ΣΠΑΣΑΜΕ ΤΟ ΦΡΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΙΣΟΥ ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟΥ (500.000) ΕΠΙΣΚΕΨΕΩΝ ΣΤΟ BLOG ΜΑΣ “ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΣ ΡΟΔΟΥ” (messanagros-rhodes.blogspot.com)
Αγαπάμε αυτό το χωριό ,γιατί εδώ γεννηθήκαμε ,μεγαλώσαμε, πήγαμε σχολείο ,γελάσαμε , κλάψαμε και δεν το ξεχνάμε ποτέ. Σκέφθηκα τρόπους για να μπορέσουν και άλλοι να γνωρίσουν αυτόν τον πανέμορφο τόπο. Το 20008 έφτιαξα το blog( messanagros-rhodes.blogspot.com) και από τότε συνεχίζω να γράφω τα πάντα που αφορούν το χωριό μας. Στο blog θα διαβάσει κανείς την ιστορία του χωριού,τα ήθη και έθιμα ,τις εκκλησιές και τα μοναστήρια του , τις εκδηλώσεις που γίνονται και πολλά άλλα .
Πέρα από το blog θα μας βρείτε σε καθημερινή βάση στο facebook ,στις ιστορίες του , στο instagram και στο twiter.
Όλα τα παραπάνω θα τα βρείτε στο βιβλίο μου “ Το χωριό μας ο Μεσαναγρός της Ρόδου”,που εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 2020 και ο σκοπός μου κάθε σπίτι Μεσαναγρενό να τόχει και να μαθαίνουν οι νέοι μας την ιστορία του χωριού μας, έγινε πραγματικότητα.
Σήμερα νιώθω ικανοποίηση ,γιατί ο σκοπός μου να γνωρίσουν το χωριό μας όχι μόνο οι νέοι μας αλλά και άλλοι λαοί πραγματοποιήθηκε. Σήμερα το blog μου επισκέπτονται άνθρωποι από Ευρώπη ,Ασία , Αμερική ,Αυστραλία και λαοί ιδίως από Ασία σε καθημερινή βάση.
Αν προσθέσουμε στις 500.000 επισκέψεις στο blog ,τις επισκέψεις στο face book, στις ιστορίες μου, στο twiter , στο instagram, ξεπερνάμε το 1.000.000 .
Ευχαριστώ όλους όσους βοήθησαν ,μας έδωσαν κουράγιο ,συνταγές μαγειρικής ,φωτογραφίες ,μας διηγήθηκαν ιστορίες , ήθη και έθιμα και πάνω από όλα συμπαράσταση.
Παρακάτω σας παραθέτουμε στατιστικά που αφορούν το blog .
Ελλάδα………………………….344.000
Ηνωμένες Πολιτείες……………..36.600
Σιγκαπούρη……………………...22.300
Αυστραλία……………………….15.300
Γερμανία………………………...10.800
Σουηδία………………………….10.700
Ρωσία……………………………..6.160
Χονγκ Κονγκ……………………..5.170
Κύπρος…………………………...3.810
Γαλλία……………………………2.990
Καναδάς………………………….2.970
Ουκρανία………………………...2.710
Ηνωμένο Βασίλειο……………..1.660
Αυστρία………………………...1.530
Κάτω Χώρες…………………...1.340
Άγνωστη περιοχή……………...1.300
Ρουμανία………………………1.230
Ισραήλ…………………………1.100
Ιρλανδία…………………………983
Άλλο………………………….27.000
Ευχαριστούμε όλους τους χωριανούς και φίλους που μας παρακολουθούν και υποσχόμεστε ότι συνεχίζουμε με μεγαλύτερο κέφι .
