όμως, καθίζαμε στο τραπέζι πιο επίσημα, πιο γιορτινά. 

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ

 

                                                                  

• 

Πότε ακριβώς ιδρύθηκε το σχολείο δεν μας είναι γνωστό. Οπωσδήποτε, όμως, λειτουργούσε επί Τουρκοκρατίας και Ιταλοκρατίας. Στοιχεία της λειτουργίας του Σχολείου υπό την επωνυμία «Δημοτική Σχολή Μεσαναγρού» υπάρχουν από το Σχολικό έτος 1916-1917. Κατά το σχολικό τούτο έτος, η Σχολή λειτούργησε με 5 τάξεις, 40 μαθητές και 2 δασκάλους, τους κ. Αν. Σ. Χατζηπαρασκευά και Ν. Ζωγράφο. Το σχολικό έτος έληξε την 5ην Μαΐου 1917. Η λήξη των μαθημάτων ορίζετο αναλόγως των γεωργικών εργασιών από το Κοινοτικό Συμβούλιο, το οποίο είχε και τη φροντίδα της αμοιβής του διδακτικού προσωπικού. Κατά το σχολικό έτος 1917-1918, η Σχολή λειτούργησε με 6 τάξεις, 37 μα- θητές και με την επωνυμία «Αστική Σχολή Μεσαναγρού». Η ημερομηνία λήξε 114 ως των μαθημάτων, ο αριθμός καθώς και τα ονόματα των δασκάλων δεν είναι γνωστά. Το έτος 1918-1919 λειτούργησε με 34 μαθητές και με 2 δασκάλους τους κ. Φ. Παπαζαχαρίου, Διευθυντή και Ιωάννη Μπίλλη, δάσκαλο, ο οποίος καταγόταν από το χωριό. Το 1919-1920 λειτούργησε με σύνολο μαθητών 37, με Διευθυντή τον κ. Ιωάννη Ηρακλείδη και δασκάλους τον κ. Ιωάννη Μπίλλη και δασκάλες την κ. Δωροθέα Σεβαστιάδου και Καλλιόπη Πιννή. Το 1920-1921 λειτούργησε με 41 μαθητές και δασκάλους τον Ιωάννη Ηρακλείδη, Διευθυντή, τη Δωροθέα Σεβαστιάδου και Καλλιόπη Πιννή δασκάλες. Τα μαθήματα έληξαν στις 17 Μαΐου 1921. Σχολική γιορτή Το Σχολείο συνέχισε να λειτουργεί κανονικά έως το έτος 1936-1937 με Δι- ευθυντή τον κ. Ιωάννη Μπίλλη και δάσκαλο τον κ. Γεώργιο Τσάππο. Αναφέρουμε τα ονόματα των δασκάλων που υπηρέτησαν στο Σχολείο: Αν. Χατζηπαρασκευάς, Ν. Ζωγράφος, Φ. Παπαζαχαρίου, Ι. Μπίλλης, Ι. Η ρακλείδης, Δ. Σεβαστιάδου, Κ. Πιννή, Αυγ. Κυριακού, Φ. Γιαμαλής, Ειρ. Ζαχα ρίου, Σ. Μηλιός, Π. Σαββαϊδης, Ι. Χαλικάκη, Μ. Κλημέντου, Ειρ. Καλαφατά, Γ. Τσάππος, Αρχιμανδρίτης Ευγένιος, Στ. Πίσκας, Λ. Κυριαζής, Αν. Παπαδημη τρίου, Εμμ. Αρβανίτης, Γ. Πέτρου, Εμμ. Πελεκάνος, Ι. Βολονάκης, Μιχαήλ Μπίλλης, Γιάννης Μανουσάκης, Γιάννης Καραγιάννης, Μιχαήλ Δημητρίου, Γ. Υψηλάντης, Παναγιώτης Παπαπαντελής. Το σχολικό έτος 1943-1944, το σχολείο λειτούργησε ως Κατηχητικό με 43 μαθητές και δασκάλους τους κ. Ιωάννη Μπίλλη και Αρχιμανδρίτη Ευγένιο. Ως 115 κατηχητικό λειτούργησε και το σχολικό έτος 1944-1945 με 47 μαθητές και Δι ευθυντή τον κ. Ιωάννη Μπίλλη. Κατά το σχολικό έτος 1946-1947, έγιναν προσπάθειες για την ανέγερση και νούριου κτιρίου, αφού βρέθηκε το οικόπεδο και διενεργήθηκε έρανος μεταξύ των κατοίκων του χωριού. Έτσι, κτίστηκε το σημερινό κτίριο, που υπάρχει μέ χρι σήμερα Το σχολείο κτίστηκε το έτος 1947 με δαπάνες της ΟΥΝΡΑΣ. Δωρητές και Ευεργέτες του Σχολείου είναι: 1) Οι Μεσαναγρενοί που βρίσκονταν στη Βαλτιμόρη 2) Ο κ. Κυριάκος Πιλληρής, ομογενής στη Βαλτιμόρη 3) Η Εκκλησιαστική Επιτροπή 4) Η Κοινότητα Μεσαναγρού Δυστυχώς, όπως συμβαίνει και στα άλλα χωριά της Νότιας Ρόδου, το Σχολείο έκλεισε λόγω του Δημογραφικού προβλήματος και τώρα λειτουργεί ένα Δημοτικό Σχολείο στην «Πρωτεύουσα» του Δήμου, στο Γεννάδι. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα, το Σχολείο λειτουργούσε με έξοδα των κατοίκων, της Εκκλησίας και της Κοινότητας. Οι δάσκαλοι εδιορίζοντο και επληρώνοντο από την Κοινότητα. Η Κοινότητα εκανόνιζε ακόμη πότε θα ανοίξει το σχολείο και πότε θα κλείσει.

 Παραθέτουμε σχετικές αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου: Συνεδρίαση 11η Θέμα: « Διορισμός δασκάλων της Δημοτικής Σχολής» Την εικοστή εβδόμη Μαΐου του 1934 το δημοτικό συμβούλιο υπό την προεδρία του Δημάρχου απεφάσισε όπως διορίσει το αυτό προσωπικό της σχολής απαρτιζόμενο υπό των εξής δασκάλων. Διευθυντού του κ. Ιωάννη Μπίλλη και της δίδας Καλαφατά Ειρήνης διδασκαλίσσης.                                                                                                                                       Μεσαναγρός, τη 27-5-1934 Ο Δήμαρχος Το Δημοτικό Συμβούλιο Συνεδρίαση 19η Σήμερον την 19η του μηνός Μαΐου συνελθόν το Δημοτικό Συμβούλιο υπό την προεδρία του Δημάρχου Καραγιάννη Τριαντάφυλλου κατόπι ομογνωμόνου συζητήσεως απεφασίσθη παμψηφί υφ’ απάντων των μελών, όπως η λήξις των μαθημάτων και η τελετή των σχολών λάβη χώραν την 26η Μαΐου λαμβανομνων υπ’ όψιν των επί θύρας γεωργικών εργασιών. Μεσαναγρός, τη 19η Μαΐου 1935 . Ο αείμνηστος δάσκαλός μας Ιωάννης Μπίλλης υπηρέτησε στο χωριό από το σχολικό έτος 1918-1919 μέχρι και το σχολικό έτος 1959-1960.                                                                                                                                               ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ 20η- ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΔΑΣΚΑΛΩΝ Την 29ην Μαΐου του 1935 συνελθόν το Δημοτικό Συμβούλιο υπό την Προεδρία του Δημάρχου Τρ. Καραγιάννη απεφασίσθη όπως διορισθεί το αυτό προ- σωπικό απαρτιζόμενον υπό των εξής διδασκάλων. Διευθυντού κ. Μπίλλη Ιωάννου και του κ. Γεωργίου Τσάππου. Το Δημοτικό Συμβούλιο Δήμαρχος ΤΡ. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ Δ. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΝ Ι. ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ - Μ. ΑΘΑΝΑΣΑ .

Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ ,ΠΟΥ ΓΙΟΡΤΆΖΕΙ ΣΤΙΣ 17 ΤΟΥ ΣΕΠΤΕΜΒΡΗ

                                                                        

  Η Αγία Σοφία του Μεσαναγρού που γιορτάζει στις 17 του Σεπτέμβρη Είναι το κοιμητήριο του χωριού. Κτίστηκε το 18ο αιώνα ΒΔ του χωριού. Είναι βυζα­ντινού ρυθμού και φέρει εικόνες της δεκαετίας του 1950 . Γιορτάζει στις 17 Σεπτεμ­βρίου και περιστασιακά για τις λατρευτικές ανάγκες του κοιμητηρίου. Στην άκρη του νεκροταφείου υπάρχει οστεοφυλάκιο.

      Κάθε χρόνο τέτοια εποχή οι γυναίκες του χωριού ,είτε βρίσκονται στο χωριό είτε στην πόλη της Ρόδου ,πρέπει να πάνε στην Αγία Σοφία να καθαρίσουν την εκκλησία ,αλλά και τα μνήματα των νεκρών. Τα καθαρίζουν ,τα στολίζουν με λου­λούδια ,ανάβουν τα καντήλια και τοποθετούν στεφάνια. Ανήμερα της Αγίας Σοφίας η λειτουργία γίνεται εκεί και στο τέλος ο παπάς περνά από όλα τα μνήματα για να δώσει ευχή για την ανάπαυση των ψυχών των νεκρών. Δίπλα από κάθε μνήμα περι­μένει κάποιος συγγενής να πει στον παπά τα ονόματα που θα μνημονεύσει .Αν κάποιος συγγενής απουσιάζει οι άλλοι τον αναπληρώνουν και έτσι κανένας δεν μένει αμνημόνευτος .

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΓΙΟΡΤΗ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΚΙΑΔΕΝΗΣ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

Ιερά Μονή Παναγιάς Σκιαδενής στον Μεσαναγρό ,που γιορτάζει στις 8 του Σεπτέμβρη

 

                                                           

 

Ιερά Μονή Παναγιάς Σκιαδενής

Στους πρόποδες του βουνού Σκιάδι βρίσκεται η Μονή της Παναγιάς Σκιαδενής. Οφείλει το όνομά της στο Σκιάδιο(σκιερό μέρος) .Κατά άλλους στη σκιά ενός μεγάλου σύννεφου ή αν κοιτάξει κανείς από το Μονόλιθο μοιάζει με σκιάδιον, καπέλο αρχαίων.

Στη θέση που βρίσκεται ο ναός υπήρχε αρχαιοελληνικό ιερό της Αρτέμιδος. Στα 1200μ.Χ. οικοδομήθηκε βυζαντινός ναός. Αγιογραφήθηκε το ΙΗ΄ αιώνα και η επέκτασή του ολοκληρώθηκε περί το 1861.

Σύμφωνα με την παράδοση κατά τον ΙΑ΄ αιώνα ασκήτευαν δύο ή τρεις μοναχοί .Βλέποντας τη νύχτα φως πήγαν και εντόπισαν την εικόνα της Παναγίας ,που εκτίμησαν ότι ιστόρησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς. Την πήραν στο Ασκηταριό αλλά το πρωί χάθηκε. Την αναζήτησαν και τη βρήκαν εκεί που είναι σήμερα κτισμένος ο ναός.

Παλαιότερη εικόνα του μοναστηριού θα πρέπει να είναι αυτή που βρίσκεται στην Αγία Τράπεζα και είναι κατασκευασμένη με μαστίχι. Η εικόνα βρίσκεται αριστερά της εισόδου. Το πρόσωπο της Παναγίας έχει ζωντανά ,εκφραστικά ,γλυκά μάτια. Στη Μονή υπάρχει ένα σπάνιο Ευαγγέλιο του 1862.Το τέμπλο είναι έργο τέχνης και το δάπεδο είναι στρωμένο με μαύρα και άσπρα βότσαλα.

Το κτιριακό συγκρότημα αποτελείται από οντάδες και κάθε χωριό έχει το δικό του οντά. Εκτός από τον τρόπο εύρεσης της εικόνας ,έχουν γίνει και άλλα θαύματα.

1) Στα χρόνια των πειρατών ένα πειρατικό πλοίο άραξε απέναντι από το Μεσαναγρενό κάμπο και οι πειρατές πήγαν στη Μονή ,τη λεηλάτησαν, άρπαξαν το εικόνισμα και επέστρεψαν στο πλοίο τους. Το βρήκαν όμως πετρωμένο. Οι χριστιανοί το απέδωσαν σε θαύμα της Παναγιάς .Το πετρωμένο καράβι βρίσκεται εκεί ,το "πετροκάραβο" ,'οπως λένε οι Μεσαναγρενοί ,για να θυμίζει το θαύμα.

2) ΄Ενας τούρκος αγάς δεν πίστευε στα θαύματα της Παναγιάς και με την κάμα του κάρφωσε την εικόνα. Αμέσως έτρεξε αίμα και το χέρι του εκουλλάθη. Ο αγάς μετάνιωσε και ζήτησε από την Παναγία να το γιάνει και θα χαρίσει όλα τα κτήματά του γύρω από τη Μονή. ΄Ετσι και έγινε.

3) Η παράδοση λέει πως ΄ενας αγριόχοιρος κατέστρεφε τα χτήματα του χιλιομοδιού. Η Παναγιά τον πέτρωσε και τον πέταξε σε ένα βράχο.Ο βράχος αυτός ονομάζεται "μαντήλα".

Σήμερα διοικείται από την Ιερά Μητρόπολη Ρόδου ,χωρίς τη συμμετοχή λαϊκών.

H αγάπη και η λατρεία των Μεσαναγρενών για την Παναγιά Σκιαδενή

 

                                                                

