"Το Μουσείο ως θεσμός στο χρόνο και στο χώρο-Διατριβή του Αρχαιολόγου Ιωάννη Μπαρδάνη-4ο"

                                                                    

ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΩΣ ΘΕΣΜΟΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΧΩΡΟ

ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ και ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Γύρω στα 1750, η Εποχή του Διαφωτισμού βρίσκεται στο απόγειό της. Κυριαρχεί η αστική τάξη και η Βιομηχανική Επανάσταση εξαπλώνεται σε όλη την Ευρώπη και την Αμερική.

Τα μουσεία σ’ αυτήν τη φάση συμβάλλουν τα μέγιστα στη συνειδητοποίηση των Ευρωπαίων ως προς την ταυτότητά τους, στη διαφύλαξη της εθνικής πολιτισμικής κληρονομιάς των λαών, στην προαγωγή της γνώσης και στην εκπαίδευση. Έχουν γίνει όλα πλέον κρατικά ιδρύματα, με παλαιότερο το Βρετανικό Μουσείο (1753), ξεκίνησε με συλλογές φυσικής ιστορίας, νομισμάτων και ζωγραφικών πινάκων, και στη συνέχεια πλουτίστηκε με τις αιγυπτιακές αρχαιότητες, τις κλασσικές ελληνικές, τα ανάγλυφα του Παρθενώνα, ασσυριακές αρχαιότητες, τα ευρήματα των ανασκαφών της Αλικαρνασσού, αλλά και με πάρα πολλά βιβλία στη βιβλιοθήκη του.

Από τα πρώτα ευρωπαϊκά μουσεία είναι επίσης το Λούβρο (Παρίσι 1789), το Νέο Ermitage (Αγία Πετρούπολη), το Altes Museum (Βερολίνο), επίσης στο Βερολίνο το Neues Museum και το Museum fur Vor und Fruhgeschichte και είναι το πρώτο που ασχολείται με συλλογές από την Προϊστορία, το παράδειγμά του ακολουθεί και το Saint Germain en Laye (Παρίσι 1862). Όσον αφορά τα πέρα από τον Ατλαντικό τεκταινόμενα, στην Αμερική, τα πρώτα κρατικά μουσεία που δημιουργούνται είναι, η Charleston Library Society στη Νότια Καρολίνα (1773) και το Smithsonian Institution, to οποίο θα εμπνεύσει πολλά άλλα μουσεία και ερευνητικούς τομείς, π.χ. τη μελέτη του πολιτισμού των Ινδιάνων της Αμερικής. Την ίδια περίπου εποχή ιδρύθηκαν επίσης τα Εθνικά Μουσεία της Νυρεμβέργης και της Πράγας.

Τα είδη των μουσείων κατά τον 18^ο-19^ο αιώνα έχουν σαν γνωστικό αντικείμενο την τέχνη, την αρχαιολογία, τις φυσικές επιστήμες και την ιστορία. Όμως ολοένα εξειδικεύονται και όλο και περισσότερο αντανακλούν την αυξανόμενη αντίληψη  του θεσμού του μουσείου ως μαθησιακού-εκπαιδευτικού εργαλείου.

Τα είδη των μουσείων που δημιουργούνται κατά την περίοδο του διαφωτισμού είναι:

Α) Μουσεία Τέχνης, προτιμούν καθιερωμένους μεγάλους ζωγράφους και συνήθως παρουσιάζουν συλλογές πινάκων κατά σχολές. Από το 1851 και εξής εμφανίζονται και οι πρώτες εκθέσεις χειροτεχνίας για προώθηση της βιομηχανίας και αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία των Μουσείων Διακοσμητικών Τεχνών (South Kensington Museum, Victoria and Albert Museum κ.ά.)

Β) Μουσεία Αρχαιολογίας, διευρύνεται το περιεχόμενο των συλλογών τους με αντικείμενα από χώρες που εξουσιάζονται με τη δικαιολογία ότι έτσι αυτά περισώζονται… Και πλέον τα εκθέματα παρουσιάζονται κατά ιστορικές περιόδους.

Γ) Μουσεία Φυσικών Επιστημών, ερευνούν τρόπους εκμετάλλευσης των φυσικών πόρων για τη βελτίωση της ζωής.

Δ) Μουσεία Ιστορίας, αντανακλούν τις εθνικιστικές και ιμπεριαλιστικές τάσεις της Ευρώπης του 19^ου αιώνα. Αυτή την περίοδο δημιουργούνται τα πρώτα στρατιωτικά και ναυτικά πολεμικά μουσεία.

Ε) Μουσεία Εθνολογικά/Ανθρωπολογικά, τα μουσεία αυτά περιλαμβάνουν εξωτικά αντικείμενα αρπαγμένα από τις αποικίες του 19^ου αιώνα.

Στ) Μουσεία Τεχνικά/Τεχνολογικά και Προηγμένης Τεχνολογίας, τα πρώτα μουσεία αυτού του είδους έθεσαν τις βάσεις για τη δημιουργία των μουσείων επιστημών και φυσικής ιστορίας.

                                                              Συνεχίζεται..........