ΧΙΛΙΑ ΕΥΧΑΡΙΣΤΏ
Από την Εφημερίδα Η ΡΟΔΙΑΚΗ, 3-5-1968 Ο Άγιος Θωμάς του Βασίλη Ιατρίδη
Στον αυτοκινητόδρομο που οδεύει προς Κατταβιά και μερικά χιλιόμετρα πριν απ’ αυτήν, μια καλαίσθητη επιγραφή προς τα δεξιά σε εμβάζει σε μια εκτεταμένη κοιλάδα που στις βουνοπλαγιές της διακρίνεις έντονο το όργιο νεανικού πρασίνου με απόλυτον κυρίαρχον τον πεύκον και το κυπαρίσσι. Στον μυχό της κοιλάδας αυτής και σε μικρό, χαμηλό υψόμετρο, σε εντυπωσιάζει ένα μικρό κατάλευκο εκ- 364 κλησάκι κάτω από πυκνή σκιά ρωμαλέων κυπαρισσιών. Είναι ο Άγιος Θωμάς Μεσαναγρού. Σε εντυπωσιάζει πολύ με την ιδιορυθμίες του. Ημικατακόμβη με πολύ εφθαρμένες, μόλις διακρινόμενες από την αφροντισιά και τον χρόνον αγιογραφίες στους τοίχους, Από το στυλ της ζωγραφικής διαπιστώνεις ότι πρόκειται περί εγκαταστάσεων, πιθανώς των πρώτων χριστιανικών χρόνων. Καμία επιγραφή δεν σώζεται. Και απορείς… Πώς ο ανεκτίμητος αυτός χριστιανικός και αρχαιολογικός θησαυρός, διέλαθε της προσοχής των εκκλησιαστικών, αρχαιολογικών και τουριστικών παραγόντων μας…. Γραφικό τοπίο, που την ομώνυμη Κυριακή συγκεντρώνει πολλούς ευλαβικούς προσκυνητάς, αλλά και ρομαντικούς των γειτονικών χωρίων και όχι ολίγους και από την πόλη. Μετά την απόλυση της Θείας Λειτουργίας μερικά στιγμιότυπα είναι χαραχτηριστικά. Γύρω στα πάμπολα τραπέζια προ του μπουφέ, κάτω από την σκιά των κυπαρισσιών, διακρίνεις εκλεκτόν κόσμο. Γνώριμοι επιστήμονες εμπορευόμενοι, επιxειρηματίες από την πόλη και τη γύρω περιοχή. Το πλούσιο κυλικείο που η προοδευτική επιτροπή εφρόντισε να εγκαταστήσει για ψυχαγωγία των πανηγυριστών, σου επιτρέπει, συν τοις άλλοις, να απολαύσεις σουβλάκια με το νοστιμότατο βουνίσιο ριφίστικο κρέας της περιοχής. Ντόπια ορχήστρα σε μελωδικούς τόνους, συναρπάζει λυγερές χωριατοπούλες και λεβεντόκορμα παλικάρια, να σύρουν τον χορό. Κατά προτίμηση εθνικούς χορούς. Χαίρονται τα νιάτα και την ευτυχία τους. Ο γνωστός, συμπαθής και διακεκριμένος μαιευτήρας της πόλεως μας κ. Αθανάσιος Καραγιάννης, πολύ κεφάτος, δίνει διαρκώς τον τόνο και αδιάπτωτο γενικά κέφι και γλέντι. Προφανώς, κατασυγκινημένος και περήφανος, γιατί βρίσκεται στο περιβάλλον των παιδικών του χρόνων. Κατάγεται από εδώ ο φίλος ιατρός. Κατά τας πρώτας απογευματινάς ώρας γίνονται τα εγκαίνια του δρόμους προς καταρράκτη, που η διάνοιξή του έγινε προσφάτως, με εσκαφέα δια μέσου του δάσους και ύστερα από πορεία ενός τετάρτου μας μεταφέρει μπροστά στον καταρράκτη. Ο καταρράκτης αυτός είναι μικρογραφία του Νιαγάρα της Αμερικής. Αυτήν την εποχή έχει λίγο νερό, αλλά τον χειμώνα περισσότερον. Αργότερα μπορεί να γίνει ένα φράγμα για να συγκρατεί τα νερά και να καλλιεργηθούν υδρόβια φυτά και ζώα, που θα προσελκύει ντόπιους και τουρίστες. Αξίζει πολύς έπαινος στην εκκλησιαστικήν επιτροπήν και στον ακάματο παπα Παντελεήμονα, στους προοδευτικούς νέους και σε όλους τους χωριανούς, για την χρηματική προσφορά για τη διάνοιξη του δρόμου. Εάν εξακολουθήσει ο φετεινός ρυθμός και η φιλότιμη προσπάθεια των Μεσαναγρενών, πολύ σύντομα ο Άγιος Θωμάς Μεσαναγρού, θα γίνει ο σημαντικότερος τόπος προσκυνήματος και ψυχαγωγίας. Το ευχόμεθα ολοψύχωs.