H αγάπη και η λατρεία των Μεσαναγρενών για την Παναγιά Σκιαδενή 

Θα αναφερθούμε στην αγάπη και λατρεία των Μεσαναγρενών στην Παναγιά μας, όπως μας αφηγείται ο Μιχάλης Τρ. Καραγιάννης, Γραμματέας του χω ριού: «Παναγιά Σκιαδενή και Μεσαναγρός, χρόνια τώρα πάνε μαζί. Η Μονή είναι κτισμένη μέσα στα όρια του Μεσαναγρού και πάντα οι Μεσαναγρενοί τη λειτουργούσαν και βοηθούσαν για τις ανάγκες της Μονής. Οι Μεσαναγρενοί τόσο στο χώρο της Μονής, όσο και στο χωριό που φέρνουν την Παναγιά, δείχνουν την πίστη τους και την αγάπη τους. Την ημέρα της γιορτής του Αγίου Θωμά, οι χωριανοί πηγαίνουν στο γειτονικό χωριό τη Λαχανιά, για να φέρουν με τα πόδια την Παναγιά. Νέοι, γυναίκες και παιδιά ξεκινούν από Λαχανιά κρατώντας την εικόνα εναλλάξ και περίπου σε 1 ώρα και 15 λεπτά, φτάνουν στο Μοναστήρι του Αγίου Θωμά, όπου γίνεται πανηγύρι. Οι χοροί σταματούν και όλοι υποδεχόμαστε την Παναγία. Οι καμπάνες χτυπούν χαρμόσυνα και οι ιερείς ψάλλουν παράκληση. Στο τέλος, όλοι οι πιστοί ασπάζονται την εικόνα. Η εικόνα μεταφέρεται στον Μεσαναγρό, με προορισμό την εκκλησία του πο λιούχου Ταξιάρχη. Εκεί γίνεται και πάλι παράκληση και στο τέλος «μπατίκιασμα της εικόνας». Ο Επίτροπος φωνάζει «μπατικιάζεται η εικόνα» και οι πιστοί κά νουν προσφορά χρηματικά ποσά. Όποιος δώσει τα περισσότερα, μπατίκιασε την εικόνα και όλο το βράδυ την έχει σπίτι του. Συνήθως, την εικόνα μπατικιάζουν άνθρωποι που έχουν κάποιο τάμα αλλά και όλοι οι πιστοί. Όλο το βράδυ οι πιστοί ξενυχτούν στο σπίτι που βρίσκεται η εικόνα. Το πρωί η εικόνα ξαναμεταφέρεται στην εκκλησία, γίνεται παράκληση και όλοι οι πιστοί μαζί με τον ιερέα, κρατώντας την Παναγιά, γυρίζουν όλο το χωριό και σε κάθε σπίτι ο ιερέας προσεύχεται για τους ενοίκους. Οι νοικοκυρές υποδέχονται την Παναγία κρατώντας θυμιαστήρες και κάνοντας τον σταυρό τους. Η εικόνα ξαναμπατικιάζεται και παραμένει στο σπίτι του πιστού, μέχρι να την πάρουν οι νέοι του χωριού για να πάνε στις μάντρες. Οι νέοι του χωριού κρατώντας την εικόνα, ο καθένας με τη σειρά στον ώμο του, περνώντας από δύσβατα μονοπάτια, πηγαίνουν στις μάντρες, όπου τους περι μένουν οι βοσκοί με θυμιαστήρες για να ασπαστούν την εικόνα. Σε κάθε μάντρα οι βοσκοί δίνουν χρήματα για τη Μονή και κατσικάκια και τυρί για τους νέους. Αυτό γίνεται μέχρι να πάνε σε όλες τις μάντρες και στο τέλος της ημέρας καταλή γουν στην Μονή, όπου η εικόνα τοποθετείται στη θέση της και ακολουθεί γλέντι. Στη χάρη της, στις 8 του Σεπτέμβρη, όλο το χωριό για πολλές ημέρες ήταν στη Μονή. Το θέρος είχε τελειώσει, ο αλωνισμός και πριν 15 ημέρες οι μανάδες με τα παιδιά πηγαίναμε στο Σκιάδι. Έβλεπες ένα κομβόι από γαϊδουράκια φορ τωμένα με τα απαιτούμενα να προχωρούν. Εμείς τα παιδιά, πηγαίναμε με τα πό δια και μάλιστα παραβγαίναμε ποιος θα φτάσει πρώτος. Όλοι μέναμε στη Με σαναγρενή κέλα, ξαπλωμένοι ο ένας δίπλα στον άλλο. Παρακολουθούσαμε την εκκλησία, βοηθούσαμε τον παπά και κάναμε ένα σωρό δουλειές. Οι μεγαλύτεροι καθάριζαν, ετοίμαζαν τα τραπέζια και τα καθίσματα για τους προσκυνητές και έκαναν ότι μπορούσαν για να λάμπει η Μονή. Την παραμονή όλοι είχαμε και κάποιο πόστο. Όταν τέλειωνε ο χορός τις αυγές, καθίζαμε κάτω από τον πλάτανο και άρχιζε το τραγούδι, συνοδεία λύρας, που έπαιζε κάποιος Χαλκίτης. Άντρες και γυναίκες τραγουδούσαν για τη Μεγαλόχαρη. Το τραγούδι κρατούσε μέχρι να χτυπήσει η καμπάνα, για τη Θεία Λειτουργία. Το απόγευμα παίρναμε τον δρόμο της επιστροφής για το χωριό, ευχαριστημένοι αλλά και με μια υπό- σχεση. Και του χρόνου.  

Για την Παναγιά Σκιαδενή έχουν γραφτεί χιλιάδες στίχοι και τραγούδια. Θα σας αναφέρουμε μερικά, που δείχνουν την πίστη και το σεβασμό των Μεσαναγρενών στην Παναγιά τους. Τα τραγούδια είναι της Καθολικής Πιζήμολα 

 Την Παναγιά τη Σκιαδενή όλοι την αγαπούμε, γιατί κι εκείνη γιαίνει μας τον πόνο που πονούμε.

 Ω, Παναγιά μου, Σκιαδενή που ’σαι μες στο χωριό μας, παρακαλώ σε να γενείς προστάτης των παιδιών μας. 

 Ω, Παναγιά μου, Σκιαδενή μεγάλη η δύναμή σου, βλέπε τον κόσμο, τον ντουνιά να ’ρχονται στη γιορτή σου.

 Ω, Παναγιά μου, Σκιαδενή που ’σαι καρτσί στη Χάλκη, τον κόσμον όλο βλέπε τον, του χρόνου να ξανάρθει. 

 Στην Παναγιά τη Σκιαδενή ήρτα να ξενυχτίσω που ’ναι πολύ θαυματουργή, χάρη να της ζητήσω. 

 Να βλέπεις τα παιδάκια μου, όπως κρατάς το κρίνο, που είναι ο Ιησούς Χριστός και ζούμεν από κείνον. 

 Ω, Παναγιά μου, Σκιαδενή τρέξε να πας στα ξένα, όπου σε περιμένουνε ματάκια δακρυσμένα. 

Ο ΄Αγιος Φανούριος

 

                                                       

Ο ΄Αγιος Φανούριος

Ο ¨Αγιος Φανούριος είναι ένας καινούριος ΄Αγιος και στη λαϊκή παράδοση είναι αυτός που φανερώνει τα χαμένα πράγματα. Για αυτό ακριβώς το λόγο και την ημέρα της γιορτής του , συνηθίζεται να προσφέρονται γλυκίσματα ,που αφού ευλογηθούν από τον ιερέα μοιράζονται στους παρευρισκομένους,

Η λατρεία του Αγίου Φανουρίου φαίνεται ότι ξεκινά από τη Ρόδο , όπου κατά την παράδοση , βρέθηκε εικόνα του , όταν έσκαβαν σε ερείπια παλιού ναού έξω από τα τείχη της πόλης. Το ντύσιμό του παρέπεμπε σε στρατιωτικό ΄Αγιο. Ο Μητροπολίτης Ρόδου , Νείλος, διάβασε την επιγραφή « ΄Αγιος Φανούριος». Από τη Ρόδο η λατρεία του εξαπλώθηκε στα κοντινά νησιά και κυρίως στην Κρήτη, όπου σήμερα υπάρχουν τρία σπουδαία μοναστήρια και δεκάδες ναοί. Σύμφωνα με το λαογράφο Γιώργο Αικατερινίδη ,ισχύει η πιο κάτω παράδοση.

« Η μάνα του ΄Αγιου δεν έκανε ποτέ καλό στη ζωή της . Μόνο ένα κρεμμυδόφυλλο έδωσε στη ζωή της σε ένα ζητιάνο. Όταν πέθανε έβραζε σε ένα καζάνι πίσσα και ο ΄Αγιος ρώτησε.- Γιατί είναι η μάνα μου εκεί μέσα…Ο Αρχάγγελος Μιχαήλ του απάντησε ότι δεν έκανε ποτέ καλό στη ζωή της και θα της έριχνε ένα κρεμμυδόφυλλο που είχε δώσει , για να κρατηθεί και να σωθεί. ΄Εριξαν το κρεμμυδόφυλλο και μαζί με τη μάνα του ΄Αγιου κρατήθηκαν και άλλες τρεις γυναίκες για να σωθούν. Η μάνα του τις έσπρωξε και έπεσαν πάλι μέσα. Τότε ο Αρχάγγελος του είπε ότι η μάνα του είναι κακιά . ΄Ετσι ο ΄Αγιος ζήτησε μια χάρη . Να μην πηγαίνουν πράγματα τίποτα σ΄αυτόν ,παρά μόνο για τη μάνα του για να συγχωρεθεί.΄ Ετσι φτιάχνουμε τη Φανουρόπιτα .

Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΕΥΛΟΓΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                              

Σε ανασκαφές που έγιναν από τον αρχαιολόγο Δρ. Ι. Βολανάκη στον προαύλιο χώρο της Κοίμησης της Θεοτόκου, αποκαλύφθηκε στο δάπεδο του νότιου κλίτους της Βασιλικής, ο χάλκινος Σταυρός ευλογίας. Ο Ι. Βολανάκης, ο οποίος ανέσκαψε το χώρο, γράφει: «Στο ανατολικό τμήμα του νότιου κλίτους της Βασι- λικής Α αποκαλύφθηκαν δύο τάφοι προσανατολισμένοι και σε επαφή ο ένας με τον άλλο, οι οποίοι περιείχαν οστά από πολυάριθμες ταφές. Κάτω από τον τοίχο που χώριζε τους τάφους αυτούς και σε βάθος 0,65 μ. από την επιφάνεια του ψηφιδωτού δαπέδου, αποκαλύφθηκε χάλκινος σταυρός ευλογίας. Ο σταυρός είναι κατασκευασμένος από κράμα χαλκού ύψους 0,107 μ. και σώζεται ακέραιος πλην του ενός επίμυλου στην αριστερή άκρη. Το μικρό μέγεθος του σταυρού, καθώς και οι οπές στο κάτω μόνο τμήμα της κεραίας, υποδηλώνουν ότι πρόκειται για σταυρό ευλογίας. Η εμπρόσθια όψη διακοσμείται με εγχάρακτη παράσταση δύο ολόσωμων και μετωπικών μορφών, εκ των οποίων η μεγαλύτερη έχει τα χέρια ανοιχτά σε στάση προσευχής, ενώ η μικρότερη έχει τα χέρια σταυρωμένα στο στήθος. Και οι δυο φέρουν μακρύ χιτώνα. Οι μορφές αυτές είναι ο Ιησούς και η Θεοτόκος. Δίπλα στις μορφές αυτές έχουν χαραχθεί τα αποκαλυπτικά γράμματα Α-Ω και η επιγραφή Ι(ησούς) Χ(ριστός)-Μ(ητηρ) Χ(ριστού)». Σύμφωνα με τον Δρ. Ι. Βολανάκη, ο σταυρός χρονολογείται στον 6ο αιώνα. 

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

     

                                                         

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                        

Ο ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΚΟΙΜΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              Ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου είναι Παλαιοχριστιανική του 13ου αιώνα κτισμένη σε ερείπια άλλων δύο παλαιοχριστιανικών, του 6ου και 3ου αιώνα. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και έλκει πολλούς τουρίστες. Γύρω από τον ναό υπήρχε κοιμητήριο και σήμερα υπάρχουν πολλά ψηφιδωτά. Μπαίνοντας στον ναό, στο ανώφλι της εισόδου υπάρχει μαρμάρινη κολώνα, που ίσως μεταφέρθηκε από άλλη Παλαιοχριστιανική, της Αγίας Βαρβάρας. Δεξιά υπάρχει μαρμάρινη κολυμβήθρα και καθίσματα για τους πιστούς. Το πάτωμα καλύπτεται από χοχλάκι και στους τοίχους υπήρχαν αγιογραφίες, που δε  διασώζονται. Το τέμπλο είναι παλιό και αριστερά βρίσκεται η είσοδος στο Ιερό και στο κέντρο η Ωραία Πύλη. Δεξιά είναι η εικόνα του Χριστού και δίπλα η εικόνα του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Αριστερά της Ωραίας Πύλης είναι η εικόνα της Παναγίας και πλάγια κάποιες παλιές εικόνες. Στο πάνω μέρος του Τέμπλου, βρίσκονται οι εικόνες, στο κέντρο του Χριστού και αριστερά και δεξιά, οι εικόνες των Αποστόλων. Μπαίνοντας στο Ιερό, υπάρχει η Αγία Τράπεζα και ο Χριστός στον Σταυρό. Η εκκλησία λειτουργείται από την 1η Αυγούστου μέχρι και τις 23, που γιορτάζει η Παναγία. Μετά από ανασκαφές που έγιναν, η εκκλησία έχει συντηρηθεί και υπάρχουν και αρκετά ψηφιδωτά. Η αγάπη, η πίστη και ο σεβασμός στην Παναγιά, είναι παροιμιώδης. Δεν υπάρχει στιγμή της ζωής των Μεσαναγρενών, που να μην αναφέρεται στην Παναγιά. Στις χαρές και στις λύπες, στις αρρώστιες, στον πό νο, στην προσμονή, στην ελπίδα, η λέξη που κυριαρχεί είναι «Παναγιά μου». Λειτουργείται από 1 έως 23 Αυγούστου, αλλά σε καθημερινή βάση είναι α νοιχτή για τους επισκέπτες. Στη χάρη της είναι κατάμεστη από κόσμο, που δεν χωρεί μέσα στην εκκλησιά και καταλαμβάνει και την μικρή πλατεία του χωριού. Οι Μεσαναγρενοί της Ρόδου, αλλά και πολλοί ξενιτεμένοι, το δεκαπενθήμερο του Αυγούστου κατακλύζουν το χωριό, για να προσκυνήσουν τη χάρη της. Η αρτοκλασία τόσο στον εσπερινό όσο και στη Θεία Λειτουργία, γίνεται στη μι κρή πλατεία που υπάρχει έξω από την εκκλησιά. Τα τελευταία χρόνια με την έλευση του παπα-Αγαθάγγελου, την παραμονή της γιορτής, ψάλλονται τα εγκώμια της Παναγίας και γίνεται περιφορά του Επιταφίου σε μέρος του χωριού. Όπως μας αφηγείται η Καθολική Καραγιάννη, «Τα προηγούμενα χρόνια, ο γιορτιάρης, δηλαδή ο νοικοκύρης που είχε το εικόνισμα της Παναγιάς σπίτι του και η οικογένειά του, γιόρταζε αυτή τη γιορτή. Ανήμερα, έκανε τραπέζι μετά την εκκλησία και καλούσε τις αρχές του χωριού, παπά, δάσκαλο, πρόεδρο, συγγενείς, φίλους και πολλές φορές και όλο το χωριό. Στον Μεσαναγρό κάθε σπίτι είχε τον προστάτη Άγιό του. Ο γιορτιάρης, έπαιρνε στην εκκλησία αρτοκλασία, πρόσφορο, λάδι, κρασί, κεριά και ήταν μεγάλη τιμή να φιλήσεις τον άρτο που ευλογούσε ο παπάς, πράγμα που έδειχνε ότι ήσουν ο γιορτιάρης. Πολλές φορές, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής, γινόταν γλέντι. Η Εκκλησιαστική Επιτροπή, για να μαζέψει χρήματα, την ώρα του χορού, τηρούσε το έθιμο που λέγεται «Κούπα». Καθώς 86 χόρευαν, ένας Επίτροπος κρατούσε ένα βαθύ πήλινο πιάτο, την Κούπα και φώναζε «Κούπα», κάθε φορά που άλλαζε ο πρώτος χορευτής. Ο πρώτος που έσερνε τον χορό, έπρεπε να ρίξει χρήματα μέσα στην κούπα. Οι πρώτοι χορευτές άλλαζαν συνέχεια και η κούπα γέμιζε, προς τέρψιν της Εκκλησιαστικής Επιτροπής». Σε κάθε λέξη, σε κάθε καημό, σε κάθε κίνδυνο, αρρώστια, η πρώτη λέξη που έβγαινε από τα χείλη των Μεσαναγρενών, ήταν Παναγιά μου. Πολλές φορές όλα αυτά γίνονταν τραγούδι, στίχος, που έκφραζε την επιθυμία του ζητούντος.      