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΖΩΟΔΟΧΟΥ ΠΗΓΗΣ -ΠΛΗΜΜΥΡΙΑΝΗ
Βρίσκεται στην περιοχή Εβγάλες και είναι ετοιμόρροπο. Κτίστηκε το 18 αιώνα και δίπλα υπάρχει πηγή που περνάει κάτω από το μοναστήρι. Το νερό αυτό εθεωρείτο αγιασμένο και την ημέρα της γιορτής ,οι πιστοί όταν εβγαζε ο παπάς τα ΄Αγια, έπαιρναν νερό από την πηγή και άλειφαν τα χέρια τους και το πρόσωπο .Από το νερό αυτό που θεωρείται Αγίασμα οι χωρικοί πότιζαν τους κήπους τους. Ακριβώς λίγα μέτρα πιο πάνω έχει ανεγερθεί ένα καινούριο μοναστηράκι με το ίδιο όνομα που γιορτάζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου. Μια μαρμάρινη εντοιχισμένη επιγραφή ,δεξιά της εισόδου ,αναφέρει. « ΕΙΣ ΜΝΗΜΗ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΟΥ Ι. ΓΕΩΡΓΑ ΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ ΣΩΤΗΡΙΩ 1989» Το μοναστηράκι είναι ασβεστωμένο εξωτερικά και εσωτερικά και διαθέτει τέμπλο με αγιογραφημένες τις συνήθεις εικόνες. Το δάπεδο είναι επενδυμένο με πλακίδια εμαγιέ ,ενώ ο σολέας με μαρμάρινες πλάκες. Μετά το τέλος της λειτουργίας σύμφωνα με το έθιμο ,όλα τα παιδιά που βρίσκονται εκεί περνούν τρεις φορές από το παράθυρο της εκκλησίας .
Σήμερα λειτουργείται από την οικογένεια του κ. Ιωάννη Καραγιάννη και από την οικογένεια του Ι. Γεωργά ,τακτικά την Παρασκευή της Διακαινησίμου.
Ιερά Μονή Αγίου Ραφαήλ
Ανατολικά του Μεσαναγρού υψώνεται το μοναστηράκι του Αγίου Ραφαήλ που κτίστηκε το 1988.Διαθέτει κτιστό τέμπλο με εικόνες και το δάπεδο είναι επενδυμένο με μαρμάρινες πλάκες. Η αυλή του είναι τσιμεντοστρωμένη και περιστοιχισμένη. Λειτουργείται στη χάρη του Αγίου Ραφαήλ.
ΤΟ ΠΑΣΧΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ
Το Μεγάλο Σάββατο στις 11 η ώρα χτυπούσε η καμπάνα για την πρώτη Ανάσταση. Οι νέοι του χωριού πήγαιναν στο προαύλιο της εκκλησίας για να ανάψουν τον « καλαφουνό». ΄Ολοι οι χωριανοί που πήγαιναν στην εκκλησία έπρεπε να περάσουν να δουν τον καλαφουνό και να κάνουν τα σχόλιά τους. Φέτος είναι καλύτερος ή φέτος δε μαζέψατε πολλά ξύλα και δεν αξίζει. Μόλις χτυπούσε η εκκλησία ,η κλησάρισσα κρατώντας ένα αναμμένο φαναράκι γύριζε σπίτι σπίτι και ξυπνούσε τους πιστούς για να έρθουν στην εκκλησία και αυτοί της έδιναν κουλούρια και πασχαλινά αυγά. ¨Ολοι ντυμένοι στα καλά τους κρατώντας λαμπάδες και στις τσέπες αυγά γέμιζαν την εκκλησία. Μόλις πλησίαζε να πει ο παπάς «το ¨Χριστός Ανέστη » ,έβγαιναν στον πρόναο και άρχιζαν οι ψαλμοί. Με το Χριστός Ανέστη έπεφταν και οι πρώτες κροτίδες και ο θόρυβος σου τρυπούσε τα αυτιά. ΄Ολοι τσούγκριζαν τα αυγά τους και προσπαθούσαν να νικήσουν τους άλλους. Μετά ένας άνθρωπος ,συνήθως ο ψάλτης , έκλεινε την πόρτα ,στεκόταν πίσω και δεν άφηνε τον παπά και τους πιστούς να μπουν. Και « τις εστίν ο βασιλεύς της δόξης » έλεγε ο ψάλτης και ο παπάς απαντούσε « Κύριος δυνατός…»,Αυτό γινόταν τρεις φορές και την τελευταία ο παπάς κλωτσούσε την πόρτα για να ανοίξει. Ήταν κάτι συμβολικό. Ο Χριστός που νικά τον ΄Αδη. Τις περισσότερες φορές ο ψάλτης απομακρυνόταν και η πόρτα άνοιγε εύκολα .Κάποιες φορές ο ψάλτης πείσμωνε κρατούσε γερά την πόρτα και δεν άφηνε τον παπά να μπει. Θυμάμαι ατυχήματα , όταν η πόρτα χτύπησε αυτόν που ήταν πίσω της.
Την άλλη μέρα γινόταν η δεύτερη Ανάσταση. Γινόταν συνήθως απόγευμα , γιατί περίμεναν τους βοσκούς να γυρίσουν από τις « μάντρες» και αυτοί έφερναν στην εκκλησία φρέσκο τυρί. Το πιο εντυπωσιακό μέρος ήταν το Ευαγγέλιο που λεγόταν σε ξένες γλώσσες και το κάψιμο του Ιούδα. Κάποιοι που το έπαιζαν γλωσσομαθείς έπαιρναν θέσεις σε διάφορα μέρη της εκκλησίας και αφού έλεγε ο παπάς το Ευαγγέλιο , άρχιζαν και αυτοί. Συγχωρέστε με ,αλλά το τι γέλιο έπεφτε δε λέγεται. Μόλις τέλειωνε η εκκλησία έβαζαν φωτιά στον Ιούδα και όλοι οι πιστοί βγαίνοντας από την εκκλησία απολάμβαναν το κάψιμό του.
Το πασχαλιάτικο τραπέζι ήταν πλούσιο. Κάθε οικογένεια έσφαζε το κατσικάκι της και το έψηνε. Και τι δεν έβλεπες πάνω στο τραπέζι. Κουλούρια ,αυγούλες ,γλυκά και ότι φανταστείς.
Την άλλη μέρα του Πάσχα γιόρταζαν τον ΄Αγιο Γεώργιο. Πήγαιναν στο μοναστήρι ,έκαναν τη λειτουργία και κάθε οικογένεια είχε μαζί της τα απαραίτητα για το φαγητό. ΄Εστρωναν κατά γης τα «χρέμια » ,έτρωγαν και γλεντούσαν .
Την Τετάρτη έβγαζαν τα εικονίσματα από την εκκλησία , τα έπαιρναν σε ένα ύψωμα, ο παπάς τελούσε λειτουργία. Στο τέλος « μπατίκιαζαν » τα εικονίσματα. Ο παπάς με τους επιτρόπους έπαιρναν ένα ένα εικόνισμα και έλεγαν . « Μπατικιάζεται η εικόνα ». Οι πιστοί ανάλογα με τις προτιμήσεις τους έπαιρναν μέρος πλειοδοτώντας. 20 από μένα .Κάποιος άλλος ανέβαζε σε 50 και αυτό συνεχιζόταν μέχρι να πάρει την εικόνα αυτός που θα έδινε τα περισσότερα. Τα περισσότερα χρήματα δίνονταν σε εικόνες που είχαν το όνομα σου. Όταν λοιπόν π.χ. είχε πολλούς Γιάννηδες γινόταν σφαγή. Στο τέλος όσοι είχαν μπατικιάσει εικόνες τις μετέφεραν στην εκκλησία.
Την Παρασκευή όλο το χωριό πήγαινε στο μοναστήρι της Πλημμυριανής, Ζωοδόχου Πηγής. Εντυπωσιακό είναι το Αγίασμα που βγαίνει κάτω από το μοναστήρι και το παράθυρο που πρέπει να περάσουν τα παιδιά. Μόλις βγάλει ο παπάς τα ΄Αγια όλες οι γυναίκες παίρνουν Αγίασμα ,πίνουν όλοι και πλένουν το πρόσωπό τους. Όταν τελειώσει η εκκλησία όλα τα μικρά παιδιά « περνούν από το παράθυρο της εκκλησίας τρεις φορές». ΄Ετσι λέει το έθιμο.
Το μεγάλο πανηγύρι όμως για τους Μεσαναγρενούς ,είναι του Αγίου Θωμά.
Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα. Σήμερα εσταυρώσανε των πάντων βασιλέα. Σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται. Ο Κύριος ηθέλησε να μπει στο περιβόλι, να λάβει δείπνο μυστικό, για να τον λάβουν όλοι. Ήρθαν και τον επιάσανε οι άνομοι Εβραίοι, οι άνομοι και τα σκυλιά κι οι τρις καταραμένοι. Σαν κλέφτη τον επιάσανε και σαν φονιά τον πάνε και στου Πιλάτου τις αυλές εκεί τον τυρρανάνε. Ήβγε κυρά βασίλισσα έξω στη γειτονιά της, βλέπει τον ουρανό θαμπό τ’ άστριν εκατωμένο, το φεγγαράκι κι η οπιά στο αίμα βουτημένο. Όσες γαπάτε το Χριστό κι όσες τον προσκυνάτε, όλες μαζί μου να ’ρθετε να με παρηγοράτε. Καμιά δεν της εκλούθηξε μόνο οι τρεις μητέρες, η Μάρθα κι η Μαγδαληνή και του Λαζάρου η μάνα και του Ιακώβου η αδελφή κι οι τέσσερις αντάμα. 142 Χάτεστε να πηγαίνουμε πριν μου τον εσταυρώσουν, πριν μου τον βάλουν στα καρφιά και μου το θανατώσουν. Κι επιάσαν το στρατί στρατί, στρατί το μονοπάτι και το στρατί τις έβγαλε στου ατσίγγανου την πόρτα. Ώρα καλή σου ατσίγγανε, τι είναι αυτά που κάνεις; Καρφιά μου παραγγείλανε οι φίλοι μου οι Εβραίοι. Εκείνοι μου ’παν τέσσερα κι εγώ τους κάνω πέντε. Τα δυο στα δυο του γόνατα, τα δυο στα δυο του χέρια, το πέμπτο το φαρμακερό να μπει μες στην καρδιά του, να τρέξει αίμα και νερό από τα σωθικά του. Πού να σε δω ατσίγγανε χαΐρι να μην κάνεις. Πουκάμισο στη νιότη σου ποτέ σου να μην βάλεις. Κι επιάσαν το στρατί στρατί, στρατί το μονοπάτι. Στο δρόμο που πηγαίνα σιγαρουφαλιές εβρίσκαν. Περικαλώ γαρουφαλιές που ’χετε κοκκινάδες, πάρτε κι από τα χείλη μου ολίγες φαρμακάδες. Και το στρατί τις έβγαλε εις του ληστού την πόρτα. Βλέπει τις πόρτες σφαλιστές και τα κλειδιά παρμένα και τα παραθυράκια του σφικτομανταλωμένα. Τρεις μετανίτσες έκανε τριάντα πόρτες ’νοίξαν. Βλέπει λαό αρίθμητο κι ασκέρι μαζωμένο. Κοιτά δεξιά, κοιτά ζερβά, κανένα δε γνωρίζει. Κοιτά και δεξιότερα βλέπει τον Άϊ-Γιάννη. -Άγιε μου Γιάννη Πρόδρομε και βαπτιστά του γιου μου, δεν είδες με το γιόκα μου κι εσέ το δάσκαλό σου; -Με ’σένα που ’ναι γιόκας σου και δεν τον εγνωρίζεις κι εμένα πούναι δάσκαλος, πώς να τον εγνωρίσω… -Πες μου το Άϊ Γιάννη μου πριν ελυποθυμήσω, πριν πέσω και φαρμακωθώ και κακοθανατίσω. -Δεν έχω στόμα να σου πω, χείλη να σου μιλήσω. Δεν έχω χειροπάλαμα να ’ρθω να σου τον δείξω. Βλέπεις εκείνο το νεκρό τον παραλυπημένο, που είν’ το πουκαμισάκιν του στο αίμα βουτηγμένο; Αυτός είναι ο γιόκας σου και μένα ο δάσκαλός μου. Κι η Παναγιά σαν τα’ άκουσε έπεσε και λιγώθει. Μέσα