   Τα τραγούδια για την Παναγιά είναι της Καθολικής Πιζήμολα .Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, το θαύμα σου να κάμεις, κάθε ανθρώπου που πονά τον πόνο του να γιάνεις.                                                                  Η αγάπη της μάνας στα παιδιά της και η επιθυμία της να έχουν την Παναγιά προστάτιδα, εκφραζόταν στους παρακάτω στίχους: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, με τα χρυσά καντήλια, να βλέπεις τα παιδάκια μου να σου τα κάμω χίλια.                                                                                                                                    Ο καημός της μάνας για τα ξενιτεμένα παιδιά της και η προστασία από την Παναγιά που επιζητούσε, φαίνεται παρακάτω: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, που ’σαι στα ψηλωμένα και βλέπε τα παιδάκια μου που ’ναι μακριά στα ξένα.                                                                                                                  Όταν γινόταν γλέντι στη γιορτή της Παναγιάς, τραγουδούσαν: Ω, Παναγιά μου, Δέσποινα, έβγα που το στασί σου, να δεις χαρές που γίνονται έξω που την αυλή σου.                                                                        Ένα άλλο όνομα που έδιναν οι Μεσαναγρενοί στην Παναγιά ήταν «Καθολική». Πολλές κοπέλες του χωριού, έφεραν αυτό το όνομα: Ω, Παναγιά Καθολική, που ’σαι μες στο χωριό μου, θέλω προστάτις να γενείς και μάνα των παιδιών μου.

Η ΚΟΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                 

Στην πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, που ανεγέρθηκε στις αρχές του 13ου αιώνα. Είναι κτισμένος στο μεσαίο κλίτος μιας ερειπωμένης, τρίκλιτης βασιλικής. Ο ναός επισκευάστηκε κατά τα έτη 1979-81 από την αρχαιολογική υπηρεσία. Μετά την αφαίρεση της επίχωσης αποκαλύφθηκαν δύο παλαιότεροι ναοί. Εχρησιμοποιείτο και ως νεκροταφείο. Ο ναός αποτελεί κόσμημα για τον Μεσαναγρό και πόλο έλξης για πολλούς Έλληνες και αλλοδαπούς. Υπάρχουν στο εσωτερικό του Αγιογραφίες και μεγάλη μαρμάρινη κολυμβήθρα που φέρει την επιγραφή. «ΥΠΕΡΕΥΧΗC ΚΕ CΩΤΗΡΙΑC ΩΝ ΥΔΕΝ Ο ΘΕΟC TA ONOMATA» και δάπεδο από χοχλάκια. Η κολυμβήθρα βρίσκεται στο μέσον του δυτικού τμήματος του ναού. Έχει εξωτερικά και εσωτερικά το σχήμα του σταυρού, με τη διαφορά ότι εξωτερικά όλα τα σκέλη του σταυρού είναι ευθύγραμμα, ενώ εσωτερικά, τα δύο πλάγια είναι ημικυκλικά. Την κολυμβήθρα αφιέρωσαν στο ναό ευλαβείς πιστοί, οι οποίοι ήθελαν να είναι ανώνυμοι. Η μορφή των κιονοκράνων, η τέχνη τους και τα γράμματα της επιγραφής της κολυμβήθρας, δηλώνουν ότι προέρχονται από βασιλική του 5ου αιώνα. Υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο με εικόνες. Η εικόνα του Χριστού χρονολογείται από το 1850. Στο δάπεδο της αυλής υπάρχουν ψηφιδωτά. Ο ναός λειτουργείται το δεκαπενταύγουστο και περιστασιακά, για την τέλεση μυστηρίων.

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

 

                                                      

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος

Στη θέση Αλώνια υψώνεται το μονόχωρο ,καμαροσκέπαστο μοναστηράκι που τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος Χριστού. Το μοναστηράκι περιτριγυρίζεται από τσιμεντοστρω­μένη αυλή και σκιάζεται από δέντρα. Δεξιά της εισόδου μια μαρμάρινη , εντοιχισμένη επι­γραφή αναφέρει. « ΔΑΠΑΝΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΕΜΜ ΠΙΛΛΗΡΗ ΙΔΡΥΘΕΙΣ ΤΟ 1985.

Στο εσωτερικό του οι τοίχοι είναι ασβεστωμένοι και φιλοξενούν εικονίσματα διαφόρων Αγίων. Το τέμπλο του είναι κτιστό και φέρει τις συνήθεις εικόνες και το εικόνισμα της Με­ταμορφώσεως του Σωτήρος.

Το μοναστηράκι φροντίζουν σήμερα όσοι περαστικοί σταματήσουν για να προσκυνήσουν και όσοι Μεσαναγρενοί έχουν κοντά τα κτήματά τους.

Λειτουργείται τακτικά μόνο στις 6 Αυγούστου που γιορτάζει.

Ιερά Μονή Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου

 

                                                                    

Ιερά Μονή Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου

Στη θέση Ασπροπηλιά ,1,5 χιλ. έξω από το χωριό βρίσκεται το μονόχωρο ,καμαροσκέπαστο μοναστηράκι της Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου. Δεξιά της εισόδου, μια μαρμάρινη εντοιχισμένη επιγραφή μαρτυρεί. « ΔΑΠΑΝΗ ΟΣΙΑΣ ΕΙΡΗΝΗΣ ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΚΑΙ ΕΥΡΥΔΙΚΗΣ ΣΤΕΦΑΝΑΡΑ ΚΑΙ ΤΕΚΝΩΝ ΑΥΤΩΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΣ 31-8-1981.

Το μοναστηράκι που πλαισιώνεται από τσιμεντοστρωμένη αυλή και αυλότοιχο ,είναι καλοσυντηρημένο . Εντυπωσιακό είναι το κωδονοστάσιο που βρίσκεται στην είσοδο της αυλής. Το εσωτερικό του μοναστηριού είναι όλο ασβεστωμένο εκτός από την οροφή όπου υπάρχει τοιχογραφία του Παντοκράτορα . Το μοναστήρι λειτουργείται τακτικά στη χάρη της Οσίας και περιστασιακά. Κάθε χρόνο γίνεται εσπερινός και θεία λειτουργία. Αρκετοί Μεσαναγρενοί και από την πόλη της Ρόδου πηγαίνουν να προσκυνήσουν και να ανάψουν ένα κεράκι . Μετά την εκκλησία οι πιστοί μοιράζουν κομμάτια από μήλα , μαζί με τους άρτους.

Σήμερα που γιορτάζει είναι μια ευκαιρία οι Μεσαναγρενοί της Ρόδου να επισκεφθούν το χωριό και να προσευχηθούν στην Οσία Ειρήνη .

ΤΑ ΚΗΠΟΥΛΙΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ

 

                                                                                              

Τα κηπούλια στον Μεσαναγρό είναι οι κήποι. Οι άνθρωποι ήταν φτωχοί, το νερό λίγο και τα προς το ζην δύσκολα. Όπου υπήρχε νερό τρεχούμενο, πηγές ή πηγάδια, έφτιαχναν και ένα κηπούλι. Το περιτριγύριζαν, το καλλιεργούσαν και φύτευαν τα κηπευτικά τους. Κηπούλια υπήρχαν στις Αυτολές, στον Άσσαλο, στις Εβγάλες, στη Σκάλα, στην Μπη, στα Πλακιά και στον Περνό. Οι τοποθεσί ες αυτές είχαν άλλες πολύ και άλλες λιγότερο νερό. Σήμερα οι περισσότερες έχουν στεγνώσει από την ξηρασία. Όπως σε πολλά πράγματα υπήρχαν κανόνες, έτσι και εδώ υπήρχαν και μάλιστα αυστηροί. Όλοι όσοι είχαν κηπούλια τα «έβρισκαν» και όριζαν τις ώρες που θα πότιζε ο καθένας. Πολλές φορές, πότιζαν και όλο το εικοσιτετράωρο, για να προλάβουν να ποτίσουν όλοι. Οι κάτοικοι του χωριού ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι. Έκαναν, όμως, τα πάντα για να επιβιώσουν. Ευτυχώς τα χρόνια εκείνα υπήρχαν πολλές πηγές και οι χωριανοί έφτιαχνα τα κηπούλια τους. Μη φανταστείτε μεγάλες εκτάσεις. Ήταν κομματσούλια, όπως έλεγαν. Υπήρχαν, λοιπόν, πολλά κηπούλια σε διάφορες περιοχές. Στις περιοχές αυτές, όποιος είχε γη ήταν τυχερός. Σε κάποιες περιοχές, όπως οι Αυτολές, κάθε κηπούλι είχε το δικό του νερό και ήταν προνομιούχα. Πότιζες όποτε ήθελες, εν αντιθέσει με τα άλλα που υπήρχε σειρά, που καθοριζόταν από τον Πρόεδρο του χωριού. Από τα κηπούλια αυτά οι χωριανοί έβγαζαν όλα τα λαχανικά τους, που αρκούσαν να θρέψουν την πολυμελή οικογένεια. Και τι δεν έβγαζαν; Όλοι σέβονταν τον κόπο των άλλων, σέβονταν τη σειρά ποτίσματος και σπάνια υπήρχαν προβλήματα. Τα προϊόντα λίγα, γιατί και η έκταση λίγη, αλλά χρήσιμα και με αυτά έτρεφαν την οικογένεια. Εκείνα τα κηπευτικά ήταν τα πιο νόστιμα του κόσμου. Θέλεις τα αγνά υλικά που χρησιμοποιούσαν, κοπριά, αψέκαστα, θέλεις το μεράκι του καθενός, τα έκαναν ξεχωριστά. Όταν ο πατέρας γύριζε το καλοκαίρι με γεμάτο το σακούλι, το σπίτι μύριζε από τις ξεχωριστές μυρουδιές των κηπευτικών. Στα καφενεία, μικροί εμείς, ακούγαμε κάποιους να διηγούνται ότι τη νύχτα που πότιζαν, ιδίως στις Εβγάλες, το Αλάι (ανεράδες), ξεσήκωναν τον κόσμο από το θόρυβο που έκαναν. Σαν να χαλούσαν τοίχοι. Η φαντασία μας οργίαζε και θέλαμε να μάθουμε περισσότερα ρωτώντας τους μεγαλύτερους. Η πιο δύσκολη περιοχή ήταν της Σκάλας. Εκεί τα κηπούλια βρίσκονταν σχεδόν μέσα στον ποταμό. Είναι ακριβώς κάτω από το γνωστό καταρράκτη του Α γίου Θωμά. Θυμάμαι πολλές φορές το χειμώνα, την έγνοια των κατοίκων που είχαν κηπούλια εκεί, όταν έβρεχε πολύ. «Έκανε αφάτι και πήρε τα κηπούλια έλεγαν». Η δύναμη και η επιμονή των ανθρώπων τα ξανάφτιαχνε, αν και ήξεραν ότι τον επόμενο χειμώνα ίσως πάλι το νερό θα τα κατάστρεφε. Σήμερα, όλα αυτά τα κηπούλια υπάρχουν, ακαλλιέργητα, τα δέντρα ξερά και οι χαβούζες άδειες από νερό. Αντέχουν στο πέρασμα του χρόνου, για να θυμίζουν στους νεότερους, πώς οι πρόγονοί τους κατόρθωναν να επιζούν κάτω από δύσκολες συνθήκες. 

Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία

 

                                                     

Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία

Στην κορυφή ομώνυμου υψώματος ,2,5 χιλ. έξω του οικισμού του Μεσαναγρού , βρί­σκεται το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία.. Πρόκειται για μονόχωρο κτίσμα μετρίων διαστάσεων με επικλινή κεραμοσκεπή . Η β. και Ν. πλευρά του στηρίζονται με ισχυ­ρά τοιχία αντιστήριξης που προσδίδουν μια αρχιτεκτονική πρωτοτυπία στο λατρευτι­κό αυτό τόπο. Τα τοιχία έχουν κατασκευαστεί επειδή το μοναστηράκι υφίσταται αλε­πάλληλες καθιζήσεις .Πιθανολογείται μάλιστα από κατοίκους του χωριού ότι στη θέση του προϋπήρχε ναός στα ερείπια του οποίου η νεολαία του χωριού με ταχτικές εργασίες και με « ΔΑΠΑΝΗ ΗΛΙΑ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ ΕΚ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ 12-6-1947» ,όπως μαρτυρεί σχετική εντοιχισμένη επιγραφή , ανεγέρθηκε το υφιστάμενο μοναστήρι . ΄Εκτοτε συχνές ανακαινιστικές εργασίες συντήρησης έχουν γίνει μέχρι και πρόσφατα.

Το εσωτερικό του Μοναστηριού είναι ασβεστωμένο και οι τοίχοι του φέρουν διάφορα εικονίσματα. Το τέμπλο του είναι κτιστό και φέρει τις συνήθεις εικόνες. Το δάπεδο καλύπτεται με πλίνθους. Το μοναστήρι λειτουργείται τακτικά στη χάρη του Προφήτη Ηλία.

Οι Πηγές και τα κηπούλια

 

•                                                      

                                 Οι Πηγές και τα κηπούλια 

           Πάντα ο Μεσαναγρός είχε πρόβλημα νερού. Έβρεχε, όμως, πολύ και έτσι η κατάσταση βολευόταν. Υπήρχαν όμως και πολλές πηγές που βοηθούσαν στη λύση του προβλήματος. Σήμερα πολλές απ’ αυτές δεν υπάρχουν. Αναφέρουμε τις πηγές για την ιστορία: ΜΕΣΤΕΝΟΥΕΣ. Πηγάζει από το Πήμαχο και είναι χιλιοτραγουδισμένο του μεστενού μας το νερό που είναι ξακουσμένο, που ’ρχεται απ’ το Πήμαχο με τη δροσιά λουσμένο. ΟΡΓΥΙΕΣ. Πηγή που το νερό της εχρησιμοποιείτο για πότισμα κήπων. ΦΛΕΕΣ. Βρύση πολύ παλιά, συνοικισμού που καταστράφηκε. Ευρέθησαν οχετοί από κορασάνι και ασβέστη που το νερό διοχετεύετο στο καταστραφέν χωριό. ΚΟΥΣΑ. Πηγή που έπαιρναν νερό οι κάτοικοι από τις Ευγάλες και εποτίζο ντο και κήποι. ΛΟΥΒΡΟΥ. Υπήρχε νερό άφθονο, αλλά μακριά από το χωριό. Λόγω της απόστασης οι Μεσαναγρενοί δεν μπόρεσαν να το φέρουν στο χωριό. ΒΡΥΣΗ ΚΑΜΠΟΥ. Πηγή χρονολογούμενη από τα προχριστιανικά χρόνια. Πλησίον υπάρχει και άλλη πηγή που μυρίζει πετρέλαιο. Οι Ιταλοί προσπάθησαν να την εκμεταλλευτούν, αλλά η αξία της μικρή. ΚΑΠΟΣ. Πηγή με αρκετό νερό που εχρησιμοποιείτο για την κίνηση μύλων. ΔΑΛΗ. Πηγή για τα ποίμνια. ΑΣΣΑΛΟΣ. Αρκετό νερό με το οποίο επότιζαν κήπους και ζώα. ΒΟΥΡΝΙΑ. Πηγή παλιού συνοικισμού. ΖΩΟΠΕΣ. Πηγή παλιού συνοικισμού που καταστράφηκε από εχθρικές επιδρομές. ΠΙΑΙ ΠΑΠΑ-ΓΙΩΡΓΗ. Με το νερό της έσβηναν τη δίψα τους οι περαστικοί. ΚΟΚΚΙΝΗ. Πηγή με νερό για ζώα. ΛΙΠΑΡΟΥΪΚΑ. Πότισμα ζώων. ΚΛΗΜΑ. Πηγή που υδρεύοντο οι κάτοικοι παλιού συνοικισμού. Ιστορικό μέρος για Πλάκκες. ΚΙΑΟΥΛΑ. Πηγή παλιού συνοικισμού. ΣΑΛΗΜΗ. ΚΑΤΑΡΡΗΚΤΗ. ΚΙΑΗ ΛΕΙΑΙ. ΑΝΤΡΟΛΙΑΝΟΥΣ. ΚΑΡΑΟΣ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ. ΑΣΠΡΟΠΕΤΡΕΣ. Πηγές για πότισμα ζώων. ΣΤΕΦΑΝΑΚΙ. Το νερό της πηγής αυτής, με τη βοήθεια των Μεσαναγρενών της Αμερικής, διοχετεύτηκε στο χωριό για πόσιμο. ΤΑ ΒΡΥΣΙΑ. Το νερό εχρησιμοποιείτο για τα ζώα. ΠΗΓΗ ΛΙΑΣ. Παλιά άρδευε περί τους 30 κήπους. ΑΥΤΟΛΕΣ. Βρίσκεται Δυτικά του χωριού και παλιά αρδεύοντο οι κάτοικοι του συνοικσμού Λουριά και κάποιοι κήποι. Άλλες πηγές. Σκιάδι, Βουρνιά, Λιπαρούικα, Κλήμα, Κιάουλα, Καταϊνός, Σα λήμη, Λειάι, Αντρολιάνοι, Ασπρόπετρες, Κάραος, Αλεξάνδρου, Χασάμπαλη.

ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗ...ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙς ΚΑΛΎΤΕΡΕΣ ΜΑΓΕΙΡΙΣΣΕΣ ΤΟΥ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ

 

                                                                   

Καθολική Καραγιάννη...μια από τις καλύτερες μαγείρισσες του Μεσαναγρού

Μεγάλωσα στον Μεσαναγρό και οι γαστρονομικές μου προτιμήσεις έχουν επηρεαστεί από τα φαγητά και γλυκά του. Κάποιες φορές νοσταλγώ κάποια φαγητά που σήμερα δεν μαγειρεύονται ή οι νέοι δεν τα γνωρίζουν. Άλλες εποχές τότε ,άλλες σήμερα.

Διετέλεσα πολλά χρόνια πρόεδρος στον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού και είχαμε καθιερώσει με τον Δήμαρχο Μανόλη Σαββή τις καλοκαιρινές εκδηλώσεις. Κάθε χρόνο στις γιορτές αυτές οι γυναίκες του χωριού μαγείρευαν και παραδοσιακά φαγητά. Κολουρία, Σκορδομακάρονα, Τραχανά ,Πιριούρι και διάφορα γλυκά όπως κατιμέρια, χυλοπίτες , ξεροτήγανα ,τηγανίτες κ.α.

¨Ολες οι Μεσαναγρενές είναι καλές μαγείρισσες ,αλλά υπάρχουν και κάποιες που ξεχωρίζουν και έχουν μαγειρέψει και εκτός Μεσαναγρού. Σήμερα θα συνομιλήσουμε με την Καθολική Καραγιάννη , γνωστή από την τηλεόραση ,τις συνταγές της και γνωστή από πολλά μαγειρικά βιβλία.

Μια Κυριακή μετά την εκκλησία στο χωριό ,καθίσαμε στο σπίτι της και μου διηγήθηκε τη ζωή της και την αγάπη της για τη μαγειρική.

-Πείτε μας κάτι για τη ζωή σας.

- Γεννήθηκα στον Μεσαναγρό το 1938 στις 6 Ιουλίου. Φοίτησα στο δημοτικό Σχολείο που βρισκόταν απέναντι από την εκκλησία και αργότερα μετά το 1946 στο νέο κτήριο. Δάσκαλοί μας ήταν ο χωριανός μας Ιωάννης Mπίλλης και ο Πίσκας από το Γεννάδι. Μια εποχή κάναμε και μάθημα στον γυναικονίτη της εκκλησίας. Αρκετά χρόνια έζησα στο χωριό .Ο σύζυγός μου ήταν ο Μιχάλης Καραγιάννης ,Γραμματέας του χωριού. Ήμασταν γεωργοί και είχαμε και κατσίκiα όπως όλοι οι χωριανοί. Ο σύζυγός μου με έπαιρνε στο χωράφι και γύριζε στο γραφείο στη δουλειά του και το απόγευμα ερχόταν στο χωράφι.

                                                                 

- Πως ασχολήθηκες με τη μαγειρική……

- Από μικρή μου άρεσε να μαγειρεύω όχι μόνο για μένα ,αλλά και για τους άλλους. Παρακολουθούσα τις πιο παλιές μαγείρισσες ,ρωτούσα και ρουφούσα κάθε λεπτομέρεια .Έπαιρνα μέρος όταν τα καλοκαίρια ‘εφτιαχναν τους τραχανάδες, το πιριούρι ,τα ζυμώματα κάθε Σάββατο για τα ψωμιά και η αγάπη μου αυτή συνεχιζόταν χρόνια και χρόνια.

Σιγά σιγά απόκτησα πολλές γνώσεις και οι παλιές μαγείρισσες άρχισαν να με υπολογίζουν. Ότι καινούριο φαγητό έβλεπα ,προσπαθούσα να μάθω την τεχνική του ,τον τρόπο μαγειρέματος και τα υλικά του. Μια εποχή παρακολούθησα τις Μεσαναγρενές να φτιαχνουν το κριθαράκι της εποχής εκείνης ,να το αποξηραίνουν και να το έχουν για τον χειμώνα. Η κουλουρία ήταν και είναι το πιο νόστιμο παραδοσιακό φαγητό . Μαγειρεύεται με πέρδικα ,κρέας κατσίκας, κρέας λαγού και μοσχαριού. Οι χυλοπίτες ξεραίνονταν και τις χρησιμοποιούσαν όποτε ήθελαν.

Η γαστρονομία μας περιελάμβανε και πολλά γλυκά. Τα δροσοπίτια ήταν το γλυκό της Αποκριάς. Τα φτιάχναμε πάνω σε ειδική πέτρα στη φωτιά .Μοιάζουν σαν τις σημερινές κρέπες. Αφού ψηθούν βάζουμε μέλι στο τηγάνι με λίγο νερό και τα περιχύνουμε. Τις αποκριές βάζαμε δροσοπίτια στο τζάκι για να τα φάει ο λαγός και να μη τρώει τα σπαρτά.

Τα κατημέρια ,οι χορτόπιτες ,οι τηγανίτες και άλλα γλυκά είχαν όμορφες γεύσεις. Όταν στέλλαμε κατημέρια στους κουμπάρους τα κάναμε διαφορετικά. Τα μελώναμε ,βάζαμε καρύδια και σησάμι ,για να είναι πιο νόστιμα.

                                                             

-Πως έγινες γνωστή στην τηλεόραση.

Πολλές φορές έπαιρνα μέρος σε γιορτές στην πόλη. Συμμετείχα σε γιορτές του Δήμου και της Περιφέρειας .Σε μια εδήλωση μια διατροφολόγος με πλησίασε και άρχισε να με ρωτά για τα φαγητά και γλυκά που φτιάχνω και μάλιστα με ρώτησε για την πρασόπιτα . Έμεινε ενθουσιασμένη και μου ζήτησε να της πω τη συνταγή και φτιάξαμε πρασόπιτες . Ήταν η αδελφή του Σεφ Τρουμούση. Αργότερα γνωρίστηκα και με την Μπαρμπαρήγου και μάλιστα μου ζήτησε να πάρω μέρος στην εκμπομπή της Μενεγάκη. Δεν μπόρεσα να πάω και η Μπαρμπαρήγου ήρθε στον Μεσαναγρό για να με γνωρίσει.