στα ασκέρι, στο λαό, Χριστός απελογήθει. -Φέρτε εφτά χρονών κρασί κι αφράτο παξιμάδι και δώστε στη μανούλα μου να συνεφέρει ο νους της. Και όταν πια συνέφερε κι ήρθε στα λογικά της, ζητά γκρεμό να γκρεμιστεί, φωτιά να πάει να πέσει. - Μάνα μου πάρε υπομονή να παίρνουν κι οι μανάδες, να παίρνουν μάνες για παιδιά και τα παιδιά για μάνες. -Μα πώς να πάρω υπομονή, μα πώς να πάρω ανάσα 143 για ένα γιο μονογενή κι αυτόν εσταυρωμένο; Τον έχουσι οι άνομοι στο ξύλο κρεμασμένο! Υιέ μου, τι τους έκανες και σ’ έχουν σταυρωμένο; -Στην έρημο τους έβρεχα μάνα να εμπιστευτούσι, μα εκείνοι δεν εμπιστεύτηκαν Χριστό και τυρρανούσι. Άμε μάνα στο σπίτι μας και κάτσε στην αυλή μας, στρώσε τραπέζια θλιβερά, πετσέτες μαυρισμένες. Μέσα στο Μέγα Σάββατο, μέσα στο μεσημέρι, σημαίνει ο Θεός, σημαίνει η γη, σημαίνουν τα ουράνια, σημαίνει κι η Αγιά Σοφιά, με δεκαοχτώ καμπάνες. Τότε κι εσύ, μανούλα μου, θα ’χεις χαρές μεγάλες. Κάτω στα Ιεροσόλυμα και στου Χριστού τον Τάφο, ενέμησεν ένα δεντρί, το λένε κυπαρίσσι. Στη τσούντην κάθεται ο Χριστός, στη μέση ο Άϊ-Γιάννης και κάτω, στη ριζούλαν του, κάθεται η Παναγία. Κάνει τις μετανίτσες της, κάνει την προσευχή της και το Θεό παρακαλεί για το Μονογενή της. Κάτω στα Ιεροσόλυμα έχει παιδιά και κλαίνε, τους δίνουν μήλα δεν πεινούν και δώρα δεν τα θέλουν. Κι εκείνα κλαιν κι οδύρονται τις μάνες τους γυρεύουν. Τα Άγια Πάθη του Χριστού όποιος τα λέει αγιάζει και όποιος τα καλοσκεφτεί παράδεισο θα λάβει. Παράδεισο και λίβανο από τον Άγιο Τάφο.
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟΥ
Από την Εκκλησιαστική Επιτροπή.
ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ
Την εβδομάδα μετά το Πάσχα θα τελεστούν λειτουργίες στα εξωκλήσια :
Αγ. Ραφαήλ ...............Λαμπρή Τρίτη
Αγ, Γεωργίου................Λαμπρή Τετάρτη
Ζωοδόχου Πηγής ........Λαμπρή Παρασκευή
Καλό Πάσχα με υγεία σε όλο τον κόσμο!!!
Η ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ ΣΤΟΝ ΜΕΣΑΝΑΓΡΟ
Οι προετοιμασίες για το Πάσχα άρχιζαν από την προηγούμενη Κυριακή των Βαϊων. Την ημέρα εκείνη ο Παπάς στην εκκλησία μοίραζε σταυρούς από Βάγια στους πιστούς. Το μεσημέρι χτυπούσε η καμπάνα για να πάνε οι γυναίκες του χωριού να καθαρίσουν και να ντύσουν πένθιμα την εκκλησία. Όταν το βράδυ χτυπούσε η καμπάνα και πηγαίναμε ,βλέπαμε κάτι διαφορετικό. ΄Ολες οι εικόνες ήταν ντυμένες στα μαύρα. Είναι κάτι που μου έχει μείνει. Και μόνο που το έβλεπες αυτό ,μέσα σου βαθιά πίστευες ότι από σήμερα η εβδομάδα που ακολουθεί θα είναι πένθιμη.
Κάθε μέρα της Μεγάλης βδομάδας έχει ακόμα και τώρα κάτι το ξεχωριστό. Μας το υπενθύμιζαν οι γονείς μας. Σήμερα Κυριακή των Βαϊων θα βγάλουν το μικρό Χριστό και πρέπει την ώρα εκείνη να είμαστε εκεί. Τη Μεγάλη Τρίτη πρέπει να ακούσουμε το τροπάρι της Κασσιανής ,τη Μεγάλη Τετάρτη θα γίνει το Ευχέλαιο, τη Μεγάλη Πέμπτη τα δώδεκα Ευαγγέλια ,τη Μεγάλη Παρασκευή τα Εγκώμια ,το Μεγάλο Σάββατο θα χτυπήσουμε τα θρονιά και την Κυριακή ,το Πάσχα. Ομορφες μέρες. Κάποιες στιγμές όμως και κάποια γεγονότα μένουν ανεξίτηλα στη μνήμη. Τη Μεγάλη Πέμπτη οι γυναίκες του χωριού ξενυχτούσαν στην εκκλησία ψάλλοντας τα Πάθη του Χριστού και το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής γύριζαν το χωριό μάζευαν λουλούδια και μετά στόλιζαν τον επιτάφιο. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής λέγαμε τα Εγκώμια. Πως γινόταν κάθε χρόνο να φτιάχνονται 4 ομάδες για να τα πούμε , είναι κάτι που γινόταν εθιμικά και γίνεται και σήμερα ,όσο λίγοι και αν είναι οι πιστοί. 2 ομάδες οι ψάλτες, αριστερός, δεξιός ,μια οι άνδρες και μια οι γυναίκες. Είχαμε και κόντρες ποια ομάδα τα λέει καλύτερα ή ποια ομάδα θα πει τα πιο ωραία λόγια. π.χ. ΄Ερρ ανα τον τάφο…, Ω γλυκύ μου έαρ…Κάποια ομάδα που ήταν η σειρά της να πει κάτι άλλο το άφηνε και έλεγε ένα από τα παραπάνω. ΄Αλλαζε τη σειρά. Η ομάδα που έπρεπε να το πει το ξαναεπαναλάμβανε και επενέβαινε ο Παπάς για να βάλει τάξη.
Το βράδυ γυρίζαμε τον Επιτάφιο σε όλο το χωριό. ΄Ηταν τιμή να κρατήσεις τον Επιτάφιο. Όταν πλησίαζε η ώρα έπρεπε να είσαι κοντά για να πάρεις θέση. Μόλις έβγαιναν έξω από την εκκλησία ,όλο το χωριό περνούσε κάτω από τον Επιτάφιο 3 φορές. Να περάσεις τρεις φορές ,όχι μια ,είναι κακό. Από την ώρα εκείνη άρχιζαν να πέφτουν και τα πρώτα βαρελότα. Σε ορισμένες θέσεις όπως στα Αλώνια, στις Καστάνιενας , και στη διακλάδωση προς Αρνίθα ,οι νέοι άναβαν φωτιές και έκαιγαν λάστιχα ή ξύλα.
Το πρωινό του Μεγάλου Σαββάτου ήταν ξεχωριστό. Χτυπούσαμε τα θρονιά. Ξυπνούσαμε πρωί για να πιάσουμε θρονί .Μόλις ο Παπάς έδινε το σύνθημα γινόταν
« χαλασμός Κυρίου». Ο Θόρυβος από το χτύπημα των θρονιών ακουγόταν σε πολύ μεγάλη απόσταση. Το Μεγάλο Σάββατο ήταν η ημέρα που όλο το χωριό μεταλάβαινε.
Μετά την εκκλησία οι νέοι του χωριού αναλάμβαναν να μαζέψουν ξύλα για τον «Καλαφουνό » και να φτιάξουν τον Ιούδα. ΄Ολοι μαζί γύριζαμε το χωριό ή πήγαιναμε έξω από το χωριό για να φέρουμε ξύλα. Τα στίβαζαμε έξω από την εκκλησία και φτιάχναμε τον Καλαφουνό. Ο Ιούδας κάθε χρόνο άλλαζε μορφή ανάλογα με τα πολιτικά γεγονότα ή οτιδήποτε άλλο συνέβαινε. Γεμίζαμε με άχυρα το παντελόνι, το σακάκι , του φορούσαμε σκούφο και η μορφή του ταίριαζε με την περίπτωση. Θυμάμαι κάποια χρόνια η μορφή του να είναι ο « Κίσιγκερ» , ο Χάρτινκ κ.α. Τον κρεμούσαμε στο καμπαναριό ,του περνούσαμε στο λαιμό χρήματα και τον καίγαμε στη Δεύτερη Ανάσταση.
ΛΑΖΑΡΟΣ
Την παραμονή του Λαζάρου έκλειναν τα σχολεία λόγω των διακοπών του Πάσχα. Αρκετές μέρες πριν οι δάσκαλοι μας προετοίμαζαν για το Λάζαρο και τα εγκώμια.
Πόσες πρόβες γίνονταν δε θυμάμαι .Ειδικά για το Λάζαρο ο αγώνας ποιος θα ντυθεί Λάζαρος,ήταν μεγάλος. Για να ντυθείς Λάζαρος έπρεπε να έχεις πολλά προσόντα και πάνω από όλα καλή φωνή. ΄Οποιος ήθελε έπρεπε να ξέρει τα λόγια απόξω και να τραγουδήσει μπροστά σε όλους και οι δάσκαλοι αποφάσιζαν.