Από το πρωί έφτιαξα διάφορα φαγητά όπως κουλουρία, ρεβύθια ,τσούκα και διάφορα γλυκά. Η Μπαρμπαρήγου ενθουσιάστηκε τόσο πολύ που καθίσαμε πολλές ώρες φτιάχνοντας φαγητά και γράφοντας τις συνταγές μου. Μεγάλη εντύπωση της έκανε η τσούκα. Η τσούκα είναι τραχανάς με κρέας κατσικερό. Βάζουμε δυόσμο και άλλα καρικέυματα και μένει στο παραδοσιακό φούρνο όλη τη νύχτα κλειστός. Το φαγητό αυτό γινόταν τις μεγάλες γιορτές .

Πήρα μέρος σε πολλές εκδηλώσεις στην πόλη της Ρόδου και πάντα το τραπέζι μου κινούσε μεγάλο ενδιαφέρον. Θυμάμαι, όταν Δάσκαλέ μου ήσουν Πρόεδρος στον Πολιτιστικό Σύλλογο του χωριού ,που πήραμε μέρος σε μια εκδήλωση στο Γεννάδι για τον τουρισμό. Κάθε χωριό είχε το περίπτερό του και το δικό μας κίνησε το ενδιαφέρον των τουριστών. Είχαμε φτιάξει γλυκά ,διάφορους μεζέδες, αλλά και δείξαμε στους τουρίστες πως φτιάχνεται το χωριάτικο παραδοσιακό ψωμί. Πολλές τουρίστριες δοκίμασαν να πλάσουν στον σουφρά ψωμί. Ήταν μια πρωτόγνωρη εμπειρία που μας ευχαρίστησε όλους.

                                                          

- Θυμάμαι όταν ήμουνα μικρός το Σάββατο.΄Ηταν η μέρα που ολες οι νοικοκυρές ζύμωναν τα ψωμιά. ¨Ολο το χωριό μύριζε από ψωμιά και ήταν μια μέρα αξέχαστη. Πείτε μου πως τα καταφέρνατε….

Από βραδίς παίρναμε το ζυμάρι και το ετοιμάζαμε να ανέβη. Το ζυμάρι το παίρναμε από τη γιορτή του σταυρού. Το έφτιαχναν γυναίκες που δεν είχαν άντρα. Την ημέρα του Σταυρού που γύριζε ο παπάς τα σπίτια ,μοίραζε και το ζυμάρι. Πρωί πρωί ζυμώναμε τα ψωμιά ,βάζοντας και αλάτι. Όταν είχαν ανεβεί τα ψωμιά, ανάβαμε τον φούρνο , καθαρίζαμε το δάπεδο με σχίνο και με τη σφουρνίστρα τοποθετούσαμε τα ψωμιά στον φούρνο. Τα ροϊζαμε για να μην αρπάξουν και τοποθετούσαμε από πάνω σχίνο . Εκτός από τα ψωμιά ,κάθε γυναίκα έφτιαχνε κουλούρια ,πιο μικρά ψωμάκια για τα παιδιά της. Όταν ήταν η εποχή που οι σχίνοι είχαν καρπούς ,έβαζαν και καρπό σχίνου και τα ψωμιά ήταν πιο νόστιμα. Τα ψωμιά κρατούσαν όλη την εβδομάδα .

                                                                                

-Τι θυμάσαι από τη ζωή στο χωριό…

Αυτό που θυμάμαι και μου έχει μείνει ανεξίτηλο στη μνήμη μου είναι η αλληλοβοήθεια μεταξύ των χωριανών. Δεν υπήρχε δουλειά που να μη βοηθά ο ένας τον άλλο. Το καλοκαίρι στην εποχή του θερισμού ,όταν μια οικογένεια τέλειωνε τον θερισμό ,πήγαινε και βοηθούσε άλλους χωριανούς που συνέχιζαν τον θερισμό. Στον θερισμό το χωριό άδειαζε ,γιατί κοιμόμασταν στα χωράφια. Δεν υπήρχαν αυτοκίνητα και οι αποστάσεις ήταν μεγάλες. Οι μεταφορές γινονταν με τα ζώα. Φορτώναμε στα ζώα τα γομάρια από τα στάχυα και τα μικρά παιδιά και του Δημοτικού ακόμα τα πήγαιναν στα αλώνια στο χωριό ,τα ξεφόρτωναν και ξαναγύριζαν στα χωράφια. Μαγειρεύαμε στα χωράφια με ξύλα και ποτέ δεν άρπαξε φωτιά ,γιατί προσέχαμε. Όταν κόντευε να τελειώσει ο θερισμός ,άφηναν ένα μέρος αθέριστο ,μαζευόταν η οικογένεια και ο πατέρας με ένα δρεπάνι θέριζε το σιτάρι σε σχήμα σταυρού. Στο τέλος ο ένας κατάβρεχε τον άλλο και ευχόμασταν υγεία και του χρόνου.

                                                                                    

- Την αλληλεγγύη μεταξύ των Μεσαναγρενών την έβλεπα και στις εκδηλώσεις του Πολιτιστικού Συλλόγου..

Στις εκδηλώσεις του Πολιτιστικού ,στους γάμους που μαγειρεύαμε παραδοσιακά φαγητά τον πρώτο λόγο τον είχαν οι καλές μαγείρισσες. Βοηθούσε όλο το χωριό. Τα φαγητά μας ήταν πεντανόστιμα και οι επισκέπτες μας είχαν να λένε και να ζητούν τις συνταγές. Ταϊζαμε πάρα πολλούς ανθρώπους και συμμετείχαν και οι νέοι μας. Αυτές οι εκδηλώσεις έπρεπε να συνεχιστούν ,να συμμετέχουν και οι νέοι μας ,για να συνεχιστεί η παράδοση.

                                                                             

- Τι θα συμβουλεύατε τις σημερινές γυναίκες ,για νόστιμα φαγητά….

Η μαγειρική είναι μεράκι. Πρέπει να την αγαπάς, να ρωτάς, να διαβάζεις και να πειραματίζεσαι. Η κουζίνα σου να είναι καθαρή, να φοράς σκούφο και τα υλικά σου να είναι διαλλεκτά . Εγώ όταν μαγειρεύω δεν αφήνω να πλησιάζει κανένας στην κουζίνα μου. Υπάρχουν φαγητά που ακολουθώντας την παράδοση κάθε φορά γίνονται και πιο νόστιμα. Στα ντολμαδάκια πάντα το κρέας γίνεται με κομμάτια και το μέτρο των υλικών παίζει μεγάλο ρόλο.

                                                                            

- Τι θα’ θελες να κάνεις ,για να μάθουν και οι νέες και νέοι μας την Μεσαναγρενή κουζίνα….

Μπορώ τις ημέρες που είμαστε στο χωριό να μαζευόμαστε στο χοροστάσι και κάθε φορά να φτιάχνουμε και ένα παραδοσιακό φαγητό. Να συμμετέχουν οι νέοι μας ,να γνωρίσουν την τέχνη ,τα υλικά και αυτό να γίνεται τακτικά.

                                                                                      

Θα μπορούσαμε να γράψουμε περισσότερα πράγματα και αυτό πιστεύω να ξαναγίνει και με άλλες μαγείρισσες,. Κυρία Καθολική χίλια ευχαριστώ ,να είσαι πάντα καλά και να συνεχίσεις να μαγειρεύεις και να μας μαθαίνεις όλα τα πράγματα ,που αφορούν το όμοπρφο χωριό μας.