Ο Λάζαρος ξεχώριζε από τα άλλα παιδιά, γιατί ήταν ντυμένος με στολή που έδινε η εκκλησία, φορούσε στο κεφάλι στεφάνι από λουλούδια , κρατούσε την εικόνα του Λαζάρου και φορούσε τις περισσότερες αρμαθιές από λουλούδια. Την παραμονή όλα τα παιδιά του σχολείου ξεχύνονταν στα χωράφια κρατώντας ένα καλάθι. Αφού γεμίζαμε το καλάθι ,πηγαίναμε σπίτι και φτιάχναμε όσες περισσότερες αρμαθιές μπορούσαμε.
Το πρωί μετά την εκκλησία όλα τα παιδιά με τις αρμαθιές τα λουλούδια περασμένες στο σώμα μας ,ο Λάζαρος ντυμένος πιο όμορφα από όλους ,μαζί και οι δάσκαλοι ξεκινούσαμε να πούμε το Λάζαρο. Τα μεγαλύτερα παιδιά της ΄Εκτης κρατούσαν το καλάθι που μέσα βάζαμε τα αυγά που μας έδιναν οι νοικοκυρές.
Πηγαίναμε λοιπόν από σπίτι σε σπίτι όμορφα ,με τάξη και τραγουδούσαμε. Στην αρχή όλοι μαζί και όταν έφτανε η σειρά που ο Λάζαρος έπρεπε να πει τα λόγια του γονάτιζε κάτω από τις εικόνες του σπιτιού και έψαλλε. « Είδα φόβους είδα τρόμους είδα βάσανα και πόνους….»
Σας παραθέτουμε το Λάζαρο όπως τον τραγουδούσαμε τότε.
Σήμερον έρχεται ο Χριστός ο επουράνιος Θεός
Εν τη πόλει Βηθανία Μάρθα κλαίει και Μαρία
Λάζαρο τον αδερφό της και γλυκύ τον καρδιακό της.
Τρεις ημέρες το θρηνούσαν και τον εμοιρολογούσαν.
Την ημέρα την Τετάρτη κίνησε ο Χριστός για νάρθει
Και εβγήκε η Μαρία έξω από τη Βηθανία.
Και εμπρός του γονυκλεί και τους πόδας του φιλεί.
Αν εδώ ήσουν Χριστέ μου δε θα απέθνησκε ο αδελφός μου
Μα και τώρα εγώ πιστεύω και καλότατα ηξεύρω
Πως εσύ εάν θελήσεις και νεκρούς θα αναστήσεις.
Δεν επίστευε η Μαρία ,αγομένη στα μνημεία.
Και παρευθύς εδράμασι τον τάφο του εδείξασι.
Τότε ο Χριστός δακρύζει και τον ΄Αδη φοβερίζει.
΄Αδη τάρταρε και χάρε Λάζαρο θα σου τον πάρω.
Και παρευθύς από τον ΄Αδη ως εξαίσιο σημάδι
Λάζαρος απελυτρώθη ανεστήθη και σηκώθη
Ζωντανός σαβανωμένος και με το κερί ζωσμένος.
Δόξα τω Θεώ φωνάζει και το Λάζαρο ξετάζει.
Πες μας Λάζαρε τι είδες εις τον ΄Αδη που επήγες.
-Είδα φόβους ,είδα τρόμους ,είδα βάσανα και πόνους
Δώστε μου λίγο νεράκι να ξεπλύνω το φαρμάκι
Της καρδίας των χειλέων και μη με ρωτάτε πλέον.
Και μεις του χρόνου θάρθουμε στα σπίτια σας χαρούμενοι
Για να σας ευχηθούμε και το Λάζαρο να πούμε.
Και του χρόνου
Μετά οι νοικοκυρές μας φίλευαν ,μας έδιναν αυγά και μας εύχονταν.
Αυτό γινόταν σε κάθε σπίτι. Στο τέλος τα καλάθια γέμιζαν αυγά που πήγαιναν για ιερό σκοπό. Οι δάσκαλοι τα έστελναν σε ιδρύματα στην πόλη της Ρόδου. Και νιώθαμε περήφανοι όταν μετά τις διακοπές ο δάσκαλος μας διάβαζε το ευχαριστήριο γράμμα αυτών που τα έπαιρναν.
.
Η